IBPBI/1/415-385/10/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 12 kwietnia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 20 kwietnia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości wypłaty w gotówce kwoty niewykorzystanej ulgi uczniowskiej lub zbycia praw do tej ulgi na osoby trzecie - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 kwietnia 2010 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie możliwości wypłaty w gotówce kwoty niewykorzystanej ulgi uczniowskiej lub zbycia praw do tej ulgi na osoby trzecie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W latach 1990 - 2010 Wnioskodawczyni prowadziła działalność gospodarczą i uiszczała podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Prowadząc działalność, szkoliła uczniów przygotowując ich do wykonywania w przyszłości zawodu. W ten sposób nabyła prawo do "ulgi uczniowskiej", która wynosi aktualnie 34.215,99 zł W związku z brakiem możliwości wykorzystania przez podatnika uzyskanej ulgi, Wnioskodawczyni zwróciła się z prośba o wypłatę równowartości ulgi z uwagi na przejście na emeryturę oraz nieuleczalną chorobę i zły stan zdrowia, co niewątpliwie pomogłoby w finansowaniu leczenia i uregulowaniu wszystkich zaległości kredytowych. Naczelnik urzędu skarbowego postanowieniem z dnia 2 marca 2010 r. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu niewykorzystanej ulgi z tytułu wyszkolenia uczniów.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawczyni, zasadnym jest kierowanie się dobrem podatnika, który prowadząc działalność gospodarczą podejmował jednocześnie trud wyszkolenia uczniów, przystosowując ich do pracy w zawodzie.

Z uwagi na niewykorzystanie ulgi w trakcie prowadzenia działalności, kierując się zasadą dobra podatnika i biorąc równocześnie pod uwagę jego zły stan zdrowia, jak i poniesiony trud w szkoleniu uczniów, a tym samym tworzenie nowych potencjalnych miejsc pracy, wypłata równowartości zdawałaby się być rzeczą naturalną i w pełni zasadną. Jeśli sprzeciwiłyby się temu przepisy ustawy, to powinno zostać dopuszczone dokonanie cesji praw do ulgi na osobę najbliższą (córkę), która w trakcie prowadzenia działalności pracowała u Wnioskodawczyni, a obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., podatnicy osiągający przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, opłacający zryczałtowany podatek dochodowy m.in. w formie karty podatkowej, mogą korzystać z ulgi z tytułu szkolenia uczniów, polegającej na obniżeniu zryczałtowanego podatku dochodowego, zwanej dalej "ulgą uczniowską".

Natomiast art. 53 ust. 2 cyt. wyżej ustawy stanowił, że ulga uczniowska, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą, w tym również w formie spółki prawa cywilnego oraz w formie spółki jawnej, uprawnionym na mocy odrębnych przepisów do szkolenia uczniów i zatrudniającym w ramach prowadzonej działalności pracowników w celu przygotowania zawodowego. Ulga ta przysługiwała także w przypadku, gdy uprawnionym do szkolenia uczniów był przynajmniej jeden ze wspólników lub pracownik osoby (spółki) prowadzącej działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 53 ust. 7 ww. ustawy (we wskazanym powyżej brzmieniu) "ulgę uczniowską" stosuje się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została wydana decyzja o przyznaniu ulgi (...).

Z dniem 1 stycznia 2004 r. przepis umożliwiający korzystanie z ulgi z tytułu praktycznej nauki zawodu został uchylony.

Jednakże stosownie do treści art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.), podatnikom, którzy przed dniem 1 stycznia 2004 r. nabyli prawo do obniżki zryczałtowanego podatku dochodowego o kwotę ulgi uczniowskiej w zakresie i na zasadach określonych w art. 53 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a odliczenia te nie znalazły pokrycia w zryczałtowanym podatku dochodowym obliczonym za lata poprzedzające rok 2004, przysługuje prawo do dokonywania tych odliczeń na zasadach określonych w tej ustawie, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r.

Podatnicy, którym przysługiwało prawo do korzystania z ulgi uczniowskiej po dniu 31 grudnia 2003 r., mają zgodnie z art. 4 ust. 4 ww. ustawy z dnia 12 listopada 2003 r., prawo do obniżenia podatku dochodowego opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej, pod warunkiem, że kwoty te nie zostały odliczone od podatku opłacanego na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Analogiczne regulacje zawarto również w art. 13 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.). Jednakże i w tym przepisie ustawodawca zastrzegł, iż podatek opłacany na tzw. zasadach ogólnych (wg skali określonej w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) może zostać pomniejszony o kwotę "ulgi uczniowskiej" jeżeli kwota ta nie została odliczona od podatku opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej (art. 13 ust. 4 ww. ustawy).

Zauważyć przy tym należy, iż z treści cytowanych wyżej przepisów, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., jednoznacznie wynika, iż ulga na wyszkolenie uczniów realizowana może być tylko w jednej formie tj. poprzez obniżenie uiszczanego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej albo należnego podatku dochodowego (w zależności od formy opodatkowania działalności gospodarczej). Z uwagi na powyższe nie jest możliwe wypłacenie w gotówce niewykorzystanej ulgi uczniowskiej.

W szczególności podkreślić należy, iż niewykorzystana ulga na wyszkolenie uczniów nie stanowi nadpłaty podatku w rozumieniu art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej, w związku z czym brak jest podstaw do jej stwierdzenia. Zgodnie bowiem z treścią ww. przepisu za nadpłatę uważa się kwotę:

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni została przyznana ulga na wyszkolenie uczniów. Jednakże w związku z przejściem na emeryturę nie wykorzystała ulgi uczniowskiej w pełnej jej wysokości.

Mając na względzie powołane powyżej przepisy stwierdzić należy, iż nie istnieje podstawa prawna do wypłacenia Wnioskodawczyni przez urząd skarbowy w gotówce niewykorzystanej części ulgi za szkolenie uczniów.

Odnosząc się do możliwości przekazania prawa do odliczenia nabytej przez Wnioskodawczynię ulgi uczniowskiej na jej córkę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą stwierdzić należy, iż prawo do korzystania z tzw. ulgi uczniowskiej związane jest nierozerwalnie z osobą, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wyszkoliła ucznia. Nabycie tego prawa nastąpiło na podstawie decyzji administracyjnej, wydanej na nazwisko tej osoby. Ulga ta miała charakter podmiotowy i indywidualny, adresowana była do oznaczonych podatników. Zatem każdy podatnik, chcąc korzystać z ulgi z tytułu szkolenia uczniów musiał spełniać warunki do jej przyznania. Warunki powstania prawa do ulgi zostały ściśle określone przepisami, a preferencjami objęci zostali tylko podatnicy spełniający łącznie wszystkie warunki, których spełnienie oceniał organ podatkowy uprawniony do jej przyznania. Z uwagi na powyższe prawo obniżenia podatku dochodowego o kwotę przyznanej ulgi z tytułu szkolenia uczniów jest prawem o charakterze osobistym, związanym ściśle z osobą podatnika (prawo to nie podlega zbyciu).

Odnosząc przedstawiony stan prawny do opisu stanu faktycznego zawartego w złożonym wniosku należy zauważyć, że nie jest możliwe zbycie prawa do dokonywania odliczeń od podatku z tytułu ulg uczniowskich na rzecz osób trzecich, bowiem prawo do korzystania z tego rodzaju ulgi związane jest nierozerwalnie z konkretną osobą, tj. uprawnionym do niej podatnikiem. Nabyte przez Wnioskodawczynię prawo do ulgi uczniowskiej stanowi prawo majątkowe, nierozerwalnie związane z jej osobą, jako podmiotem, prowadzącym uprzednio działalność gospodarczą i szkolącym w ramach tej działalności uczniów, a przepisy prawa podatkowego nie przewidują przejęcia tych praw przez osoby trzecie (w tym członków rodziny).

Mając powyższe na względzie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się jednocześnie, iż w zakresie oceny prawidłowości interpretacji przepisów dokonanej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.