IBPBI/2/423-1221/11/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2011 r. (wpływ do tut. BKIP 29 września 2011 r.), uzupełnionym w dniu 3 stycznia 2012 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy po stronie Spółki powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w przypadku bezumownego korzystania z gruntów należących:

* do Skarbu Państwa - jest prawidłowe,

* do osób prywatnych - jest nieprawidłowe.

(pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

W dniu 29 września 2011 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy po stronie Spółki powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w przypadku bezumownego korzystania z gruntów należących do Skarbu Państwa i do osób prywatnych. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 20 grudnia 2011 r. Znak: IBPBI/2/423-1121/11/AP, IBPBII/1/415-860/11/ASz, IBPP1/443-1505/11/BM wezwano Wnioskodawcę do ich uzupełnienia. Uzupełnienie wniosku wpłynęło do tut. BKIP w dniu 3 stycznia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jest przedsiębiorstwem zajmującym się dystrybucją wody i odprowadzaniem ścieków na terenie gminy miejskiej i kilku gmin wiejskich. Udziały w Spółce posiadają trzy Gminy i spółka akcyjna. Spółka posiada infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną w postaci rurociągów podziemnych, przyłącza wodociągowe i kanalizacyjne do budynków, hydrofornie wody, przepompownie ścieków, hydranty sieciowe, studnie wodomierzowe i kontrolne zasuw i zaworów, umieszczone częściowo w ziemi a częściowo nad ziemią, która była budowana i rozbudowywana od 1910 r. Wymieniona infrastruktura zwana przesyłową, służąca przesyłowi wody i ścieków, usytuowana jest na gruntach w większości wypadków nie własnych lecz innych osób fizycznych i prawnych, w tym także na gruntach będących własnością Skarbu Państwa (we władaniu samorządów terytorialnych). W ostatnich latach realizując rozbudowę bądź modernizację infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej na powierzchni ziemi, grunty pod budynki i urządzenia, Spółka wykupuje lub uzyskuje od właścicieli notarialne wpisy służebności gruntów za odpłatnością. Jednakże znaczna ilość gruntów zajętych pod linie przesyłowe podziemne, wybudowana po 1990 r., tj. w okresie, który nie może być objęty zasiedzeniem służebności, nie ma uregulowanego tytułu użytkowania gruntu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych z tytułu otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie świadczeń w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2, korzystanie z gruntu obcego bez tytułu prawnego zajętego pod umieszczenie pod ziemią sieci wodociągowo-kanalizacyjnej lub przyłącza wodnego czy też kanalizacyjnego do budynku, studzienki czy też przepompowni przydomowej będących własnością przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

(pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Spółka zaznacza przy tym, że pytanie nie dotyczy sytuacji, gdy wystąpiła ekwiwalentność zapłaty za umieszczenie w gruncie ww. infrastruktury w postaci wybudowania właścicielowi gruntu przez przedsiębiorstwo przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego, czy też przepompowni przydomowej ścieków.

Zdaniem Spółki, w odniesieniu do gruntów będących własnością Skarbu Państwa (we władaniu samorządu terytorialnego) - nie powstanie przychód, gdyż przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne realizuje zadania gmin, co uregulowane jest w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, natomiast w odniesieniu do gruntów pozostałych (będących własnością osób fizycznych, prawnych i innych) - przychód powstanie. Spółka powinna wycenić służebność przesyłu i zaliczyć do przychodów do opodatkowania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), do przychodów podatkowych zalicza się m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzuje, przy tym co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie", ograniczając się jedynie do wskazania, w art. 12 ust. 6 i 6a, sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych i częściowo odpłatnych świadczeń.

Pojęcie to można rozpatrywać z punktu widzenia zobowiązaniowego, tj. na tle art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu (art. 353 § 2). Jednakże, pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" na gruncie przepisów prawa podatkowego obejmuje - co do zasady - wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści. Zatem, aby określone świadczenie można było zaliczyć do kategorii świadczeń nieodpłatnych, stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., musi dojść do stosunku prawnego, w wyniku którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie otrzymuje nieodpłatnie.

Wobec tego, dla celów podatkowych za "nieodpłatne świadczenia" należy przyjmować te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Tak więc, powstanie przychodu ze świadczeń nieodpłatnych należy zatem rozważyć zawsze wtedy, gdy podatnik podatku dochodowego od osób prawnych otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw (w szczególności ze środków pieniężnych).

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Spółka zajmuje się dystrybucją wody i odprowadzaniem ścieków na terenie gminy miejskiej i kilku gmin wiejskich. Część sieci wodociągowo-kanalizacyjnej lub przyłącza wody znajduje się na terenach gmin lub na terenach prywatnych. Na korzystanie z ww. gruntów Spółka nie podpisała żadnej umowy. W stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie jest również możliwie stwierdzenie przez sąd zasiedzenia służebności przesyłu.

Odnosząc wskazane wyżej przepisy do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, stwierdzić należy, iż bezumowne korzystanie z obcych gruntów nie skutkuje obowiązkiem wykazania przychodu do opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wskazać bowiem należy, iż przychód nie powstaje w wyniku świadczeń nieodpłatnych "przypadkowo", czyli niezależnie od woli świadczeniodawcy. Osiąganie korzyści na skutek naruszania cudzych uprawnień nie oznacza, że ten, którego prawa zostały naruszone, dokonuje świadczeń na rzecz naruszającego jego prawa, a naruszający, przez sam fakt osiągania korzyści z bezprawnego zachowania, otrzymuje jakiekolwiek świadczenie. Zaznaczyć także należy, iż w języku powszechnym "otrzymać" oznacza "stać się odbiorcą czegoś, dostać coś w darze lub w zamian za coś", a skoro tak, otrzymać nieodpłatne świadczenia można tylko wtedy, gdy się je od kogoś dostanie. Art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych mówi o otrzymanych nieodpłatnych świadczeniach, co oznacza, że nie chodzi o wszystkie świadczenia, które mają nieodpłatny charakter, lecz wyłącznie o pewną ich kategorię, określoną przez przymiotnik "otrzymane". Reasumując, o otrzymaniu nieodpłatnego świadczenia można mówić tylko wtedy, gdy w wyniku świadomego i celowego działania świadczeniodawcy podatnik rzeczywiście uzyskuje bezpłatną korzyść majątkową.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż bezpłatne korzystanie z gruntów należących do innych podmiotów (bez znaczenia czy stanowią własność Skarbu Państwa czy też innego podmiotu) bez stosownego tytułu prawnego nie wiąże się dla Spółki z otrzymaniem nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zatem, stanowisko Spółki w zakresie ustalenia, czy po stronie Spółki powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w przypadku bezumownego korzystania z gruntów należących:

* do Skarbu Państwa (aczkolwiek na podstawie innych przesłanek niż wskazane przez Wnioskodawcę) - jest prawidłowe,

* do osób prywatnych - jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienić należy, iż w sprawach będących przedmiotem pytań dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.