IBPBI/2/423-1273/09/PP - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kar pieniężnych zapłaconych z tytułu nieosiągnięcia pułapu zamówień.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 19 października 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kar pieniężnych zapłaconych z tytułu nieosiągnięcia pułapu zamówień - jest prawidłowe.

W dniu 19 października 2009 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kar pieniężnych zapłaconych z tytułu nieosiągnięcia pułapu zamówień.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka zawarła w 2007 r. umowę sprzedaży składników majątkowych zakładu. W oparciu o umowę sprzedaży zakładu wraz z nieruchomością na nabywcę przeszedł również park maszynowy oraz elementy hydrauliki siłowej. W niniejszym stanie faktycznym należy jednakże zaznaczyć, iż sprzedaż zakładu była uzasadniona i konieczna zarówno ze względów ekonomicznych jak i gospodarczych. Utrzymywanie przez spółkę zakładu wiązało się z znacznymi kosztami niewspółmiernymi do osiąganych z zakładu korzyści, ponadto zaoferowana przez nabywcę cena za zakład była bardzo korzystna, a której podatnik nie byłby w stanie uzyskać sprzedając zakład w późniejszym terminie.

Spółka jest uznanym producentem hydrauliki. Działalność spółki obejmuje: projektowanie i kompletację układów hydraulicznych do zmechanizowanych obudów górniczych. Ze względu na szczególne właściwości wytwarzanych urządzeń do ich produkcji podatnik wykorzystuje elementy przygotowywane na specjalistycznym parku maszynowym w oparciu o odpowiednią dokumentację techniczną.

Ze względu na wysoką jakość elementów wykorzystywanych do produkcji urządzeń i duże zapotrzebowanie na te elementy, podatnik w dniu 15 listopada 2007 r. zawarł z nabywcą zakładu umowę o współpracy handlowej. W chwili obecnej jedynie bowiem nabywca zakładu jest w stanie zrealizować pod względem jakościowym i ilościowym zamówienie podatnika na niniejsze elementy. W oparciu o umowę o współpracy nabywca zakładu zobowiązał się zagwarantować dostępność wszystkich elementów, które były dotychczas produkowane przez podatnika w zakładzie, ponadto nabywca zobowiązał się do dostarczenia nowych elementów, które dotychczas nie były produkowane przez podatnika, a które mogą być wyprodukowane jedynie przy wykorzystaniu parku maszynowego należącego do nabywcy. Podatnik nie posiada parku maszynowego na którym mógłby wyprodukować te elementy. Uwzględniając dotychczasowe zapotrzebowanie w spółce na elementy hydrauliki siłowej w umowie o współpracy z 2007 r. strony zawarły zapis, zgodnie z którym podatnik zobowiązał się do zamawiania u nabywcy w okresie obowiązywania umowy elementy hydrauliki siłowej na łączną kwotę nie mniejszą niż 60.000.000 zł, z tym że w każdym roku obowiązywania umowy zamówi elementy hydrauliki siłowej na łączną kwotę nie mniejszą niż 20.000.000 zł W przypadku nie złożenia w trakcie roku zamówień na produkcję elementów hydrauliki siłowej w ilości wynikającej z umowy (tekst jedn. 20.000.000 zł na rok) podatnik zobowiązany jest do zapłaty kary umownej z tytułu niewykonania umowy. W związku z obecną sytuacją na rynku, której podatnik w chwili zawarcia umowy nie był w stanie przewidzieć z dokonanych ustaleń wynika, iż w roku 2009 r. nie będzie w stanie złożyć zamówienia na kwotę 20.000.000 zł, zatem zgodnie z umową zobowiązany będzie do zapłaty kary umownej. Zawarcie przez podatnika umowy o niniejszej treści uzasadnione było aktualnym zapotrzebowaniem rynku na urządzenia produkowane przez spółkę. Niniejsza umowa gwarantuje podatnikowi stałą dostępność elementów przez co może realizować zamówienia kontrahentów na produkowane przez niego urządzenia. Zawarcie niniejszej umowy pozwoliło spółce zachować sprzedaż na dotychczasowym poziomie, a w przypadku produkcji nowych elementów przewidywano wzrost sprzedaży. W przypadku nie zawarcia umowy podatnik nie byłby w stanie produkować i sprzedawać układów hydraulicznych stanowiących główne źródło dochodu. Należy bowiem zaznaczyć, iż czasy realizacji zamówień na produkty spółki z reguły są bardzo krótkie. Spółka większość zamówień wykonuje jako podwykonawca w wyniku wygranego przetargu. Spółka nie może sobie zatem pozwolić na nie dochowanie terminów zawartych w umowie, zgodnie bowiem z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych, w przypadku nie zrealizowania postanowień umowy wykonawca byłby wykluczony z udziału w postępowaniu przetargowym w okresie trzech lat. Wykluczenie wykonawcy z udziału w przetargach skutkowałoby również wyłączeniem spółki jako podwykonwcy z rynku górniczego, który jest dla spółki podstawowym rynkiem zbytu.

W niniejszym zakresie należy podkreślić, iż spółka nie jest w stanie przewidzieć ile będzie organizowanych postępowań przetargowych w danym roku podatkowym i na jakie urządzenia górnicze będą organizowane przetargi. Niniejsze okoliczności wpłynęły na zawarcie przez spółkę umowy o współpracy o ww. treści. Umowa została zawarta na czas określony do końca 2010 r., przyjęcie takiego okresu trwania umowy pozwoli na wdrożenie w spółce nowych korzystnych rozwiązań przy zachowaniu ciągłości sprzedaży.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kara pieniężna zapłacona przez podatnika z tytułu nieosiągnięcia pułapu zamówień stanowi dla podatnika koszt uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Jak wynika z powyższego przepisu kosztem uzyskania przychodów są wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, o ile poniesione zostały w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1996 przez pojęcie "zachować" ("zachowywać") należy rozumieć "dochować coś w stanie nie zmienionym, nie naruszonym, utrzymać". Natomiast "zabezpieczyć" ("zabezpieczać") oznacza "uczynić bezpiecznym - nie zagrożonym; dać ochronę, ochronić". Można więc przyjąć, iż koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nie naruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób. Z kolei art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych robót i usług. Analizując ten przepis stwierdzić należy, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych, odszkodowań z tytułu:

Z brzmienia analizowanego przepisu wynika, że kosztem uzyskania przychodów nie może być kara jeżeli została zapłacona w związku z wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej; wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych kosztów z kosztów podatkowych.

W świetle powyżej zacytowanych przepisów należy uznać, iż kosztem uzyskania przychodów może być kara umowna zapłacona w związku z nie złożeniem określonego w umowie poziomu zamówień. Nie zawsze poniesiony wydatek, choć pozostaje on niewątpliwie w związku z prowadzoną działalnością można powiązać z konkretnym przychodem. W analizowanej sytuacji istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy zapłatą przedmiotowej kary a zachowaniem źródła przychodu nie ulega wątpliwości, gdyż wynika wprost z faktu, iż niezapłacenie kar oznaczałoby zerwanie stosunków handlowych i zniwelowanie szans na realizację kolejnych zamówień w przyszłych okresach, a więc utratę źródła przychodów. Poniesiona przez podatnika kara służyć ma zabezpieczeniu, zachowaniu źródła przychodów.

W przypadku nie zawarcia umowy o niniejszej treści podatnik w ogóle nie byłby w stanie realizować umów sprzedaży produkowanych urządzeń. Podkreślić również należy, iż nie osiągnięcie pułapu zamówień określonych w umowie nastąpiło z przyczyn niezależnych od podatnika, a uwarunkowane zostało realiami rynkowymi. Natomiast zapłata niniejszej kary pozwali na zachowanie kontraktu, który ma znaczący udział w obrotach osiąganych przez spółkę.

W związku z powyższymi ustaleniami stwierdzić należy, iż wynikająca z umowy kara poniesiona zostanie w celu zachowania źródła przychodów, a zatem stanowi pośredni koszt uzyskania przychodów. Oznacza to, że zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e u.p.d.o.p., koszty te są potrącalne w dacie ich poniesienia, przy czym, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Powyższe stanowisko potwierdziły również organy podatkowe i tak Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 22 stycznia 2008 r. nr ITPB3/423-1/63/07/AM uznał, iż "zapłacone przez Spółkę kary umowne z tytułu niewykonania zobowiązań umownych, wypełniają dyspozycję ustawową "kosztów poniesionych w celu zachowania przychodów" i mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, gdyż brak zapłaty przedmiotowych kar skutkowałoby utratą źródła przychodów." Przedstawione stanowisko, znalazło również swoje potwierdzenie w interpretacji Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z dnia 9 sierpnia 2004 r. (IIIMUS.WD/423/61/04).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.