IBPBI/1/415-70/14/JS - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej poniesionych kosztów sądowych oraz kosztów egzekucji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 21 stycznia 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 22 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie:

* możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej poniesionych (zapłaconych) kosztów sądowych,

* braku możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych, poniesionych (zapłaconych) kosztów egzekucji

- jest prawidłowe.

W dniu 22 stycznia 2014 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej poniesionych (zapłaconych) kosztów sądowych oraz kosztów egzekucji.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą od 2000 r. pozarolniczą działalność gospodarczą W 2010 r. zawarł umowę z kontrahentem z Niemiec na dostawę towarów (klatki i budy drewniane dla zwierząt). Umowa ta obejmowała okres do końca 2011 r. Podstawowym warunkiem zawarcia umowy było dostarczenie firmie niemieckiej certyfikatu potwierdzającego jakość drewna, z którego Wnioskodawca produkuje swoje wyroby. Certyfikat ten, po zbadaniu drewna do produkcji, wydał niemiecki oddział firmy amerykańskiej, zajmującej się wydawaniem certyfikatów jakościowych. Odbiorca Wnioskodawcy zażądał, aby właśnie od tej firmy uzyskać wspomniany certyfikat, który Wnioskodawca dostarczył. Zgodnie z umową, w przypadku utraty ważności certyfikatu Wnioskodawca był zobowiązany do poinformowania o tym kontrahenta niemieckiego, a on na tej podstawie mógł zerwać umowę i obciążyć Wnioskodawcę wszelkimi stratami z tego tytułu.

W grudniu 2010 r. Wnioskodawca rozpoczął dostawy towarów dla kontrahenta. Towary dostarczane były do września 2011 r. We wrześniu 2011 r. kontrahent zerwał umowę, podając jako główną przyczynę utratę ważności certyfikatu. Równocześnie obciążył Wnioskodawcę kosztami transportu zwrotnego wadliwego towaru od swoich odbiorców z Austrii i Niemiec (z powodu utraty ważności certyfikatu). Koszty te częściowo (ok.70%) potrącił sobie z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (do ich wysokości), a różnicę nakazał wpłacić na swoje konto. Kontrahent pisemnie poinformował, że dysponuje informacją od firmy wydającej certyfikat, z której wynika, że certyfikat wydany Wnioskodawcy utracił ważność pod koniec stycznia 2011 r.; odpowiedniego dokumentu jednak nie okazał. W grudniu 2011 r. z firmy wydającej certyfikat Wnioskodawca uzyskał informację, z której wynikało, że certyfikat okazany kontrahentowi niemieckiemu utracił ważność dopiero w listopadzie 2011 r., a więc po okresie na który był opłacony i po zakończeniu dostawy towarów do kontrahenta niemieckiego. Jednakże negocjacje prowadzone po uzyskaniu tej informacji przez windykatorów Wnioskodawcy ze stroną niemiecką dotyczące anulowania obciążenia ww. kosztami i zapłaty faktur, nie dały żadnych skutków. Kontrahent niemiecki odmówił zapłaty i poinformował Wnioskodawcę o możliwości wystąpienia na drogę sądową. Firma niemiecka jest dużą firmą, dlatego w obawie przed przegraniem sprawy w sądzie i poniesieniem dodatkowo kosztów sądowych, adwokat Wnioskodawcy pod koniec 2013 r. wystąpił do firmy wydającej certyfikat, z żądaniem zwrotu poniesionych kosztów wobec kontrahenta niemieckiego i wypłatę odszkodowania z tytułu strat, jakie Wnioskodawca poniósł poprzez zerwanie umowy przez kontrahenta z Niemiec na skutek wadliwie wykonanej usługi, tj. błędnego podania informacji w bazie certyfikatów i błędnego poinformowania klienta o nieważności certyfikatu. Wnioskodawca wyjaśnia, że z żądaniem wypłaty odszkodowania wystąpił dopiero w grudniu 2013 r., gdyż w pierwszej kolejności chciał wyegzekwować należność od kontrahenta z Niemiec. Dopiero gdy ten odmówił wypłaty, sprawą zajęli się prawnicy, którym sporo czasu zajęło zaznajomienie się z istotą problemu (m.in. tłumaczenia wszystkich dokumentów, konsultowanie spraw z niemiecką kancelarią prawną - w umowie na dostawę towarów było (na żądanie strony niemieckiej) zapisane, że właściwym sądem dla rozstrzygania spraw spornych wynikających z niniejszej umowy jest sąd w Niemczech i umowa ta podlega ustawodawstwu niemieckiemu).

Wnioskodawca nadmienia, że w przypadku odmowy zapłaty ze strony firmy wydającej certyfikat, należności swoich będzie dochodzić na drodze sądowej (obojętnie od której firmy będzie ona należna). Kwota obciążenia kosztami przez niemieckiego odbiorcę była bardzo istotna dla firmy Wnioskodawcy i znacznie przewyższała zobowiązania firmy wobec dostawców. Zaistniała sytuacja spowodowała trudności finansowe Wnioskodawcy (m.in. przestał płacić za dostawy, nie otrzymywał nowych zamówień na dostawy, w konsekwencji zmuszony został do zwolnienia pracowników i zaprzestania produkcji, a hale produkcyjne stanowiące Jego własność wydzierżawił innej firmie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej; ze zwłoką regulował zobowiązania publiczno-prawne). Z zobowiązań publiczno-prawnych Wnioskodawca ma do spłacenia jeszcze część zobowiązań wobec ZUS. Obecnie najem stanowi jedyne źródło dochodu Wnioskodawcy. Aby wyegzekwować straty poniesione w związku z zerwaniem umowy przez kontrahenta niemieckiego, Wnioskodawca musi zabezpieczyć na to środki finansowe. W miarę swoich możliwości finansowych, spłaca swoje zaległe zobowiązania wobec dostawców, jednak niektórzy dostawcy nie akceptują prośby o polubowne załatwienie sprawy i dochodzą swoich należności od Wnioskodawcy na drodze sądowej i egzekucyjnej. Wnioskodawca będzie więc dodatkowo ponosił koszty sądowe i egzekucyjne.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy poniesione (zapłacone) koszty sądowe będą stanowiły koszty uzyskania przychodów Wnioskodawcy.

Czy poniesione (zapłacone) koszty egzekucji nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź na zadane pytania jest twierdząca.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatków dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, nie wymienione w art. 23, przy czym muszą być ekonomicznie uzasadnione. W ocenie Wnioskodawcy, zapłacone koszty sądowe będą stanowiły koszty uzyskania przychodu, ponieważ będą spełniać ww. warunki.

Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań. Zatem zapłacone przez Wnioskodawcę koszty egzekucyjne, nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

* musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,

* musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów; przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Należy przy tym podkreślić, że obowiązek jednoznacznego wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a przychodem uzyskanym z działalności, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła tego przychodu każdorazowo spoczywa na podatniku.

Koszty postępowania sądowego nie zostały wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, określonym w art. 23 ww. ustawy. Jednakże sam fakt niezaliczenia kosztów sądowych do wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie decyduje jeszcze o tym, że wydatek ten jest kosztem podatkowym. Wydatek ten musi bowiem spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy, tj. zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie, ciężar co do prawidłowego udokumentowania wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów spoczywa na podatniku. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności.

Ze złożonego wniosku wynika, że na skutek zerwania przez kontrahenta z Niemiec umowy na dostawy towarów, Wnioskodawca utracił płynność finansową. W miarę swoich możliwości finansowych, spłaca swoje zaległe zobowiązania wobec dostawców, jednak niektórzy dostawcy nie akceptują prośby o polubowne załatwienie sprawy i dochodzą swoich należności od Wnioskodawcy na drodze sądowej i egzekucyjnej. Wnioskodawca będzie więc dodatkowo ponosił koszty sądowe i egzekucyjne. Ponadto, w przypadku odmowy zwrotu poniesionych kosztów i wypłaty odszkodowania ze strony firmy wydającej certyfikat, Wnioskodawca będzie dochodzić swoich należności na drodze sądowej (obojętnie od której firmy będzie ona należna).

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że wydatki w postaci kosztów sądowych, które zostaną od Wnioskodawcy zasądzone na rzecz jego kontrahentów (wierzycieli), będą związane z prowadzoną działalnością gospodarczą a ich poniesienie będzie konsekwencją prowadzenia tej działalności. Konieczność poniesienia tych wydatków nie będzie wynikać z zaniedbania lub działania nieracjonalnego, niezgodnego z prawem i zasadami współżycia społecznego, skoro jak wynika z wniosku, Wnioskodawca nie będzie w stanie spełnić roszczeń wierzycieli na skutek utraty płynności finansowej, będącej następstwem zdarzeń, za które (jak wskazano we wniosku) Wnioskodawca nie ponosi odpowiedzialności. Poniesienie ww. kosztów sądowych będzie zatem miało na celu ochronę źródła przychodu (majątku wykorzystywanego do działalności gospodarczej) oraz zabezpieczenie źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza. Zatem zapłacone koszty sądowe będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem należytego ich udokumentowania.

Również wydatki związane z dochodzeniem swoich roszczeń na drodze sądowej od firmy wydającej certyfikat lub od kontrahenta niemieckiego, będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów Wnioskodawcy. Dochodzenie przez Wnioskodawcę naprawienia poniesionej przez niego szkody powstałej na skutek zerwania kontraktu przez kontrahenta, w okolicznościach przedmiotowej sprawy, jest ściśle związane z prowadzoną działalnością i ma na celu zabezpieczenie źródła przychodów. Działania, które zamierza podjąć Wnioskodawca podyktowane są więc ochroną jego interesów, w związku z bezpodstawnym zerwaniem umowy handlowej wskutek błędnego poinformowania kontrahenta o nieważności certyfikatu. Należy zatem uznać, że koszty postępowania sądowego związane będą z prowadzoną działalnością gospodarczą i będą miały na celu zabezpieczenie tego źródła przychodu; stanowić będą koszt uzyskania przychodu bez względu na wynik tego postępowania.

Z kolei katalog wyłączeń zawarty w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera ograniczenie w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, wskazanych we wniosku wydatków poniesionych na zapłatę kosztów egzekucyjnych. W myśl bowiem art. 23 ust. 1 pkt 14 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań. W związku z tym, koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań (jako koszty występujące po stronie dłużnika), nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.