IBPBI/1/415-1173/10/BK - Przesłanki uprawniające do pomniejszenia przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej o kwotę udzielonego upustu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 10 listopada 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 19 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości pomniejszenia przychodu uzyskanego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, o udzielone klientom biura turystycznego upusty - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 listopada 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości pomniejszenia przychodu uzyskanego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, o udzielone klientom biura turystycznego upusty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług turystycznych (wg PKD z 2007 r.: 79.11- Działalność agentów i pośredników turystycznych).

Na podstawie podpisywanych umów z organizatorami imprez turystycznych, od każdej sprzedaży Wnioskodawczyni przysługuje prowizja wyrażona w określonej kwocie lub w procencie od kwoty brutto. Organizator zobowiązuje się udostępniać nieodpłatnie swój system rezerwacji oraz materiały reklamowe, w oparciu o które Wnioskodawczyni przedstawia ofertę klientom. Po decyzji klienta, na konkretną usługę turystyczną Wnioskodawczyni dokonuje rezerwacji imprezy turystycznej przez system rezerwacyjny (drogą internetową). W ten sposób automatycznie generowana jest umowa, którą Wnioskodawczyni podpisuje jako agent turystyczny w imieniu organizatora imprezy. Umowa jednoznacznie wskazuje organizatora imprezy. Na tak wygenerowanej z systemu umowie, w której Wnioskodawczyni nie jest uprawniona dokonywać bezpośrednio żadnych zmian, podana jest m.in. całkowita cena imprezy turystycznej, która uwzględnia także prowizję Wnioskodawczyni w wysokości określonej w umowie zawartej przez nią z organizatorem.

W celu zachęcenia klienta do nabycia usługi turystycznej Wnioskodawczyni niejednokrotnie udziela ze swojej prowizji upustu (np. za wielokrotną współpracę, za polecenie biura podróży innym osobom itp.). Udzieloną kwotę dodatkowego upustu Wnioskodawczyni wpisuje na wygenerowanej z systemu umowie formalnej, poprzez dopisanie jej w sposób ręczny i wylicza na tej podstawie finalną kwotę do zapłaty przez Klienta. Klient dokonuje wpłaty za usługę turystyczną, płacąc kwotę pomniejszoną o wysokość upustu (jednorazowo lub w ratach w formie zaliczek). Kwotę wpłaconą przez klienta Wnioskodawczyni wprowadza z datą jej przyjęcia do kasy fiskalnej. Rozliczenie Wnioskodawczyni z organizatorem przebiega w ten sposób, że po sprzedaży usługi turystycznej (zgodnie z zawartą umową) Wnioskodawczyni wystawia fakturę VAT na prowizję - prowizja liczona jest od kwoty brutto.

Kwota upustu udzielanego przez Wnioskodawczynię widoczna jest na wydrukowanej i podpisanej umowie z klientem oraz potwierdzona jest w ten sposób, że na dokumentach zapłaty widnieje cena pomniejszona o wysokość upustu.

W celu zobrazowania ww. sytuacji Wnioskodawczyni wskazała przykład, według którego, przy założeniu, że koszt imprezy brutto wynosi 5.150,00 zł (kwota wynikająca z umowy na organizację imprezy turystycznej, która nie podlega modyfikacji), prowizja (11,5%) należna Wnioskodawczyni wynosi 592,25 zł (faktura VAT za prowizję netto: 485,45 zł + kwota VAT 106,80 zł). Kwotę 592,25 zł. Wnioskodawczyni potrąca sobie z wynagrodzenia należnego ostatecznie od organizatora imprezy. Przy czym do podatkowej księgi przychodów i rozchodów wpisuje kwotę 485,45 zł Z tej kwoty udzielany jest upust klientowi np. 100 zł, który nie jest w żaden sposób dokumentowany poza odręcznym zapisem na umowie imprezy turystycznej. Kwota VAT, niezależnie od udzielonego upustu wynosi 106,80 zł (korekta VAT byłaby możliwa wyłącznie w przypadku możliwości wystawienia faktury korygującej).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym, dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni będzie miała prawo pomniejszyć przychód o wartość udzielonych upustów.

Zdaniem Wnioskodawczyni, dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych jest uprawniona do pomniejszenia przychodu z prowadzonej działalności o wartość udzielonych upustów.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej p.d.o.f.) (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm. w brzmieniu obowiązującym w okresie którego dotyczy wniosek), za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Obowiązujące przepisy podatkowe, w tym również ustawa o p.d.o.f., nie definiują pojęcia rabatu, bonifikaty, czy też upustu. Wobec takiej sytuacji, za celowe należy uznać odwołanie się do wykładni językowej powyższych słów. Rabat jest zwyczajowo rozumiany, jako obniżenie ceny jakiegoś towaru o pewną kwotę.

Określany jest także jako bonifikata lub upust. Bonifikata to zmniejszenie ustalonej ceny towaru lub usługi. Niekiedy podnosi się, że bonifikata udzielana jest w przypadku, gdy wystąpią okoliczności, których strony nie mogły przewidzieć w momencie podpisywania umowy. Upust jest również rozumiany, jako obniżka ceny towaru, względnie usługi. Językowe rozumienie tych pojęć przyjmowane jest również przez organy podatkowe.

Zatem rabaty, bonifikaty, upusty itp. powinny być rozumiane w ten sposób, że oznaczają efektywnie każdy przypadek, w którym ustalona pierwotnie cena towaru lub usługi ulega zmniejszeniu, co prowadzi efektywnie do obniżenia poziomu odpłatności, a tym samym wartości otrzymanej należności za towar lub usługę, ponoszonej ostatecznie przez nabywcę Jak podkreśla Wnioskodawczyni, nie ma przy tym zasadniczego znaczenia, jaka specyficzna przesłanka stała u przyczyn udzielenia konkretnego rabatu czy upustu, jeżeli nie jest ona prawnie zakazana.

Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni, w przedmiotowej sytuacji nie sposób traktować udzielanych upustów inaczej jak obniżki ceny, zwłaszcza, że jest ona traktowana jako zachęta do kolejnych transakcji. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że za przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług turystycznych powinny być traktowane kwoty należne z tytułu sprzedaży, po wyłączeniu wartości udzielonych upustów. Wartość udzielonych upustów pomniejsza więc przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jak twierdzi Wnioskodawczyni, przepisy ustawy o p.d.o.f. nie regulują kwestii dokumentowania upustów, jednak prawidłowe ich udokumentowanie jest konieczne dla możliwości obniżenia przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku tych przedsiębiorców, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów, podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe.

Zgodnie z § 12 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm., dalej - Rozporządzenie), dowodami księgowymi mogą być:

Zgodnie z § 12 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm., dalej - Rozporządzenie), dowodami księgowymi mogą być:

Zdaniem Wnioskodawczyni, z analizy stanu faktycznego wynika, iż przedstawiony sposób rejestracji zdarzeń gospodarczych nie pokrywa się bezpośrednio z przytoczoną powyżej listą dokumentów źródłowych wymienionych w Rozporządzeniu. Jednakże w analizowanej sytuacji należy uwzględnić bezsporny fakt rzeczywistego obniżenia przychodów o udzielony upust, a tym samym zasada dochowania wymogów formalnych nie powinna stanowić przesłanki do ograniczenia w zakresie możliwości pomniejszania kwoty przychodu o kwoty faktycznie udzielonych upustów.

Jak Wnioskodawczyni podkreśla, mimo, iż udzielony rabat nie jest dokumentowany np. fakturą korygującą VAT, która byłaby bezsprzecznie wystarczającym dokumentem w tym przypadku, to na umowie sprzedaży imprezy turystycznej, która jest ostatecznie podpisywana przez klienta Wnioskodawczyni, nanoszony jest każdorazowo zapis wskazujący obok ceny brutto imprezy także kwotę upustu i kwotę do zapłaty.

Wnioskodawczyni uważa zatem, że dokument ten, który zawiera m.in. datę wystawienia, przedmiot operacji gospodarczej, jej cenę oraz wartość upustu i należnej kwoty może być pomocniczym dokumentem, tj. innym dowodem stwierdzającym fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem, o którym mowa w przytoczonym przepisie. Jak podkreśla Wnioskodawczyni, z uwagi na relacje gospodarcze związane z prowadzeniem działalności w ramach usług agencyjnych polegających na pośrednictwie turystycznym, nie ma w sytuacji będącej przedmiotem Wniosku, możliwości wystawienia faktury korygującej VAT, gdyż nie jest to podejście akceptowane przez organizatora samej imprezy turystycznej, a umowa imprezy, która jest drukowana z systemu tego organizatora uniemożliwia jej modyfikowanie pod kątem ewentualnych upustów udzielanych przez agenta.

Odnosząc się do przykładu rozliczeń opisanego w stanie faktycznym wniosku, Wnioskodawczyni podkreśla, że kwota udzielonego upustu nie wpływa na kwotę podatku VAT należnego związanego z wystawieniem faktury VAT za prowizję, która to kwota pozostaje bez zmian.

Taki sposób rozliczenia Wnioskodawczyni wynika z dyspozycji przepisu art. 14 ust. 1, zdanie drugie, ustawy o p.d.o.f., zgodnie z którym, u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawczyni, również w przypadku nieposiadania dokumentów księgowych bezpośrednio wymienionych w przepisach rozporządzenia, zmniejszenie przychodu możliwe będzie także w oparciu o inne dokumenty, które zawierać będą wszelkie dane potrzebne do zobrazowania wysokości udzielonych upustów. Ustawodawca nie sprecyzował bowiem tego, w jaki sposób i w jakiej formie następować miałoby udokumentowanie upustów, zarówno co do faktu ich udzielenia jak i co do ich wysokości i podmiotu. Również przepisy Ordynacji podatkowej nie ograniczają dowodu zaistnienia zdarzenia gospodarczego, wyłącznie do dowodu księgowego. Oznacza to, że fakt przeprowadzenia operacji gospodarczej może być udowodniony w zasadzie każdym dowodem.

Dowody księgowe, o których mowa w rozporządzeniu pełnią jedynie rolę przykładową.

Wynika to z treści art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, wedle którego jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem, Zatem, gdy podatnik udowodni zaistnienie zdarzenia gospodarczego innymi dowodami, niż dowód określony przepisami, to takie zdarzenie wywołuje skutki podatkowe.

Mając na uwadze przedstawione powyżej uzasadnienie, zdaniem Wnioskodawczyni, przesłanką wystarczająca dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia przychodu, tj. bezsporny fakt udzielenia upustu, bez konieczności wykazywania go tylko w jeden konkretny sposób. Oznacza to, że dowody wewnętrzne sporządzone w oparciu o umowy sprzedaży usług turystycznych, na których byłby uwidoczniony ręcznie naniesiony zapis o upuście, a także dokumenty zapłaty mogą być wystarczające przy wykazywaniu upustów, zwłaszcza, że w momencie sprzedaży obie strony transakcji, tj. Wnioskodawca i klient imprezy turystycznej, znają cenę sprzedaży danej usługi i cena ta znajduje odzwierciedlenie w faktycznej płatności.

Na potwierdzenie prezentowanego stanowiska Wnioskodawczyni powołała:

* postanowienie Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z dnia 4 stycznia 2006 r. Znak: DP/PD/423-0129/05/AK,

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 maja 2004 r. I FSK 149/04.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, że z uwagi na fakt, iż przedmiotem złożonego wniosku jest zaistniały stan faktyczny, niniejszą interpretację oparto o przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2010 r.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zauważyć jednak należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia "bonifikata" czy "skonto"; przyjmuje się więc, za wykładnią językową, że bonifikata to zmniejszenie ustalonej ceny towaru lub usługi, zniżka od ustalonej ceny towaru, opust, rabat. Zwykle stanowi ona zachętę do dalszych zakupów, albo formę rekompensaty z powodu faktycznie poniesionej lub przewidywanej straty klienta (kontrahenta). Natomiast upust jest obniżką ceny, rabatem.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że, co do zasady, przychód z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej może zostać pomniejszony o udzielone klientom upusty, jednakże jedynie wówczas, gdy upust ten posiada cechy pozwalające na uznanie, iż stanowi on swego rodzaju obniżkę od ceny zakupu. Cena ta natomiast musi być znana w momencie sprzedaży przez obie strony transakcji i odzwierciedlona w dokumencie potwierdzającym dokonanie transakcji sprzedaży.

Z treści złożonego wniosku wynika m.in., iż Wnioskodawczyni prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług turystycznych. Rozliczenie pomiędzy Wnioskodawczynią a organizatorem imprezy przebiega w ten sposób, że po sprzedaży usługi turystycznej (zgodnie z zawartą umową) Wnioskodawczyni wystawia fakturę VAT na prowizję liczoną od kwoty brutto. Faktura ta stanowi podstawę do zaewidencjonowania uzyskanego przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Po wyrażeniu przez klienta woli zakupu, konkretnej usługi turystycznej Wnioskodawczyni dokonuje rezerwacji imprezy turystycznej przez system rezerwacyjny (drogą internetową). W ten sposób automatycznie generowana jest umowa, którą Wnioskodawczyni podpisuje, jako agent turystyczny w imieniu organizatora imprezy. Umowa jednoznacznie wskazuje organizatora imprezy. Na tak wygenerowanej z systemu umowie, w której Wnioskodawczyni nie jest uprawniona dokonywać bezpośrednio żadnych zmian, podana jest m.in. całkowita cena imprezy turystycznej, która uwzględnia także prowizję Wnioskodawczyni w wysokości określonej w umowie zawartej przez nią z organizatorem. Z kwoty otrzymanej prowizji Wnioskodawczyni udziela klientom upustu od ceny usługi turystycznej. Udzieloną kwotę dodatkowego upustu Wnioskodawczyni wpisuje na wygenerowanej z systemu umowie formalnej, poprzez dopisanie jej w sposób ręczny i wyliczenie na tej podstawie finalnej kwoty do zapłaty przez Klienta. Klient dokonuje zapłaty z usługę turystyczną, płacąc kwotę pomniejszoną o wysokość upustu. Kwotę wpłaconą przez klienta Wnioskodawczyni wprowadza z datą przyjęcia do kasy fiskalnej. Kwota upustu widoczna jest zatem na wydrukowanej i podpisanej umowie z klientem oraz potwierdzona jest w ten sposób, że na dokumentach zapłaty widnieje cena pomniejszona o wysokość upustu.

Z przedstawionego powyżej opisu stanu faktycznego w sposób jednoznaczny wynika zatem, że mimo udzielenia upustu przez Wnioskodawczynię cena usługi turystycznej świadczonej przez organizatora wycieczki, ani należna jej od tego organizatora wysokość prowizji, nie ulega zmianie. Powyższe znajduje odzwierciedlenie zarówno w umowie wygenerowanej automatycznie z systemu rezerwacyjnego, jak i na fakturze wystawionej tytułem rozliczenia prowizji za usługę.

Należy przy tym zauważyć, że Wnioskodawczyni nie zawiera z klientem żadnej umowy cywilno-prawnej na świadczenie przez nią usług na rzecz klienta, lecz jedynie reprezentuje organizatora imprezy turystycznej. Nie może tym samym udzielić klientowi rabatu od ceny usługi, skoro możliwości tej nie dopuszcza umowa z organizatorem, a jedynie spełnienie tego warunku decyduje o możliwości uznania udzielonego upustu za bonifikatę w przedstawionym powyżej znaczeniu pomniejszającą wysokość przychodu. Mimo zatem, iż w rzeczywistości klient wpłaca Wnioskodawczyni kwotę niższą niż cena wycieczki - uwzględniająca należną jej od jej organizatora prowizję - to zważywszy, iż fakt ten nie jest związany (jak wykazano) z obniżeniem ceny usługi turystycznej, ani chociażby przysługującej Wnioskodawczyni od organizatora wycieczki prowizji, nie zachodzą przesłanki wystarczające do pomniejszenia przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej o kwotę udzielonego upustu. Przepisy ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują bowiem możliwości korygowania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej o kwoty upustów (rabatów, bonifikat) nie związanych ze zmianą ceny usługi, czy towaru.

W tym stanie faktycznym i prawnym stanowisko Wnioskodawczyni, należało uznać za nieprawidłowe. Tym samym ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie sposobu dokumentowania udzielonych bonifikat jest bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroku oraz rozstrzygnięcia organu podatkowego, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, zauważa, iż postępowanie w sprawie dot. wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać "trybu interpretacji" z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji i żądać, aby wydając interpretację organ, odnosił się do każdego powołanego we wniosku wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy.

Nadmienić należy, iż zgodnie ze wskazaniem zawartym we wniosku (część D.2. poz. 40, część D.3. poz. 47), niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.