IBPB3/423-422/08/AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 16 maja 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 20 maja 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 maja 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka zawarła umowę ubezpieczenia członków swego zarządu. Ubezpieczenie dotyczy odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w wyniku roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z pełnienia funkcji członka zarządu, czyli powstałych wyłącznie ze względu na fakt pełnienia przedmiotowych funkcji. W ramach zawartej polisy zakresem ubezpieczenia objęci zostali wszyscy członkowie zarządu Spółki, ubezpieczyciel zobowiązał się do spełnienia określonego świadczenia w razie zaistnienia zdarzeń określonych w umowie ubezpieczeniowej, natomiast ubezpieczający - tj. Spółka-zobowiązał się uiszczać składki.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wydatki poniesione przez Spółkę w związku z opłacaniem składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej mogą być rozpoznane przez Spółkę jako koszty uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych.

Zdaniem Spółki wydatki ponoszone na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu Spółki od odpowiedzialności cywilnej mogą być rozpoznane przez Spółkę jako koszty uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. W opinii Spółki są to bowiem wydatki poniesione w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Nie są one również wymienione w katalogu kosztów określonym w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p.Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, pod warunkiem że nie są one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. W związku z powyższym jeżeli określony wydatek nie został wymieniony w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. jako niestanowiący kosztu uzyskania przychodu może stanowić koszt podatkowy pod warunkiem, że pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu zachodzi taki związek przyczynowo-skutkowy, że poniesienie danego wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie, zachowanie lub zabezpieczenie przychodu. Spółka zauważa, iż użyte przez ustawodawcę w treści art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. sformułowanie "w celu" należy rozumieć jako dążenie do osiągnięcia lub zachowania jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie to ma przymiot "celowości", jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód lub zachowanie jego źródła).

Zdaniem Spółki wydatki poniesione w związku z opłacaniem składek na ubezpieczenie członków zarządu Spółki od odpowiedzialności cywilnej z tytułu szkód powstałych na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z pełnienia funkcji członka zarządu - a zatem wyłącznie ze względu na fakt pełnienia w Spółce przedmiotowych funkcji - ponoszone są w celu zachowania źródła przychodów, a zatem należy je rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów.W pierwszej kolejności Spółka wskazuje, że zawarcie przez nią umowy ubezpieczeniowej, a tym samym ponoszenie przedmiotowych wydatków związanych z opłacaniem składek na ubezpieczenie członków zarządu, było elementem warunkującym podjęcie przez poszczególne osoby decyzji o sprawowaniu (lub kontynuacji sprawowania) funkcji członków zarządu. Zawierając umowę o ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej przed szkodami powstałymi wskutek uchybień w wykonywaniu funkcji członków zarządu, Spółka dążyła do nakłonienia poszczególnych osób do pełnienia funkcji w jej zarządzie poprzez zapewnienie komfortu podejmowania kluczowych decyzji przez zarząd - w warunkach ryzyka gospodarczego - przy jednoczesnym wyeliminowaniu ryzyka osobistego z tym związanego. W konsekwencji stworzenie przez Spółkę warunków pozwalających na podjęcie się wykonywania obowiązków członków zarządu było związane z koniecznością zapewnienia danym osobom określonych świadczeń pozapłacowych, tj. ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, bowiem skłonienie wykwalifikowanych osób do pełnienia funkcji w zarządzie Spółki wymagało zagwarantowania pełnego komfortu podejmowania decyzji, a tym samym niezakłóconego i sprawnego zarządzania Spółką.

Jak wynika z powyższego poniesienie przez Spółkę przedmiotowych wydatków było więc uzasadnione i konieczne mając na względzie ambicję powołania przez Spółkę zarządu o najwyższych kwalifikacjach, tak by zapewnić skuteczne działanie Spółki. Biorąc to pod uwagę należy stwierdzić, że koszty ponoszone w związku z opłacaniem składek na ubezpieczenie członków zarządu są związane z przychodami Spółki i służą zachowaniu źródła jej przychodów. W konsekwencji, zdaniem Spółki podatkowe traktowanie wydatków poniesionych w związku z opłatą składek na ubezpieczenie powinno być tożsame z traktowaniem innych świadczeń o charakterze pozapłacowym ściśle związanych z wykonywaną funkcją które są zwyczajowo zapewniane osobom pełniącym funkcje członków zarządu. Skoro zatem wydatki poniesione na zapewnienie członkom zarządu np. telefonów komórkowych dla celów służbowych, przelotów służbowych w sprawach dotyczących Spółki itd. mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, to wydatki poniesione na składki z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej również - w opinii Spółki - powinny zostać zaliczone do kosztów podatkowych. Spółka podkreśla, iż poniesione przez nią wydatki na składki ubezpieczeniowe dotyczą ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe jedynie w związku z pełnieniem przedmiotowych funkcji w ramach działalności Spółki. W konsekwencji Spółka zaznacza, iż ubezpieczenie członków zarządu nie powoduje powstania dla nich żadnej korzyści o charakterze prywatnym, jest zaś użyteczne dla Spółki.

Spółka podnosi, że zawierając umowę ubezpieczenia członków zarządu kierowała się względami praktycznymi oraz ekonomicznymi. Zapewnienie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody zaistniałe w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z pełnienia funkcji członków zarządu ma na celu zabezpieczenie interesów majątkowych Spółki oraz zapewnienie szybkiego, efektywnego i sprawnego zarządzania Spółką. Zgodnie bowiem z treścią umowy ubezpieczeniowej wszelkie szkody powstałe w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności członków zarządu są pokrywane przez ubezpieczyciela, co w praktyce powoduje szybkie i efektywne pokrycie szkód. Brak przedmiotowej polisy powodowałby zaś komplikacje związane z dochodzeniem ewentualnych roszczeń i zapłatą odszkodowań z nimi związanych. Spółka byłaby bowiem wówczas odpowiedzialna za powstałe szkody i musiałaby pokryć związane z nimi koszty odszkodowań, co wiązałoby się z wydłużeniem okresu załatwiania spraw odszkodowawczych. W sytuacji niezawarcia umowy ubezpieczeniowej, a w konsekwencji ponoszenia przez Spółkę odpowiedzialności za powstałe szkody, Spółka musiałaby przeznaczać czas na prowadzenie spraw sądowych związanych z roszczeniami z tytułu powstałych szkód, co skutkowałoby niemożnością koncentrowania się Spółki wyłącznie na osiąganiu przychodów. W związku z powyższym, zdaniem Spółki wydatki poniesione przez nią na zapłatę składek ubezpieczeniowych mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, gdyż służą zabezpieczeniu źródła przychodów poprzez umożliwienie Spółce koncentrowanie się na osiąganiu przychodów, nie zaś na prowadzeniu spraw dotyczących ewentualnych wyrządzonych przez członków zarządu szkód.

Ze względu na wrażliwość segmentu rynku, w którym działalność prowadzi Spółka, zapewnienie efektywności i ciągłości zarządzania w Spółce oraz szybkości załatwiania kwestii w zakresie ewentualnych roszczeń odszkodowawczych ma kluczowe znaczenie. W konsekwencji zatem zawarcie umowy ubezpieczeniowej, a tym samym pokrywanie szkód przez ubezpieczyciela - nie zaś przez Spółkę - powoduje, że Spółka nie pokrywa strat powstałych w wyniku uchybień członków zarządu z własnych środków, nie będąc jednocześnie narażoną na zakłócenie prowadzonej działalności poprzez zgłaszane roszczenia z tytułu powstałych szkód, co z kolei służy zabezpieczeniu przychodów osiąganych przez Spółkę.Jak wskazano powyżej zapewnienie przez Spółkę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członkom jej zarządu dotyczy wyłącznie ewentualnych skutków wykonywania przez członków zarządu działalności profesjonalnej dla dobra Spółki - jest więc działaniem służącym zabezpieczeniu źródła przychodów Spółki, a zatem realizuje dyspozycję art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. Jednocześnie katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów określony w art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. nie odnosi się do tego typu wydatków. W szczególności nie jest możliwe wyłączenie wydatków poniesionych na składki z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej z kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o p.d.o.p., gdyż przepis ten odnosi się jedynie do wydatków poniesionych przez pracodawcę na ubezpieczenie na życie pracowników. Tym samym zasadne jest uznanie, że wydatki poniesione na składki ubezpieczeniowe dotyczące ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członków zarządu Spółki powinny stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki.Konkludując Spółka podnosi, iż wydatki poniesione przez Spółkę na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej mogą stanowić - zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. - koszty uzyskania przychodów, gdyż zostały one poniesione w celu zachowania źródła przychodów Spółki. Poniesienie przez Spółkę przedmiotowych wydatków nie tylko zabezpiecza jej sytuację majątkową, ale również umożliwia skoncentrowanie się Spółki na osiąganiu przychodów z wykonywanej działalności, nie zaś na prowadzeniu sporów dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu ewentualnych wyrządzonych szkód. Spółka podkreśla również, iż ponoszenie takich wydatków jest racjonalnie uzasadnione, gdyż biorąc pod uwagę poziom obrotów Spółki oraz wrażliwość rynku, na którym Spółka działa, świadczenie tego rodzaju - tj. zapewnienie członkom zarządu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej dotyczącej ich profesjonalnych działań na rzecz Spółki - jest oczekiwane przez zarząd i warunkujące podjęcie decyzji o pełnieniu funkcji w zarządzie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie bądź zachowanie źródła przychodów i które nie zostały wyłączone z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1. Z powyższego wynika, że określony wydatek, nie wymieniony w katalogu wydatków nie stanowiących kosztów podatkowych, może stanowić koszt uzyskania przychodu pod warunkiem, że między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu zachodzi związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie, zwiększenie lub zachowanie przychodu podatnika. Wydatki, które Spółka ponosi na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej nie mają na celu osiągnięcia przychodów przez Spółkę, nie można więc ich zaliczyć w ciężar kosztów podatkowych. Osoba fizyczna, przyjmując funkcję członka zarządu za określone wynagrodzenie, przyjmuje jednocześnie odpowiedzialność za pełnienie tej funkcji.

Jednocześnie, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszt uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151) jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:

Biorąc powyższe pod uwagę, kosztem uzyskania przychodów mogą być opłacone przez pracodawcę składki z tytułu zawartych lub odnowionych na rzecz pracowników umów ubezpieczenia:

Nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodów składki płacone z tytułu umów ubezpieczenia innych niż wymienione powyżej. Ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej mieszczą się w innych grupach ryzyka, to jest w dziale II grupa 10 - 13, a zatem nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów pracodawcy opłacającego składki na rzecz osób objętych tym ubezpieczeniem. Z powołanego przepisu wynika (po zastosowaniu argumentacji a maiori ad maius), że również składki opłacane na rzecz osób wchodzących w skład władz Spółki a nie będących pracownikami Spółki nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. Dodatkowo stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy nie mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

Reasumując, w świetle powyższego, wydatki poniesione przez Spółkę w związku z opłacaniem składek z tytułu ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej nie stanowią kosztu uzyskania przychodów, bez względu na to, czy władze lub organy Spółki są pracownikami czy też nie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.