IBPBI/1/415-735/12/ŚS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 czerwca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 19 czerwca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 29 sierpnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie określenia źródła przychodów właściwego do opodatkowania odsetek z tytułu udzielonych pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 19 czerwca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie określenia źródła przychodów właściwego do opodatkowania odsetek z tytułu udzielonych pożyczek. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 21 sierpnia 2012 r. Znak: IBPBI/1/415-735/12/ŚS wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 29 sierpnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka X udostępnia system, który umożliwia kontakt osób, które potrzebują pożyczek (pożyczkobiorcy - "B".) z osobami, które mają środki pieniężne do ulokowania (pożyczkodawcy -"P".). Transakcję inicjuje B. Wyraża chęć zaciągnięcia pożyczki na określoną kwotę - tyle ile chce pożyczyć, określa okres spłaty i oprocentowanie. Umownie nazywa się to aukcją, jednak żadna licytacja nie ma miejsca. P. składają oferty w aukcji dokonując wpłat na konto serwisu ze wskazaniem danej aukcji (obrazowo można to opisać jako zbieranie na pożyczkę dla jednej osoby przy pomocy składek kilku osób). Wpłata jednego użytkownika nie może przekraczać 500 zł. Aukcja trwa 7 dni. Jeżeli w ciągu 7 dni suma wpłat osiągnie wymagany przez B limit lub w momencie zakończenia aukcji połowę określonego limitu, umowy uznaje się za zawarte. W takim przypadku system generuje szereg elektronicznych umów (B z każdym P) i przelewa środki wpłacone przez wszystkich P. na konto B. B co miesiąc spłaca ratę pożyczki na konto serwisu, a serwis rozdysponowuje środki pomiędzy konta wszystkich P. Miesięczna rata stanowi odpowiednią część otrzymanego kapitału i jest powiększona o ustalone odsetki. Wynagrodzeniem P i jedynym dochodem z tej działalności jest oprocentowanie określone przez B. przy zakładaniu aukcji, które otrzymuje w związku z ulokowaniem pewnej kwoty pieniężnej na pewien czas. Ważną cechą systemu jest możliwość inwestowania na wielu aukcjach przez P i zakładanie kilku (choć sumarycznie, co do kwoty ograniczonych) aukcji przez B. Działalność i funkcjonowanie systemu można ocenić na żywo. System jest dostępny na stronie www. (...) pl.

W okresie od 16 lutego 2010 r. do 11 marca 2010 r. Wnioskodawca udzielił w wyżej opisany sposób łącznie 80 pożyczek na łączną kwotę 6750 zł. Na tą kwotę składały się 62 pożyczki po 50 zł każda, 11 pożyczek po 150 zł każda, 3 pożyczki po 100 zł każda, 1 pożyczka na kwotę 200 zł oraz 3 pożyczki po 500 zł każda. W wyniku powyższego w roku 2010 r. Wnioskodawca osiągnął przychód 693,52 zł z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek. 19% podatku od tej kwoty to 132 zł.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z dnia 29 sierpnia 2012 r. wskazano, iż:

* umowy są generowane przez pośrednika po fakcie wpłacenia przez Wnioskodawcę kwoty, którą chcę pożyczyć i nie ma możliwości negocjowania jej treści. Dopiero wtedy Wnioskodawca poznaje dane osobowe pożyczkobiorcy, któremu udzielił pożyczki (wcześniej nie ma możliwości zapoznania się z jego danymi osobowymi, ani z jakimikolwiek dokumentami na jego temat),

* umowy generowane przez serwis zawierają m.in. następujące informacje:

* dane osobowe stron (pożyczkobiorcy oraz pożyczkodawcy),

* kwotę pożyczki pochodzącą od Wnioskodawcy (proporcjonalną do całości),

* okres trwania pożyczki (z niego wynika ilość rat, ponieważ płatne są co miesiąc),

* informację o tym, że harmonogram spłat oraz wysokość rat znajduje się na stronie aukcji oraz że zostały wysłane do stron w oddzielnych mailach,

* umowę z pośrednikiem Wnioskodawca zawarł poprzez rejestrację swojego konta w serwisie. Rejestracja w serwisie oznacza akceptację przez Użytkownika zasad regulaminu i zawarcie umowy na warunkach w nim określonych. Jest to umowa bezterminowa. Ponadto w przypadku, gdy pośrednik skojarzy Wnioskodawcę z pożyczkobiorcą, to każdorazowo generuje umowę, przesyłając jej egzemplarz do Niego oraz do pożyczkobiorcy.

* pośrednik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości od 0,5% do 5% od kwoty pożyczki. Kwotę prowizji pobiera od pożyczkobiorcy, potrącając ją w momencie gdy przelewa na jego konto bankowe kwotę pożyczki, którą zebrał od pożyczkodawców.

* jako pożyczkodawca, po zarejestrowaniu konta w serwisie (są to jednorazowe opłaty) musi jednak przejść proces weryfikacji, za który musi zapłacić pośrednikowi. Pośrednik sprawdza dane osobowe, adres zamieszkania, zgodność tych danych z rachunkiem bankowym oraz weryfikuje numer telefonu komórkowego,

* ponadto pośrednik upewnia się, że Wnioskodawca, występuję jako osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej. Zastrzega on w regulaminie, że nie można korzystać z serwisu jeżeli prowadzi się działalność gospodarczą, ponieważ serwis nie jest prawnie oraz technicznie przystosowany do pośrednictwa, gdy pożyczkodawcą jest osoba prowadząca działalność gospodarczą.

* pośrednik pobiera za ww. weryfikacje różne kwoty (rzędu 15-20 zł łącznie),

* pośrednik (serwis) prowadzi ewidencję udzielonych pożyczek,

* informacje o udzielonej pożyczce są dostępne po zalogowaniu się na konto w serwisie. Znajduje się tam zakładka "Inwestycje", po której kliknięciu pojawia się lista udzielonych przeze Niego pożyczek oraz informacja o stopach zwrotu. Wszystkie potrzebne obliczenia przeprowadza pośrednik. Wnioskodawca jest odbiorcą tych informacji, nie magazynuje ich,

* aby udzielić pożyczkę anonimowemu pożyczkobiorcy, Wnioskodawca musi wpłacić pożyczoną przeze Niego kwotę na rachunek bankowy pośrednika. Gdy pośrednik stwierdza, że zebrał potrzebną kwotę pożyczki, generuje umowy oraz wysyła je na e-mail do wszystkich stron. Dopiero wtedy Wnioskodawca poznaje dane osobowe pożyczkobiorcy. Następnie pośrednik przelewa zebraną kwotę na rachunek bankowy pożyczkobiorcy. Pośrednik informuje pożyczkobiorcę o terminach oraz wysokości rat, które należy spłacać. Gdy pożyczkobiorca chce spłacić ratę, to wpłacą ją na rachunek bankowy pośrednika. Następnie pośrednik po kilku dniach przelewa proporcjonalną kwotę raty (zależnie od Wnioskodawcy udziału w tej pożyczce) na Wnioskodawcy rachunek bankowy,

* pod koniec roku, pośrednik oblicza kwotę podatku dochodowego, którą Wnioskodawca powinien zapłacić i wyświetla mu tą informację w zakładce "Podatek", do której ma dostęp po zalogowaniu się na swoje konto w serwisie. Informacja o podatku jest obliczana na koniec roku (a nie systematycznie),

* udział Wnioskodawcy w pożyczce wynika z kwoty, którą zdecydował się pożyczyć. Jeżeli wynosi on 10% kwoty, którą chciał pożyczyć pożyczkobiorca, to również 10% z raty, którą co miesiąc płaci pożyczkobiorca, przelewane jest na jego rachunek bankowy przez pośrednika. Pośrednik czuwa więc nad obliczaniem, komu należy się jaka część raty wpłaconej przez pożyczkobiorcę. Wysokość rat oraz terminy ich spłat są przygotowywane przez pośrednika. Dostępne są na stronie aukcji pożyczkobiorcy,

* w przypadku braku spłaty raty pożyczki, pośrednik kilkukrotnie wysyła do pożyczkobiorcy monity e-mail, monity sms, a jeżeli to nie pomoże, to nawiązuje z nim kontakt telefoniczny. Jeżeli to nie pomoże, to po dwóch miesiącach od nie spłacenia pierwszej raty wysyła do pożyczkobiorcy listem poleconym pisemne wezwanie do zapłaty z informacją, że jeżeli w umówionym terminie nie spłaci rat, to pożyczka wejdzie w stan natychmiastowej wymagalności. Gdy windykacja ze strony pośrednika nie poskutkuje, to pośrednik wysyła do Wnioskodawcy e-mail z informacją o wejściu pożyczki w stan wymagalności oraz kopię pisemnego wezwania do zapłaty oraz komplet dokumentów. Na ich podstawie Wnioskodawca może za pośrednictwem tego samego pośrednika:

* sprzedać ten dług na rynku wtórnym,

* przekazać ten dług do ponownej windykacji, prowadzonej przez jedną z firm współpracujących z pośrednikiem,

* odstąpić od pomocy pośrednika i indywidualnie zająć się windykacją pożyczki.

Wnioskodawca wskazał, iż w trzecim z ww. przypadków (pkt c) w ogóle nie kontaktował się z pożyczkobiorcą (telefonicznie czy też pisemnie), ponieważ wcześniej robił to za niego pośrednik. Na podstawie otrzymanych od niego dokumentów składał w EPU (Elektroniczne Postępowanie upominawcze, (https://www.e-sad.gov.p1/) pozew o wydanie nakazu zapłaty. Następnie sąd wydawał polecenie zapłaty, po czym nadawał jej prawomocną klauzulę wykonalności. Serwis EPU umożliwiał wybranie komornika, który następnie zajmował się tą sprawą.

Wnioskodawca nie prowadził i nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej. Swoje dochody uzyskuje z tytułu umowy o pracę (pełen etat). Pożyczane środki pieniężne zostały wypracowane w ramach pracy na umowę o pracę i były jego oszczędnościami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy inwestując w ww. sposób wolne środki Wnioskodawca (będąc pożyczkodawcą) prowadził działalność gospodarczą.

Zdaniem Wnioskodawcy, działalność, którą opisał przedstawiając stan faktyczny nie stanowi działalności gospodarczej. Stosownie do art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm. - dalej: u.p.d.f.) pod pojęciem działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej rozumieć należy działalność, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. Zgodnie z przedstawionym przez Wnioskodawcę stanem faktycznym, zgodnie z art. 10 ust. 7 u.p.d.f., źródłem przychodów były kapitały pieniężne, przy czym zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 u.p.d.f., za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek. Według Wnioskodawcy, ustawodawca najpierw nakazuje wykluczyć pochodzenie przychodu, z któregokolwiek ze źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 powołanej ustawy, a dopiero później pozwala zaliczyć go do przychodu z działalności gospodarczej.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał wyroki:

* NSA z dnia 14 sierpnia 2008 r., sygn. akt II FSK 878/08 oraz z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt. II FSK 142/10,

* WSA w Warszawie z dnia 29 października 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1013/09.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególniono odrębne źródło przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową:

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

Literalna wykładnia tego przepisu wskazuje, że jest to działalność zarobkowa, czyli służąca osiąganiu zysków, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, co oznacza, że jest to działalność przygotowana i uporządkowana oraz ma charakter powtarzalny.

Działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest zdolna do potencjalnego generowania zysku, a jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu. Działalność musi być tak prowadzona i ukierunkowana, aby była w stanie zyski faktycznie osiągnąć. Jednakże brak zysku z podjętych działań noszących znamiona działalności gospodarczej nie oznacza, iż działalność taka nie była faktycznie prowadzona. Prowadzenie bowiem działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem nieosiągnięcia dochodów. Zarobkowego charakteru nie mają działania, których wyłącznym celem jest zaspokojenie własnych potrzeb osoby podejmującej określone czynności.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymagają również, aby czynności wykonywane były w sposób zorganizowany i ciągły, przy czym możliwe jest osiąganie dochodów z tego rodzaju działalności bez spełnienia niektórych formalnych elementów organizacji (np. rejestracji urzędowej), gdyż prowadzenie działalności gospodarczej jest kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z działalnością tą związanych.

Za takim rozumieniem pojęcia "zorganizowany" przemawia również definicja słownikowa. Zgodnie z Nowym Słownikiem Poprawnej Polszczyzny Wydawnictwo Naukowe PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego Warszawa 2000, organizować to przygotowywać, zakładać jakieś przedsięwzięcie, bądź w znaczeniu drugim nadawać czemuś reguły, wprowadzać porządek (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 7 maja 2008 r. I SA/Op 18/08).

Co do kryterium ciągłości w wykonywaniu działalności gospodarczej, to jego wprowadzenie przez ustawodawcę miało na celu wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania. Nie wyklucza on jednak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu i to bez względu na okres, w którym cel ten miałby być realizowany. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności sprawy wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku.

Przez powtarzalność rozumie się cały szereg wielokrotnie powtarzanych czynności podejmowanych w konkretnym celu. Taki zespół wielokrotnie powtarzanych czynności (nie zaś czynności sporadyczne, oderwane od siebie, nie powiązane ze sobą) w dziedzinie wytwórczej, usługowej lub handlowej podejmowanych w celach zarobkowych i na własny rachunek, można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek. Przy czym, w myśl art. 30a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a, z wyjątkiem, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.

Mając powyższe na względzie oraz przedstawiony we wniosku i jego uzupełnieniu stan faktyczny z którego w szczególności wynika, iż:

* Wnioskodawca nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej i uzyskuje w głównej mierze dochody w ramach stosunku pracy,

* udzielenie pożyczek, o których mowa we wniosku następowało w krótkim okresie czasu (niespełna miesiąc - 16 luty - 11 marca 2010 r.),

* łączna wartość udzielonych pożyczek wyniosła 6.750 zł, a uzyskany z tytułu odsetek od tych pożyczek przychód - 693,52 zł,

zważywszy, iż z wniosku nie wynika aby, pożyczki były udzielane w innym niż wskazany we wniosku okresie, stwierdzić należy, iż podejmowanych przez Wnioskodawcę działań nie sposób uznać za prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji przychód uzyskany z ww. tytułu stanowić będzie przychód ze źródła jakim są kapitały pieniężne.

Reasumując, mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny należy uznać, iż przychody uzyskiwane z tytułu udzielania pożyczek przez Internet nie będą stanowić przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dołączono dokument źródłowy. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.