IBPB3/423-922/08/AP - Określenie wartości przychodu w przypadku objęcia udziałów w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny w sytuacji, gdy cena emisyjna udziałów jest wyższa niż ich wartość nominalna.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 10 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisu art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku wniesienia wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część do spółki kapitałowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 października 2008 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisu art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku wniesienia wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część do spółki kapitałowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka jest członkiem Grupy Deweloperskiej (dalej: "Grupa"). Zajmuje się budową i sprzedażą mieszkań.

W ramach działalności gospodarczej Spółka nabywa nieruchomości gruntowe, na których planuje realizację inwestycji budowlanych. Nieruchomości te nie są wprowadzane do ewidencji środków trwałych i stanowią składnik zapasów Spółki.

W związku z koniecznością pozyskiwania finansowania bankowego, w celu realizacji wymagań nałożonych przez banki finansujące przywołane inwestycje, poszczególne inwestycje realizowane powinny być przez odrębne podmioty prawne (m.in. w celu zachowania kontroli przez bank nad przepływami finansowymi w ramach realizowanej inwestycji). W związku z wymogami, jakie zostały postawione Spółce przez banki finansujące inwestycję (m.in. wymóg posiadania odrębnej spółki) planuje ona przeniesienie poszczególnych nieruchomości do oddzielnych podmiotów w ramach grupy. Przenoszone nieruchomości nie będą stanowić przedsiębiorstwa ani zorganizowanej części.

Zgodnie z powyższym, Spółka zamierza wnieść nieruchomość do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ("Spółka B"), w celu objęcia udziałów w tej spółce. W zamian za wniesione nieruchomości Spółka otrzyma udziały o określonej wartości nominalnej.

Udziały będą jednak obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, a nadwyżka (agio) zostanie przelana na kapitał zapasowy. Wartość nominalna obejmowanych udziałów będzie niższa od wartości rynkowej wniesionego aportu. Suma wartości nominalnej udziałów oraz kwot przelanych na kapitał zapasowy będzie równa wartości rynkowej nieruchomości na moment wniesienia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w analizowanym stanie faktycznym zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT przychodem jest nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, niezależnie od faktu, iż cena emisyjna obejmowanych udziałów jest wyższa niż ich wartość nominalna...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT do przychodów zalicza się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część; przepis art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

W przedmiotowym stanie faktycznym Spółka obejmuje udziały w Spółce B w zamian za wkład niepieniężny, w postaci nieruchomości. Tym samym przychodem Spółki będzie wartość nominalna obejmowanych udziałów w Spółce B. Spółka podkreśla, że przy ustalaniu wartości przychodów, m.in. z tytułu objęcia udziałów, stosuje się odpowiednio przepisy art. 14 ust. 1-3 ustawy o CIT. Zgodnie z tymi przepisami przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Natomiast w przypadku, gdy cena bez uzasadnionej przyczyny odbiega od wartości rynkowej, organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej określają przychód w wysokości wartości rynkowej. Odpowiednie stosowanie przepisów polega bowiem na ich stosowaniu w całości, stosowaniu z odpowiednią modyfikacją lub ich niestosowaniu w ogóle.

W opinii Spółki, w przypadku objęcia udziałów w Spółce B powyżej ich wartości nominalnej, gdy suma wartości nominalnej objętych udziałów i nadwyżki ponad wartość nominalną objętych udziałów (agio) będzie co najmniej równa wartości rynkowej wkładu niepieniężnego, przepisy art. 14 ust. 1-3 nie znajdą zastosowania.

Z brzmienia art. 154 § 3 k.s.h. można wyciągnąć wniosek, że cena, za którą obejmowane są udziały równa jest wartości nominalnej udziałów lub jest wyższa od wartości nominalnej udziałów. Przepis ten zawiera bowiem sformułowanie "po cenie wyższej od wartości nominalnej". W sytuacji zatem, gdy udziały obejmowane są powyżej wartości nominalnej (z agio) cenę stanowi równowartość świadczenia należnego Spółce B od Spółki jako wspólnika. W rezultacie cena obejmuje kwoty przekazane na kapitał zakładowy oraz na kapitał zapasowy. Spółka podkreśla, że w jej przypadku suma kwot przekazanych na kapitał zakładowy i kapitał zapasowy będzie równa wartości rynkowej aportu. Oznacza to, że odsyłając do sformułowania art. 14 ust. 1 ustawy o CIT - cena nie będzie w ogóle odbiegać od wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej przedmiot wkładu niepieniężnego. W rezultacie stosowanie przepisu art. 14 ustawy nie znajduje uzasadnienia.

Spółka ponadto wskazuje na wyrok WSA w Gdańsku z 22 kwietnia 2008 r. o sygnaturze I SA/Gd 917/07. W stanie faktycznym, który był przedmiotem orzeczenia, podatnik domagał się obniżenia wysokości przychodu, opierając się na fakcie, że wartość nominalna objętych udziałów była wyższa niż faktyczna wartość rynkowa wniesionej nieruchomości. Sąd wskazał, że ustawodawca wyraźnie i jednoznacznie stwierdził, że w takim przypadku można brać pod uwagę jedynie wartość ściśle określoną w umowie spółki. Równocześnie, odrzucając wprawdzie skargę podatnika wskazał, iż "Dyrektor Izby Skarbowej dokonał błędnej interpretacji art. 19 ust. 1 u.p.d.o.f stwierdzając, że może mieć on zastosowanie, gdy cena jest niższa od wartości rynkowej. Skoro lege non distinquente, czy cena ma odbiegać od wartości rynkowej in plus, czy in minus, to niedopuszczalne jest wprowadzenie takiego rozróżnienia w drodze wykładni przepisu." Sąd potwierdził tym samym pełną niezależność zastosowania instytucji wniesienia wkładu z k.s.h., wskazując na ograniczoną możliwość zastosowania art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (odpowiednika art. 14 ustawy o CIT). Niezależnie od powołanej argumentacji Sądu, zdaniem Spółki nawet w przypadku uznania dopuszczalności zastosowania art. 14, w analizowanym stanie faktycznym wniesienie aportu należy uznać za dokonane w wysokości wartości rynkowej, brak jest więc podstaw do kwestionowania dopuszczalnego ustalenia ceny emisyjnej oraz kwoty przychodu w wysokości wartości nominalnej objętych udziałów.

Na poparcie swojego stanowiska Spółka wskazuje na poniższe interpretacje władz podatkowych i orzecznictwo sadów administracyjnych, w szczególności:

Ponadto Spółka podkreśla, że określenie przychodu w innej wysokości niż wynikająca z wysokości wartości nominalnej objętych udziałów w zamian za wkład niepieniężny (określenie przychodu w wysokości sumy wartości nominalnej objętych udziałów i nadwyżki - agio - przelanej na kapitał zapasowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co łącznie daje wartość rynkową wkładu niepieniężnego) nie można uznane za prawidłowe w świetle art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku spółek kapitałowych dochód (przychód) udziałowca (wspólnika) z udziału w zyskach osób prawnych stanowi dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego oraz dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na kapitał zakładowy z innych kapitałów spółki. W praktyce, w takiej sytuacji podstawą opodatkowania będzie całość kwoty przekazana na kapitał zakładowy z kapitałów zapasowych spółki kapitałowej, w tym kwoty uprzednio przelane na kapitał zapasowy w związku z objęciem udziałów powyżej wartości nominalnej (agio). Stanowisko takie zostało zaprezentowane przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 stycznia 2005 r., sygn. akt FSK 1065/04 oraz przez Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu, z dnia 31 lipca 2006 r. (sygn. 1472/DPC/423-21/06/PK).

W konsekwencji Spółka jest zdania, że świadomym zamiarem ustawodawcy było, iż w przypadku, gdy udziały są obejmowane w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część po cenie wyższej od ich wartości nominalnej (agio), a suma wartości nominalnej objętych udziałów i agio jest równa wartości rynkowej przedmiotu wkładu, przychodem jest wyłącznie wartość nominalna objętych udziałów. Kwota agio będzie natomiast w przypadku jej późniejszego przekazania z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Przyjęcie odmiennej interpretacji mogłoby skutkować tym, że kwota agio podlegałaby podwójnemu opodatkowaniu: po raz pierwszy na etapie obejmowania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i ponownie na etapie ewentualnego przekazania kwoty agio z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy spółki kapitałowej.

Podsumowując, Spółka jest zdania, iż w przypadku wniesienia do Spółki B w drodze wkładu niepieniężnego, posiadanej nieruchomości, gdzie udziały zostaną objęte za cenę powyżej ich wartości nominalnej przychodem Spółki będzie wartość nominalna otrzymanych w zamian za wkład udziałów w Spółce B.

Spółka jednocześnie wskazuje, że nie będzie to oznaczać, iż wskazana różnica pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną udziałów nie będzie w ogóle podlegać opodatkowaniu. Opodatkowanie dochodu uzyskanego przez udziałowca będzie miało miejsce w momencie przeznaczenia tej części kapitału zapasowego na kapitał zakładowy lub w momencie sprzedaży wspomnianych udziałów, tj. w momencie uzyskania przychodów z tytułu ich odpłatnego zbycia. Dochód z tego tytułu będzie bowiem równy różnicy pomiędzy ceną z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (równą wartości rynkowej udziałów), a nominalną wartością tych udziałów (a więc wartością niższą niż wartość rynkowa w momencie wniesienia).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, jest nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część; przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z ww. art. 14 ust. 1 ww. ustawy przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

W myśl natomiast art. 14 ust. 2 wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

W związku z powyższym źródłem powstania przychodu, powstającego po stronie udziałowca (podmiotu wnoszącego aport), jest objęcie udziałów (akcji), wkładów w zamian za wkłady niepieniężne (aporty), z wyłączeniem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka nabywa nieruchomości gruntowe (dalej: "nieruchomości"), których nie wprowadza do ewidencji środków trwałych. "Nieruchomości" te stanowią składnik zapasów Spółki. Spółka zamierza wnieść "nieruchomości" do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ("Spółka B"), w celu objęcia udziałów w tej spółce. W zamian za wniesione "nieruchomości" Spółka otrzyma udziały o określonej wartości nominalnej. Udziały będą jednak obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, a nadwyżka (agio) zostanie przelana na kapitał zapasowy. Wartość nominalna obejmowanych udziałów będzie niższa od wartości rynkowej wniesionego aportu. Suma wartości nominalnej udziałów oraz kwot przelanych na kapitał zapasowy będzie równa wartości rynkowej "nieruchomości". "Nieruchomość" nie jest przedsiębiorstwem ani zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa.

Zatem objęcie przez Spółkę udziałów w innej spółce kapitałowej w zamian za aport w postaci "nieruchomości" skutkuje powstaniem po stronie Spółki przychodu podatkowego. Przychód ten stanowić będzie - stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - wartość nominalna objętych w spółce kapitałowej udziałów.

Zauważyć jednak należy, iż w myśl art. 154 § 3 w związku z art. 261 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się na kapitał zapasowy. Zatem zasadą jest obejmowanie udziałów według wartości zbywczej wkładów z dnia ich wniesienia, co nie zmienia oczywiście faktu, że możliwe jest wystąpienie agio.

Okoliczność, że przy obejmowaniu udziałów (akcji) występuje agio wskazuje na to, iż aport ma wartość większą niż nominalna wartość wydanych w zamian udziałów. Przekazanie nadwyżki wartości aportu (ponad wartość nominalną udziałów) na kapitał zapasowy można potraktować jako skutek niedoszacowania aportu.

Z zawartego w art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odesłania do przepisu art. 14 ust. 1-3 wynika, że ustalenie wartości nominalnej udziałów, a w konsekwencji również przychodu, nie może odbywać się na zasadach zupełnej dowolności. Wartość ta powinna bowiem odpowiadać wartości rynkowej przedmiotu aportu w momencie jego wnoszenia do spółki. Przekazanie nadwyżki wartości aportu na kapitał zapasowy nie stanowi "uzasadnionej przyczyny" w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i nie stoi na przeszkodzie do określenia przychodu przez organ podatkowy, o czym stanowi art. 14 ust. 3 ww. ustawy. Ocena, czy różnica wartości nominalnej i rynkowej jest znaczna, należy do organu podatkowego. Organ podatkowy ocenia rzetelność i prawidłowość działań podatnika (zdarzeń gospodarczych i operacji finansowych zgodnie ze stanem rzeczywistym i obowiązującymi przepisami), czyni to na podstawie materiałów dowodowych. Jednakże czyni to w toku badania dokumentów źródłowych w ramach prowadzonego postępowania kontrolnego lub podatkowego, i często działania takie mają miejsce z perspektywy czasu. Podkreślić należy, iż analiza takiego materiału dowodowego nie mieści się w ramach określonych art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, w myśl którego minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego (w jego indywidualnej sprawie) wydaje pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego. Stosownie do postanowień art. 14b § 3 ww. ustawy składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c:

Znaczne zaniżenie wartości aportu zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obliguje organ podatkowy do wezwania strony do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Reasumując, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 cytowanej ustawy, przychodem z tytułu objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny, co do zasady, jest ich wartość nominalna - jednakże podkreślenia wymaga, iż w każdym przypadku przy ustalaniu przychodu z tytułu objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny, stosuje się odpowiednio art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zatem gdy wartość nominalna udziałów objętych za wkład niepieniężny bez uzasadnionej przyczyny odbiega od ich wartości rynkowej, organom podatkowym przysługują uprawnienia nadane przepisem art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Są to uprawnienia rangi ustawowej i nie mogą być zmienione drogą interpretacji w indywidualnej sprawie. To w gestii tych organów mieści się przeprowadzenie postępowania dowodowego i ocena, czy zachodzą przesłanki do skorzystania z uprawnień wynikających z art. 14 ust. 1 - 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Bez uzasadnienia strategii działania podatnika trudno bowiem nie przypuszczać, że wartość nominalna obejmowanych udziałów została celowo zaniżona aby zaniżyć podlegający opodatkowaniu przychód powstający w momencie objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny. Ww. przepisy upoważniają organy podatkowe do kontroli podanych wartości w sytuacji, kiedy podatnik wnosi do spółki sporej wartości majątek a jednocześnie ustala na minimalnym poziomie nominalną wartość objętych w zamian udziałów. Takie też jest uzasadnienie odesłania przez ustawodawcę w art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do odpowiedniego stosowania art. 14 tejże ustawy.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powoływanych we wniosku wyroków sądów oraz interpretacji podatkowych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.