IBPBI/1/415-549/09/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 25 czerwca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 6 lipca 2009 r.), uzupełnionym w dniach 17 sierpnia 2009 r. oraz 16 i 22 września 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej polegającej na windykacji wierzytelności na własny rachunek (pytania oznaczone we wniosku nr 3 i 5) - jest prawidłowe.

W dniu 6 lipca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej polegającej na windykacji wierzytelności na własny rachunek.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych. Dlatego też pismem z dnia 8 września 2009 r. wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniach 16 i 22 września 2009 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Prowadzi działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych. Zdarzenia gospodarcze ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów metodą uproszczoną tzw. kasową. W ramach działalności gospodarczej zajmuje się skupem wierzytelności w celu ich windykacji od dłużników. Ma zamiar podpisać umowę cesji wierzytelności, która jest cesją warunkową (po upływie zakreślonego w umowie terminu będzie zobowiązany zapłacić za wierzytelność cedentowi lub ją zwrócić, w przypadku gdy uzna, że wyegzekwowanie zapłaty jest niemożliwe). Umowa cesji wierzytelności obejmowałaby zakup wierzytelności za kwotę wartości nominalnej (np. 5.000 zł) tj. za 80% wartości. Wierzytelność obejmuje należności zasądzone wyrokiem prawomocnym jako należność główna plus koszty sadowe oraz odsetki do dnia zapłaty. Przeniesienie własności wierzytelności nastąpi na podstawie podpisanej umowy, gdzie zawarta jest klauzula, że podatek od tej czynności jako podatek od czynności cywilnoprawnych zapłaci cedent. Sprzedażą objęta jest wierzytelność własna cedenta. Jako cesjonariusz wnioskodawca wystawi na kwotę 1.000 zł brutto fakturę VAT sprzedającemu (cedentowi) i zaewidencjonuje w rejestrze sprzedaży VAT jako opodatkowaną 22% podatkiem VAT (usługi windykacji należności). Faktura ta nie będzie podstawą do wykazania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 14, gdyż dopiero faktyczne wpłaty od dłużnika spowodują u cesjonariusza powstanie przychodu. Koszt uzyskania przychodu rozpozna proporcjonalnie do uzyskanego przychodu (100% otrzymanej należności, tj. 5.000 zł spowoduje rozpoznanie kosztu w wysokości 100% kwoty zapłaconej za wierzytelność tj. 4.000 zł).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Zdaniem wnioskodawcy, umowa cesji wierzytelności w przypadku sprzedaży wierzytelności własnej przez cedenta nie podlega ustawie o VAT i rodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 tej ustawy. W związku z tym uważa, że prawidłowo postępuje wystawiając fakturę VAT na kwotę 1.000 zł brutto liczoną metodą w "stu" jako ewentualną prowizję uzyskaną na windykacji ww. należności, gdyż usługi windykacji należności nie są zwolnione z podatku VAT i opodatkowane 22% stawką VAT.

Ponadto według wnioskodawcy prawidłowo postępuje rozpoznając przychód z działalności gospodarczej w momencie każdorazowej wpłaty od dłużnika, a co za tym idzie rozpoznając proporcjonalnie do przychodu koszt uzyskania przychodu. Otrzymanie 5.000 zł należności spowoduje rozpoznanie przychodu w wysokości 5.000 zł i kosztu uzyskania w wysokości 4.000 zł (cena zakupu wierzytelności). Zgodnie z umową prawidłowo postępuje wystawiając fakturę korektę cedentowi na kwotę brutto 1.000 zł w przypadku zwrotu nie wyegzekwowanej wierzytelności od dłużnika w celu odzyskania podatku VAT należnego (nie otrzymano prowizji za windykację należności).

Ponadto wnioskodawca uważa, że umowa cesji wierzytelności warunkowa jest umową zakupu wierzytelności, więc w momencie zakupu tj. podpisania umowy cesji ma obowiązek wystawić fakturę VAT na kwotę różnicy pomiędzy wartością zakupu a wartością nominalną wierzytelności i z tego tytułu rozpoznaje przychody i koszty jak zakup. Warunkowa cesja jest tyko zakupem z odroczoną zapłatą umożliwiającą tym samym ewentualny zwrot, który rozlicza korektą. W związku z powyższym nie powinien wystawiać faktury dopiero w momencie uzyskania faktycznej prowizji.

W uzupełnieniu wniosku wnioskodawca wskazał ponadto, iż wierzytelność traktuje jak zakup tzn. rozpoznaje przychód w podatkowej księdze przychodów i rozchodów z dniem wpływu na rachunek bankowy kwot windykowanej należności w kolumnie przychody ze sprzedaży towarów i usług, w wartości otrzymanej zapłaty i pod tą datą w kolumnie pozostałe koszty księguje wartość netto zakupionej wierzytelności.

Dla zobrazowania powyższego wnioskodawca wskazał, iż w przypadku dokonania zakupu wierzytelności za kwotę 4.000 zł, o wartości nominalnej 5.000 zł, wyegzekwowanej w 100% powstanie-przychód ze sprzedaży towarów i usług w wysokości 5.000 zł w dniu zapłaty oraz w tym też dniu równolegle zaewidencjonuje 4.000 zł w kolumnie pozostałe koszty. W przypadku natomiast, gdy zakupiona zostanie wierzytelność za kwotę 4.000 zł, o wartości nominalnej 5.000 zł, wyegzekwowana w 50% w dniu zapłaty powstanie - przychód ze sprzedaży towarów i usług w kwocie 2.500 zł, oraz równolegle w tym dniu koszt w wysokości 2000 zł, ewidencjonowany w kolumnie pozostałe koszty (80% kosztów zakupu wierzytelności o wartości zakupu 4.000 zł).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl zasady wyrażonej w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Jednocześnie zgodnie z art. 14 ust. 1c ww. ustawy za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1 h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Przy czym w myśl ust. 1i ww. przepisu w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Ustalenie momentu uzyskania przychodu w przypadku podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą uzależnione jest zatem od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej w odniesieniu do tytułu (przedmiotu) uzyskania tego przychodu.

W przypadku podmiotów gospodarczych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na windykacji nabytych uprzednio wierzytelności na własny rachunek, nie powstaje sytuacja, w której nominalna wartość nabytych wierzytelności stanowiłaby przychód należny, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ww. ustawy. Nabywca wierzytelności przed jej dalszą sprzedażą, musiał bowiem najpierw ponieść wydatek na jej nabycie. Pomimo, iż nabywca wierzytelności staje się wierzycielem, to jednak do czasu faktycznej realizacji wierzytelności nie uzyskuje on przychodu. Przychód w tym przypadku powstanie dopiero w momencie wyegzekwowania wierzytelności od dłużnika i będzie nim każda wpłata otrzymana przez wierzyciela (art. 14 ust. 1i ww. ustawy).

Oznacza to, że przychodem będzie każda kwota zapłacona przez dłużnika, w tym również tzw. rata dotycząca konkretnej wierzytelności.

Dla ustalenia momentu powstania przychodu nie ma przy tym znaczenia, kiedy nabywca wierzytelności dokona faktycznej zapłaty Cedentowi na poczet ceny nabytej wierzytelności wynikającej z zawartej umowy. Powyższa zasada odnosi się również do otrzymanej w związku z windykacją należności prowizją o ile prowizja ta jest potrącana z kwot należnych Cedentowi.

Natomiast wydatki na nabycie wierzytelności nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia - wszelkie wydatki ponoszone na nabycie wierzytelności będą stanowiły koszt uzyskania przychodów, dopiero w momencie otrzymania przychodu (w dacie ściągnięcia wierzytelności od dłużnika), ponieważ dopiero wówczas pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskanym przychodem.

Przy czym jeżeli w różnych okresach czasu podatnik uzyska przychody z tytułu częściowej realizacji wierzytelności to koszty uzyskania tych przychodów winien rozliczyć proporcjonalnie do uzyskanego przychodu przypadającego na daną wyegzekwowaną wierzytelność.

Powyższe zasady odnoszą się także do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z ewentualnym prowadzeniem postępowania zmierzającego do wyegzekwowania należności od dłużników (koszty sądowe, koszty obsługi prawnej itp.).

Przedstawione przez wnioskodawcę warianty umów pozostają bez wpływu na zasady opodatkowania dochodu.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż przedstawione we wniosku stanowisko jest prawidłowe.

Odnosząc się do przedstawionego w stanowisku przykładu, stwierdzić należy, iż wynikające z niego zasady w świetle powołanych wyżej przepisów są prawidłowe.

Należy jednak zwrócić uwagę na błąd we wskazaniu procentowego udziału kosztu w sytuacji częściowego wyegzekwowania wierzytelności: jeżeli wyegzekwowano 50% wierzytelności, to za koszt uzyskania tego przychodu uznać można tylko 50% kosztu jej zakupu, a nie jak wskazano 80%. Skoro jednak przedstawione zasady i wyliczenia kwotowe są prawidłowe błąd ten uznano za oczywistą omyłkę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, iż w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.