IBPBI/1/415-917/09/KB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Jawnej, przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 5 listopada 2009 r.), uzupełnionym w dniu 7 stycznia 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie konieczności zaliczenia do przychodów z prowadzonej w formie spółki jawnej pozarolniczej działalności gospodarczej, kwoty zapłaconej przez kancelarię doradztwa podatkowego na podstawie zawartej ugody - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie konieczności zaliczenia do przychodów z prowadzonej w formie spółki jawnej pozarolniczej działalności gospodarczej, kwoty zapłaconej przez kancelarię doradztwa podatkowego na podstawie zawartej ugody.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 4 stycznia 2010 r. Znak: IBPBI/1/415-916/09/KB, IBPBI/1/415-917/09/KB wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 7 stycznia 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W wyniku przeprowadzonej w 2005 r. kontroli podatkowej w spółce jawnej w zakresie prawidłowości rozliczenia podatku od towarów i usług za miesiąc październik i listopad 2004 r. stwierdzono, że Spółka w kontrolowanych miesiącach uwzględniła w rejestrach zakupów oraz odliczyła w deklaracjach podatkowych VAT - 7 podatek naliczony wynikający z faktur VAT wystawionych przez kontrahenta. Wszystkie wystawione faktury dokumentowały sprzedaż miału węglowego i wystawione były w okresie od dnia 12 października 2004 r. do dnia 25 listopada 2004 r. Na podstawie pisma z dnia 9 marca 2005 r. nadesłanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdzono, że kontrahent rejestracji w zakresie podatku od towarów i usług dokonał w dniu 7 grudnia 2004 r. Zatem - w ocenie organów podatkowych - faktury VAT wystawione były przez podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur VAT. Na tej podstawie wydano decyzje wymiarowe przez Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz następnie Dyrektora Izby Skarbowej, w których zanegowano prawo Spółki do odliczania podatku od faktur wystawionych przez kontrahenta (należność główna) oraz nałożono dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% od każdej należności głównej. Po wyczerpaniu drogi odwoławczej cztery sprawy zostały skierowane do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem reprezentującej spółkę Kancelarii Doradztwa Podatkowego. Za miesiąc październik 2004 r. wartość przedmiotu sporu wynosiła 142.288,00 zł, a za miesiąc listopad 2004 r. 242.147,00 zł. Sprawy w zakresie sankcji opiewały odpowiednio na kwoty 40.574 zł i 71.083 zł. Sprawy zarejestrowano pod czterema różnymi numerami.

W dniu 1 marca 2006 r. do Kancelarii wpłynęło wezwanie do uzupełnienia braków formalnych skarg poprzez wniesienie opłat, przedłożenie pełnomocnictw oraz odpisów KRS. Spółka dokonała opłat sądowych oraz przekazała Kancelarii dowody ich uiszczenia wraz z pełnomocnictwami oraz jednym egzemplarzem odpisu z KRS. Kancelaria przedłożyła w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym analogiczną ilość dokumentów, niemniej w piśmie przewodnim kierowanym do Sądu popełniła błąd, polegający na czterokrotnym powołaniu się na tę samą sygnaturę sprawy.

Postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2006 r. sąd odrzucił trzy z czterech skarg Spółki. Postanowienie to stało się prawomocne, po wyczerpaniu przysługujących stronie środków prawnych. Tym samym Wojewódzki Sąd Administracyjny merytorycznie rozpoznał jedną skargę dotyczącą należności głównej za miesiąc październik 2004 r. W tej sprawie zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny uwzględniły skargę Spółki, uznając ją za zasadną.

W kontekście powyższego orzeczenia potwierdzającego zasadność stanowiska Spółki, oczywistym się stało, że Spółka dokonując wpłaty podatku wynikającego z pozostałych decyzji wymiarowych w łącznej kwocie 313.230,00 zł (słownie: trzysta trzynaście tysięcy dwieście trzydzieści złotych), zobowiązana była do zapłaty podatku, który nie byłby należny gdyby wszystkie sprawy zostały merytorycznie rozpoznane przez sąd administracyjny, a tym samym Spółka, na skutek błędu pełnomocnika, poniosła szkodę (uszczerbek majątkowy). Na kwotę szkody składają się wartości przedmiotu sporu dwóch skarg złożonych przez Kancelarię w imieniu Spółki, odrzuconych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, tj. 242.147,00 zł - zobowiązanie w podatku od towarów i usług za miesiąc listopad 2004 r. - oraz 71.083,00 zł - kwota dodatkowego zobowiązania za miesiąc listopad 2004 r. W zakresie dodatkowego zobowiązania podatkowego za miesiąc październik 2004 r. wznowiono postępowanie na podstawie art. 240 § 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej i następnie je umorzono.

Kancelaria reprezentująca Spółkę w 2005 i 2006 r. posiadała zawartą z Towarzystwem Ubezpieczeniowym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej doradcy podatkowego. Z racji zaistniałych w 2006 r. zdarzeń - odrzucenia skarg - Towarzystwo Ubezpieczeniowe dokonało na rzecz Spółki w miesiącu czerwcu i sierpniu 2009 r. dwóch wpłat w kwocie po 40.778 zł każda. Dodatkowo Kancelaria zawarła w dniu 10 sierpnia 2009 r. ze Spółką pisemną ugodę, w której zobowiązała się do zapłaty na rzecz Spółki kwoty 135.000,00 zł tytułem zwrotu niesłusznie zapłaconego przez Spółkę podatku od towarów i usług wraz z dodatkowym zobowiązaniem w tym podatku za miesiąc listopad 2004 r. Spółka i Kancelaria zgodnie uznają, iż kwoty otrzymane przez Spółkę od Kancelarii stanowią dla Wnioskodawcy zwrot wydatkowanych kwot podatku od towarów i usług oraz dodatkowego zobowiązania za miesiąc listopad 2004 r.

Wnioskodawca wskazuje także, iż Spółka nie zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku od towarów i usług za miesiąc listopad 2004 r., określonego w decyzji wymiarowej, jak również kwoty dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku za przedmiotowy miesiąc.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy kwotę otrzymaną przez Spółkę od Kancelarii na podstawie ugody z dnia 10 sierpnia 2009 r. należy wyłączyć z przychodów podatkowych na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a w związku z pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r... (we wniosku pytanie to oznaczono Nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane przez niego odszkodowanie od Towarzystwa Ubezpieczeniowego oraz od Kancelarii nie powinno być zaliczone do przychodów Spółki, ponieważ stanowi ono dla Spółki zwrot wydatków - niesłusznie zapłaconej kwoty podatku od towarów i usług i kwoty dodatkowego zobowiązania podatkowego za miesiąc listopad 2004 r., które nie były nigdy zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przez Spółkę.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), do przychodów o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. W oparciu o powyższy przepis ustawodawca wyłączył z przychodów podatnika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą wartość poniesionych wydatków, które nie zostały przez niego zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, a które następnie zostały mu w jakikolwiek sposób zwrócone. Skoro bowiem podatnik nie obniżył podstawy opodatkowania przez zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów, to nie ma podstaw do zaliczenia otrzymanego zwrotu wydatków do przychodów (tak A. Mariański w Komentarz do ustawy.... Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. W. Nykiel ODDK Gdańsk 2007, str. 267). Bezsprzecznym jest, iż Spółka nie zaliczyła do kosztów uzyskania przychodó1)w w miesiącu listopadzie 2004 r. kwoty podatku od towarów i usług określonego w zakwestionowanych przez organy podatkowe fakturach VAT. Nie zaliczono również w 2006 r. ani w żadnym z następnych lat podatkowych do kosztów uzyskania przychodów niesłusznie zapłaconego przez Spółkę podatku za miesiąc listopad 2004 r. oraz kwoty dodatkowego zobowiązania podatkowego, wynikających z decyzji organów podatkowych. Uchybienie proceduralne pełnomocnika Spółki doprowadziło do powstania uszczerbku w majątku Spółki, polegającego na konieczności zapłaty kwoty podatku, która nie byłaby należna, gdyby działanie pełnomocnika było prawidłowe, tj. gdyby nie wyrządzono Spółce szkody. Wydatkowane przez Spółkę kwoty zostały jej zwrócone tytułem odszkodowania przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe i Kancelarię. Wobec powyższego kwoty otrzymane tytułem odszkodowania - zwrotu wydatków, nie powinny być przez Spółkę zaliczone do przychodów podatkowych.

Wnioskodawca dodaje, iż ustawodawca sam w pkt 3 ust. 3 art. 14 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., wprost wyłącza z przychodów podatkowych kwoty zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, niezliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż otrzymane przez Spółkę kwoty stanowią zwrot wydatków w postaci niesłusznie zapłaconego przez nią podatku od towarów i usług oraz dodatkowego zobowiązania w tym podatku za miesiąc listopad 2004 r., nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów i nie powinny być zaliczone do przychodów Spółki na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a, w związku z pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie włącza ich z tej kategorii. W art. 14 ust. 2 ww. ustawy, wymienione są jedynie przykładowe przysporzenia majątkowe stanowiące przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Katalog zawarty w tym przepisie nie ma jednak charakteru zamkniętego. Zatem także otrzymane odszkodowania, jeżeli mają związek z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowią podlegający opodatkowaniu przychód z tej działalności, o ile ustawa wprost nie wyłącza ich z kategorii przychodów lub nie zwalnia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy).

Jednakże w myśl art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie natomiast z art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej wynikającej z nienależytego wykonania umowy jest art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do jego treści, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż odszkodowania otrzymywane od kontrahentów (na podstawie zawartej ugody) z tytułu nienależytego wykonania lub niewykonania umowy, mającej związek z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowią, co do zasady, podlegający opodatkowaniu przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Spółka zleciła Kancelarii prowadzenie czterech spraw sądowych, mających na celu uchylenie decyzji organów podatkowych, odmawiających Spółce prawa do odliczenia podatku od towarów i usług oraz nakładających na Spółkę dodatkowe zobowiązanie podatkowe. W wyniku pomyłki popełnionej przez Kancelarię, trzy z ww. skarg zostały odrzucone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. Zobowiązanie podatkowe wynikające z decyzji będącej przedmiotem jednej z odrzuconych skarg zostało następnie umorzone. Zarówno podatek od towarów i usług, możliwości odliczenia którego została pozbawiona Spółka, jak również nałożone na Spółkę dodatkowe zobowiązanie podatkowe, nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej przez Spółkę pozarolniczej działalności gospodarczej. Spółka zawarła z Kancelarią pisemną ugodę, w której Kancelaria zobowiązała się do zapłaty na rzecz Spółki określonej kwoty tytułem zwrotu Spółce wydatkowanych kwot podatku od towarów i usług oraz dodatkowego zobowiązania. Kwota ta ma niewątpliwie związek z prowadzoną przez Spółkę pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż zawarcie ugody z Kancelarią, powoduje zwolnienie tej Kancelarii z ciążącej na niej odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. Zatem otrzymane od Kancelarii na podstawie ww. ugody świadczenie stanowi w istocie odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania przez Kancelarię zleconej jej usługi, a nie zwrot podatków, czy też wydatków poniesionych przez Spółkę a niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3 i 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć bowiem należy, iż przepisy powyższe dotyczą wyłącznie tych podatków i wydatków, które w świetle przepisów ww. ustawy, w ogóle mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu pozarolniczej działalności gospodarczej i sytuacji faktycznego nie zaliczenia ich do tych kosztów. W tym też kontekście należy wskazać, iż podatek VAT, może stanowić koszt uzyskania przychodu, wyłącznie w przypadkach, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 43 ww. ustawy, a dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku VAT, jako mające charakter sankcji administracyjnej, w ogólne nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem stwierdzić należy, iż skoro na gruncie przedmiotowej sprawy podatek VAT i dodatkowe zobowiązanie podatkowe w tym podatku, nie stanowiły, gdyż w ogólności nie mogły stanowić, kosztów uzyskania przychodu prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej, to otrzymane przez nią od kontrahenta odszkodowanie, nie może stanowić zwrotu podatku, czy też wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.

W konsekwencji otrzymana kwota stanowi dla Spółki przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi na powyższe, stanowisko przedstawione we wniosku należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, iż w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 1 wydano odrębną interpretację.

Zważywszy na fakt, iż jak wynika z wniosku wnioskodawcą był podmiot gospodarczy, tj. Spółka Jawna, niniejsza interpretacja, stosownie do postanowień m.in. art. 14k Ordynacji podatkowej, jest wiążąca tylko dla tego podmiotu co oznacza, iż nie wywołuje bezpośrednio skutków dla wspólników tej Spółki.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44 - 100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.