IBPBI/2/423-1527/11/BG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2011 r. (data wpływu do tut. BKIP w dniu 29 grudnia 2011 r.), uzupełnionym w dniu 29 lutego 2012 r. i 6 marca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy nieodpłatne wykonywanie czynności kontrolnych przez Udziałowca nie powoduje powstania po stronie Spółki przychodu do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2011 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy nieodpłatne wykonywanie czynności kontrolnych przez Udziałowca nie powoduje powstania po stronie Spółki przychodu do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 24 lutego 2012 r. Znak IBPBI/2/423-1527/11/BG wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniu 29 lutego 2012 i 6 marca 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka prowadzi działalność w zakresie produkcji i dystrybucji produktów spożywczych. Jedynym udziałowcem (wspólnikiem) Spółki jest K. (Udziałowiec) z siedzibą w Niemczech. W celu zapewnienia prawidłowego i efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa, w ramach prowadzonej działalności Spółka podlega kontroli ze strony Udziałowca. Czynności kontrolne wykonywane przez Udziałowca obejmują w szczególności:

Powyższe czynności kontrolne podejmowane są przez Udziałowca - obok zapewnienia prawidłowego i efektywnego funkcjonowania Spółki - również dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony własnych interesów gospodarczych. Kontrola sprawowana przez Udziałowca stanowi bowiem gwarancję ochrony jego własnych interesów związanych z działalnością prowadzoną przez Spółkę (Udziałowiec jest uprawniony do udziału w zysku Spółki w postaci dywidendy). Z kolei wysokość dywidendy, jaką może otrzymać Udziałowiec, uzależniona jest m.in. od realizacji celów biznesowych i gospodarczych Spółki, a to z kolei jest możliwe właśnie dzięki rzetelnej kontroli. Wskazać należy, że opisane powyżej czynności kontrolne Udziałowiec wykonuje bez wynagrodzenia. W konsekwencji, Udziałowiec nie wystawia, a Spółka nie otrzymuje z tego tytułu faktur. Spółka nie rozpoznaje z tego tytułu przychodu do opodatkowania w postaci nieodpłatnego świadczenia.

W ramach umożliwienia Udziałowcowi wykonywania czynności kontrolnych Spółka jest odpowiedzialna za organizację pobytu przedstawicieli Udziałowca w Polsce. W związku z tym Spółka realizuje zadania związane z zakwaterowaniem i wyżywieniem przedstawicieli Udziałowca oraz zapewnia sprawne zarządzanie logistyczne w czasie ich pobytu (m.in. zapewnia transport przedstawicieli z hotelu do siedziby Spółki) ponosząc z tego tytułu wydatki. Wydatki ponoszone przez Spółkę w związku z pobytem przedstawicieli Udziałowca, związane są wyłącznie i bezpośrednio z wykonywanymi na rzecz Spółki czynnościami kontrolnymi. Spółka nie refakturuje na Udziałowca ponoszonych wydatków. Ponadto, Spółka uznaje te wydatki za koszty podatkowe Spółki.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nieodpłatne wykonywanie czynności kontrolnych przez Udziałowca nie powoduje powstania po stronie Spółki przychodu do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia... (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 1)

Zdaniem Spółki, wykonywanie czynności kontrolnych przez Udziałowca nie będzie skutkować powstaniem po stronie Spółki przychodu do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.; dalej "u.p.d.o.p."). Wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., do przychodów zalicza się m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie świadczeń rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Niemniej jednak, ustawodawca nie umieścił bezpośrednio w u.p.d.o.p., definicji "nieodpłatnego świadczenia". Ustawowe wyjaśnienie pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" ogranicza się jedynie do wskazania sposobu i kryteriów ustalania ich wartości na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Tym samym, przy interpretacji tego pojęcia uzasadnione jest odwołanie się do jego znaczenia wynikającego z doktryny prawa podatkowego oraz orzecznictwa.

W doktrynie prawa podatkowego powszechnie przyjmuje się, że z nieodpłatnym otrzymaniem rzeczy, praw lub innych świadczeń mamy do czynienia, gdy podmiot otrzymujący te rzeczy, prawa lub inne świadczenia nie ma - w zamian za ich otrzymanie - obowiązku wykonania jakiegokolwiek świadczenia. W związku z tym, do nieodpłatnego świadczenia dochodzi wyłącznie w przypadku, gdy otrzymujący jakąś rzecz, prawo czy też świadczenie nie wykonuje w zamian żadnego świadczenia ze swojej strony "nie wykonuje żadnej usługi, nie wydaje rzeczy lub praw, nie dokonuje jakiejkolwiek płatności" (tak m.in. Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2010, Wojciech Dmoch, wyd. C.H Beck, str. 185).

Pogląd ten aprobują również sądy administracyjne. Tytułem przykładu wskazać można chociażby jeden z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym "przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy" (wyrok z dnia 29 października 1999 r., sygn. akt I SA/Gd 1290/98). Warto również zwrócić uwagę na fakt, że kwestia ta była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego (dalej: SN). W wyroku z dnia 2 kwietnia 2003 r., sygn. akt III RN 49/02 SN uznał, że w zakres pojęcia "nieodpłatnych świadczeń" w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., wchodzą wszystkie zdarzenia prawne wywołujące określone następstwo - przychód (przysporzenie majątku) podatnika będącego osobą prawną uzyskany nieodpłatnie, to znaczy bez ekwiwalentnego świadczenia wzajemnego. Zatem, aby można było określone świadczenie zaliczyć do kategorii świadczeń "nieodpłatnych" stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, musi dojść do sytuacji, w wyniku której jeden (i tylko jeden) podmiot uzyskuje przysporzenie kosztem drugiej strony. Natomiast w przypadku, gdy występuje świadczenie wzajemne od drugiego podmiotu, nie można mówić o nieodpłatnym świadczeniu powodującym powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu. Przenosząc powyższe na grunt opisanej w niniejszym wniosku sytuacji, zauważyć należy, iż zarówno Spółka jak i Udziałowiec uzyskują wzajemne świadczenia - Spółka otrzymuje świadczenia w postaci czynności kontrolnych dokonywanych przez Udziałowca, które mają wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, Udziałowiec zaś ma prawo do udziału w zysku Spółki w postaci dywidendy. Oczywistym jest przy tym, że czym lepiej i sprawniej funkcjonuje Spółka, tym większe szanse na wyższą dywidendę ma Udziałowiec.

Warto przy tym zauważyć, iż uprawnienie udziałowców do udziału w zysku spółki, jak i prawo do sprawowania czynności kontrolnych wynika z przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.; dalej: k.s.h.). Na podstawie przepisu art. 191 § 1 k.s.h., wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1 k.s.h. Dodatkowo, stosownie do art. 212 § 1 k.s.h., prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu. Podkreślenia przy tym wymaga to, iż zakres czynności kontrolnych opisany w art. 212 k.s.h. jest bardzo szeroki, w konsekwencji czego wspólnik ma zapewniony dostęp do wszystkich informacji o spółce. Wynika to z zapisu o możliwości żądania dowolnych wyjaśnień od zarządu spółki. Uznać zatem należy, że podejmowanie przez Udziałowca czynności kontrolnych oraz zakres tych czynności opisany w stanie faktycznym znajduje oparcie w przepisach k.s.h.

Jest to, zdaniem Spółki, argument potwierdzający stanowisko, że po stronie Spółki nie powstaje przychód do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia, gdyż prawo do dywidendy stanowi formę wynagrodzenia Udziałowca za wykonywane przez niego czynności kontrolne w Spółce. Tym samym, uznać należy, że sprawowanie czynności kontrolnych przez Udziałowca dokonywane jest za wynagrodzeniem w postaci prawa do wypłaty z zysku Spółki, tj. dywidendy.

Zauważyć należy, iż pogląd zaprezentowany przez Spółkę znajduje potwierdzenie m.in. w orzecznictwie sądów administracyjnych. Tytułem przykładu należy wskazać wyrok NSA z dnia 10 maja 2006 r., sygn. akt II FSK 313/06, w którym co prawda Sąd odniósł się do czynności "zarządczych", niemniej nie budzi wątpliwości, że tezy z wyroku mogą mieć zastosowanie również w przypadku czynności kontrolnych. W wyroku tym Sąd podniósł, iż czynności zarządcze nie mogą być uznane za nieodpłatne świadczenie w sytuacji, gdy członek zarządu spółki jest jednocześnie jej wspólnikiem. Wspólnikowi posiadającemu udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przysługują bowiem z tego tytułu określone prawa majątkowe (np. prawo do dywidendy, możliwość osiągnięcia przychodu z odpłatnego zbycia udziałów w spółce lub z umorzenia udziałów, prawo do części majątku spółki, który pozostanie po zaspokojeniu wierzycieli w razie likwidacji spółki).

Oznacza to, iż zarządzanie spółką, nawet jeżeli następuje bez wynagrodzenia, może przynieść wspólnikowi wymierne korzyści ekonomiczne. Wspólnik jest zainteresowany osiąganiem zysku przez spółkę i zwiększaniem wartości jej majątku, gdyż prawo do udziału w zyskach spółki stanowi u niego źródło przychodów. W takim przypadku wystąpi zatem świadczenie drugiej strony, wykluczające tym samym nieodpłatność świadczenia pracy z tytułu członka zarządu. Dodatkowo, jak wynika z orzecznictwa, oprócz posiadania prawa do dywidendy, działaniu wspólnika wykonującego czynności kontrolne towarzyszyć może uprawnienie do osiągnięcia przychodu z odpłatnego zbycia udziałów w spółce lub umorzenia udziałów a także prawo do części majątku spółki, w razie likwidacji spółki.

Podobny pogląd znalazł również odzwierciedlenie w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 4 kwietnia 2002 r. nr PB4/AK-031-23/02. Odnosząc się do opodatkowania świadczeń wspólników na rzecz spółki kapitałowej, Minister Finansów uznał, iż w przypadku tego rodzaju świadczeń wspólników na rzecz spółki nie można uznać, że spółka uzyskała nieodpłatne świadczenie, nawet jeżeli nie zostało określone z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie wspólników. W takim bowiem przypadku wynagrodzeniem wspólnika jest prawo do udziału w zysku tej osoby prawnej. Zatem, jak wynika z orzecznictwa sądów jak również stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe, fakt, że czynności (np. zarządcze, kontrolne) są wykonywane na rzecz spółki właśnie przez jej wspólnika (w niniejszej sprawie - Udziałowca) pozwala na uznanie, że nie stanowią one nieodpłatnego świadczenia powodującego powstanie po stronie spółki przychodu do opodatkowania. Stanowisko takie należy uznać za właściwe również w niniejszej sprawie. Powyższe rozważania znajdują potwierdzenie również w szeregu interpretacji indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Stanowisko takie zaprezentował m.in.:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 3 lutego 2011 r., sygn. ITPB3/423-618/10/AM;

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 10 lutego 2010 r. sygn. ILPB3/423-1061/09-2/KS;

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 16 marca 2010 r., sygn. IBPBI/2/423-1594/09/JS;

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. ILPB3/423-836/09-2/AO;

* Pomorski Urząd Skarbowy w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 23 marca 2005 r" sygn. DP/P1/423-0015/05/AP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, iż w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (pytanie nr 2) wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-512 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn. Dz. U. z 14 marca 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.