IBPBI/2/423-1079/08/AP - Ustanowienie zastawu na należących do spółki udziałach na zabezpieczenie zapłaty kary umownej w razie odstąpienia przez inwestora od umowy a powstanie przychodu po stronie spółki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 6 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 18 listopada 2008 r.) uzupełnionym w dniu 23 stycznia 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia zastawu rejestrowego na posiadanych przez Spółkę udziałach - jest prawidłowe.

W dniu 18 listopada 2008 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia zastawu rejestrowego na posiadanych przez Spółkę udziałach.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 8 stycznia 2009 r. wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełniony wniosek wpłynął do tut. BKIP w dniu 23 stycznia 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dnia 16 października 2008 r. Spółka stała się stroną umowy inwestycyjnej ustalającej warunki zbycia przez wspólników będących osobami fizycznymi, na podstawie odrębnej umowy, udziałów w Spółce na rzecz Inwestora. Jednym z elementów zawartej umowy było oświadczenie Spółki dotyczące stanu faktycznego oraz prawnego Spółki na dzień zawarcia umowy. Umowa przewidywała możliwość odstąpienia przez Inwestora od umowy jeżeli:

Oprócz prawa odstąpienia, w razie ziszczenia się którejkolwiek z okoliczności stanowiących jego przesłankę, umowa nakłada na udziałowców oraz Spółkę obowiązek solidarnej zapłaty kary umownej na rzecz Inwestora w kwocie określonej w umowie w razie ziszczenia się przesłanek odstąpienia. Zgodnie z umową obowiązek zapłaty kary umownej nie powstaje jednak, jeżeli przypadki wskazane w pkt b) i c) wystąpiły z przyczyn niezależnych od Spółki.

Umowa przewiduje również prawo Inwestora do żądania zapłaty kary umownej zarówno od udziałowców jak i samej Spółki ze względu na ich solidarną odpowiedzialność, gdyby jakiekolwiek oświadczenie o stanie faktycznym i prawnym Spółki złożone w jej treści przez samą Spółkę lub jej udziałowców okazało się nieprawdziwe w jakimkolwiek aspekcie, którego dotyczy.

Na zabezpieczenie potencjalnych zobowiązań z tytułu obowiązku zapłaty kary umownej na rzecz Inwestora Spółka ustanowiła zastaw rejestrowy na udziałach będących w jej posiadaniu w Spółce E. Sp. z o.o. z siedzibą w C.

W uzupełnieniu wniosku Spółka dodatkowo wyjaśnia, że pomiędzy stronami czynności opisanymi we wniosku zachodzą powiązania, o jakich mowa w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powiązania te są wymienione w art. 11 ust. 4 i polegają na tym, że zbywający udziały w Spółce są jej udziałowcami, a więc biorą bezpośredni udział w kontroli Spółki i posiadają udziały w jej kapitale. Zarówno Spółka, jak i jej udziałowcy, są "podmiotami krajowymi".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ustanowienie zastawu na należących do Spółki udziałach na zabezpieczenie zapłaty kary umownej w razie odstąpienia przez Inwestora od umowy oznacza powstanie po stronie Spółki, w świetle art. 11 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodu jaki Spółka powinna była uzyskać udzielając zabezpieczenia świadczenia, do wykonania którego Spółka może być zobowiązana solidarnie ze swoimi udziałowcami...

Zdaniem Spółki w przedstawionej sytuacji po stronie Spółki nie powstaje przychód podatkowy. Należy bowiem zauważyć, że Spółka, zastawiając należące do niej udziały, zabezpiecza świadczenia, do którego wykonania może być zobowiązana na podstawie podpisanej umowy inwestycyjnej. Oznacza to, że zastaw rejestrowy zabezpiecza przede wszystkim potencjalne świadczenie, do którego wykonania zobowiązana będzie Spółka. W tym jednak stanie faktycznym Spółka zabezpiecza zobowiązania z tytułu zapłaty kar umownych za niepożądane działania bądź zaniechania samej Spółki (zbycie lub obciążenie stanowiących jej własność udziałów, zaciągnięcie zobowiązania w kwocie przewyższającej dwukrotność kapitału zakładowego Spółki, itp.), stąd Spółka uważa, że po jej stronie nie powstanie przychód z art. 11 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Spółka ponadto zauważa, że zastaw, w tym zastaw rejestrowy, nie jest w świetle obowiązujących przepisów odpłatny. Oznacza to, że zastawcy nie przysługuje, jeśli strony się tak nie umówią, żadne świadczenie ekwiwalentne w stosunku do jego świadczenia. W konsekwencji w obrocie prawnym mogą funkcjonować zarówno umowy zastawu przewidujące dla zastawcy określone wynagrodzenie, jak i umowy bez takiego wynagrodzenia. Zresztą w literaturze podkreśla się, że umowa zastawu jest umową zobowiązującą lecz nigdy wzajemną, nawet gdy udzielenie zastawu następuje za wynagrodzeniem. Najczęściej ma on swoją podstawę prawną (causa) w stosunku między zastawcą a dłużnikiem głównym, który to stosunek zresztą dla umowy między zastawcą a wierzycielem jest bez znaczenia (zob. W. Czachórski - "Zobowiązania", PWN Warszawa 1994). Nie można więc uznać za tożsamą sytuację w której zastaw udzielany jest przez profesjonalny podmiot gospodarczy, prowadzony działalność w tym zakresie, a który rezygnuje z pobrania należności za to świadczenie, od sytuacji udzielenia zastawu przez podmiot zależny, do którego zakresu działalności nie należy świadczenie tego rodzaju usług. Rynku profesjonalnych usług finansowych, świadczonych przez wyspecjalizowanych przedsiębiorców nie można utożsamiać z omawianymi świadczeniami pomiędzy podmiotami powiązanymi, konsekwencją których nie jest powstanie w danym momencie ciężaru majątkowego po stronie udzielającego zastawu. Podobny pogląd wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie o sygnaturze I SA/GI 35/08. Wyrok dotyczy wprawdzie poręczenia, ale przedstawiona w nim analiza znajduje pełne zastosowanie w niniejszej sprawie ze względu na podobieństwo konstrukcji prawnej oraz funkcję obu instytucji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.