IBPBI/1/415-60/13/SK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2013 r. (data wpływu do Organu 25 lutego 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości:

* zwolnienia z opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego otrzymanego na podstawie wyroku-jest prawidłowe,

* zwolnienia z opodatkowania zasądzonych ww. wyrokiem odsetek - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 lutego 2013 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymanego na podstawie wyroku odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz zasądzonych odsetek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest rolnikiem prowadzącym uprawę warzyw i zbóż. Grunty rolne na których prowadzona jest uprawa znajdują się na terenach podziemnej eksploatacji złóż węgla kamiennego. Co roku przedsiębiorca górniczy "X", na podstawie ustawy prawo geologiczne i górnicze zobowiązany jest do naprawy wyrządzonej szkody w uprawach i zasiewach. Naprawy tej dokonuje zawsze w drodze wypłaty pieniężnego odszkodowania w oparciu o ww. ustawę, na podstawie której dochodzi do zawarcia ugody, bądź na podstawie wyroku sądowego, który jednocześnie określa wysokość odszkodowania wraz z odsetkami. W przypadku gdy wypłata ta następuje na podstawie wyroku sądowego zapadłego w wyniku toczącego się procesu cywilnego, który niejednokrotnie toczy się latami, odszkodowanie za szkody w uprawach i zasiewach jest zasądzane wraz z odsetkami, gdyż wartość odszkodowania jest w ten sposób waloryzowana. W 2012 r. Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie za straty w uprawach i zasiewach za 2008 r. wraz z odsetkami. Ww. przedsiębiorca górniczy, zasądzone przez Sąd odsetki uznał za przychód podlegający opodatkowaniu zgodnie z ustawą o podatku od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone na podstawie ustawy prawo geologiczne i górnicze odszkodowanie wraz z odsetkami jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasądzone przez sąd powszechny odszkodowanie za straty w uprawach i zasiewach wraz z odsetkami jest zwolnione z opodatkowania, a zasądzone odsetki stanowią tylko waloryzację należnego odszkodowania. Swoje stanowisko Wnioskodawca uzasadnia tym, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku od osób fizycznych, odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego są zwolnione od podatku od osób fizycznych. Należy podkreślić, że wypłacone odszkodowanie wraz z odsetkami stanowi naprawę wyrządzonej czynem niedozwolonym szkody i nie może stanowić przychodu, gdyż odszkodowanie za wyrządzoną szkodę (poniesione straty) nie może być uznane za osiągnięcie przychodu. W przeciwnym wypadku ponosiłby stratę podwójnie, ponieważ doszłoby do sytuacji opodatkowana straty w przychodach z tytułu upraw warzyw i zbóż, która to strata powstała nie z winy Wnioskodawcy tylko z winy przedsiębiorstwa górniczego. W tej sytuacji opodatkowanie należnych odsetek byłoby sprzeczne z ww. art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przy czym, na podstawie art. 21 ust. 3d ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn.: Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.), właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych podmiotów, których prawa majątkowe są zagrożone ruchem zakładu górniczego.

Zgodnie natomiast z art. 145 ww. ustawy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 146 ust. 1 ww. ustawy, odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda.

Stosownie do treści art. 147 ust. 1 i 2 ww. ustawy, przywrócenie stanu poprzedniego może w szczególności nastąpić przez dostarczenie gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego rodzaju. Naprawienie szkody w gruncie rolnym lub leśnym zdegradowanym lub zdewastowanym na skutek ruchu zakładu górniczego następuje w sposób określony przepisami o ochronie tych gruntów. Natomiast zgodnie z art. 147 ust. 3 ww. ustawy, obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego ciąży na tym, kto jest odpowiedzialny za szkodę. Poszkodowany, za zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, może wykonać obowiązek w zamian za zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej.

Dochodzenie roszczeń o naprawienie szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego odbywa się na gruncie przepisów prawa cywilnego, a zatem ewentualny spór między poszkodowanym a przedsiębiorcą podlega rozstrzygnięciu przez właściwy sąd powszechny, jednakże dopiero po wyczerpaniu postępowania ugodowego (art. 151 ust. 1 ww. ustawy). Zgodnie z art. 151 ust. 2 ww. ustawy, warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody, wyznaczy dłuższy termin.

Mając powyższe na względzie oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego stwierdzić należy, iż skoro Wnioskodawcy jako użytkownikowi gruntów rolnych znajdujących się na terenach gdzie prowadzona jest podziemna eksploatacja złoża węgla kamiennego, na podstawie przepisów ustawy prawo geologiczne i górnicze zostało przyznane wyrokiem sądowym odszkodowanie za szkody w znajdujących się na tych gruntach uprawach i zasiewach, to odszkodowanie to jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu odsetek należy wskazać, iż instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

W świetle powyższego nie można przyjąć, iż odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasokresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek na tej samej podstawie prawnej co należności głównej. Wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. W przedmiotowej sprawie odsetki zostały zasądzone za opóźnienie w zapłacie odszkodowania. Nie można więc twierdzić, że mają one funkcję odszkodowawczą - są to po prostu należności z tytułu zwłoki w zapłacie świadczenia głównego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczenia - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

W związku z powyższym wynikające z wyroku sądowego należne odsetki nie korzystają ze zwolnienia. W konsekwencji wypłata odsetek stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż stanowisko Wnioskodawcy w zakresie:

* zwolnienia z opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego otrzymanego na podstawie wyroku - jest prawidłowe,

* zwolnienia z opodatkowania zasądzonych ww. wyrokiem odsetek - jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.