IBPB3/423-123/07/MS - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zorganizowanie i przeprowadzenie imprezy o charakterze szkoleniowo-promocyjnym oraz integracyjno-rekreacyjnym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 5 września 2007 r. (data wpływu do tut. Biura 7 września 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zorganizowanie i przeprowadzenie imprezy o charakterze szkoleniowo - promocyjnym oraz integracyjno - rekreacyjnym - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 września 2007 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zorganizowanie i przeprowadzenie imprezy o charakterze szkoleniowo - promocyjnym oraz integracyjno - rekreacyjnym.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży urządzeń dla operatorów telekomunikacyjnych oraz świadczenia usług w przedmiocie integracji i serwisu systemów telekomunikacyjnych. Zamierza ponieść wydatki związane z imprezą poza jej siedzibą, która jest przeznaczona głównie dla obecnych, ale i przyszłych kontrahentów Spółki, a także dla kilku pracowników Spółki (inżynierów i opiekunów handlowych). Impreza ta będzie miała charakter mieszany, tj. szkoleniowo - promocyjny oraz integracyjno-rekreacyjny. Podczas jej trwania przez dwa dni uczestnicy imprezy będą zakwaterowani w hotelu, w którym oprócz noclegów zapewnione będą również posiłki i bankiet, a nadto w którego odpłatnie udostępnionej sali konferencyjnej zorganizowana będzie prezentacja towarów i usług znajdujących się w ofercie Spółki. Jednocześnie dla uatrakcyjnienia imprezy Spółka przewidziała szkolenie z bezpiecznej jazdy w terenie, którego przeprowadzenie zlecono podmiotowi zewnętrznemu. Impreza będzie przebiegać równolegle, co oznacza, że jedna grupa jej uczestników pierwszego dnia będzie uczestniczyć w prezentacji towarów i usług znajdujących się w ofercie Spółki, podczas gdy druga grupa uczestników będzie w tym czasie brać udział w szkoleniu z bezpiecznej jazdy w terenie. Drugiego dnia imprezy grupy zamienią się, tak aby każda osoba miała możliwość zapoznania zarówno z prezentacją, jak i przebiegiem szkolenia z jazdy w terenie.

Prezentacja będzie prowadzona przez inżynierów, będących pracownikami Spółki, a także przez przedstawicieli producentów towarów oferowanych przez Spółkę swoim kontrahentom. Podczas wymienionej prezentacji przekazywane będą informacje o wyrobach i usługach oferowanych przez Spółkę w celu najpełniejszego wykorzystania ich potencjału, przedstawienia parametrów technicznych oraz zasad obsługi i konserwacji towarów, a także zapoznania uczestników prezentacji z urządzeniami - wykorzystującymi nowe technologie - wprowadzanymi do oferty Spółki. Cały czas podczas tej prezentacji podkreślane będą zalety sprzedawanych przez Spółkę wyrobów oraz świadczonych usług. Prezentacja ma więc służyć również promocji urządzeń sprzedawanych przez Spółkę, w tym nowo wprowadzonych na rynek. Tego typu spotkanie będzie więc służyć promocji wyrobów i usług oferowanych przez Spółkę, przekazaniu informacji o ich właściwościach, zaletach, zapoznaniu klientów z produktami oraz zachęceniu ich do nabycia takich wyrobów oraz usług. Celem opisywanej prezentacji jest - oprócz szkolenia w celu instruktażu obsługi zakupionych towarów - pokazanie więc przy tym cech jakościowych oferowanych wyrobów, ich zalet technicznych oraz nakłonieniu obecnych i potencjalnych klientów Spółki do nabywania tych wyrobów i usług.

W sali konferencyjnej, gdzie odbędzie się prezentacja, umieszczone będą plakaty oraz znaki firmowe (logo) Spółki. W ramach imprezy będą również rozdawane jej uczestnikom katalogi i materiały informacyjne dotyczące towarów i usług oferowanych przez Spółkę, a także pamiątki w postaci kurtek z firmą i logo Spółki. Jeśli idzie zaś o szkolenie z bezpiecznej jazdy w terenie, to wskazać należy, że Spółka zleciła jego kompleksowe przeprowadzenie innemu podmiotowi, który udostępni uczestnikom imprezy pojazdy samochodowe, poprowadzi jazdę przez atrakcyjny teren oraz zapewni fachowy instruktaż co do bezpiecznego sposobu pokonywania terenu.

Na marginesie wskazać powinno się - co nie jest jednak przedmiotem stanu faktycznego i pytania zawartych w niniejszym wniosku - iż Spółka organizuje również (kilka dni po opisanej wyżej imprezie) dla mniejszej grupy specjalnie wyselekcjonowanych przedstawicieli kontrahentów dodatkową imprezę, polegającą wyłącznie na doskonaleniu technik bezpiecznej jazdy na specjalnie do tego przygotowanym torze. Spółka zapewnia nocleg w hotelu oraz umożliwia wzięcie udziału we wskazanym szkoleniu z bezpiecznej jazdy na torze.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wydatki poniesione na zorganizowanie i przeprowadzenie opisanej dwudniowej imprezy o charakterze szkoleniowo-promocyjnym oraz integracyjno-rekreacyjnym mogą być w całości uznane za koszt uzyskania przychodu - a to w przeciwieństwie do drugiej, wyłącznie rekreacyjnej, imprezy, co do której wydatki na jej zorganizowanie powinny stanowić koszty reprezentacji (koszty reprezentacyjne)?

Zdaniem wnioskodawcy prezentacja towarów i usług oferowanych przez Spółkę będzie miała mieszany charakter: instruktażowo - promocyjny. Odnośnie warstwy szkoleniowej prezentacji podnieść należy, iż nie jest reprezentacją ani też reklamą działanie Spółki jako podatnika polegające na organizowaniu szkoleń (prezentacji) dla kontrahentów (klientów) firmy, których celem jest zapoznanie się z parametrami technicznymi produktów czy też szkolenie w celu instruktażu obsługi zakupionego towaru. W przedstawionym stanie faktycznym szkolenie organizowane przez Spółkę niewątpliwie będzie miało charakter instruktażowy, bowiem klienci będą szkoleni w zakresie instalowania, użytkowania, czy też konserwacji skomplikowanych urządzeń nabywanych od Spółki. Zasadniczym celem tego szkolenia nie będzie bowiem pozyskiwanie nowych klientów (w imprezie będzie uczestniczyć jedynie kilku przedstawicieli potencjalnych kontrahentów Spółki).

Natomiast promocja w trakcie omawianej prezentacji zarówno samej Spółki, jak i oferowanych przez nią towarów oraz usług, będzie niewątpliwe reklamą, skierowaną nie tylko do obecnych, ale - jak już to wskazano powyżej - także do przyszłych klientów podatnika. Wręczenie uczestnikom imprezy kurtek z firmą i logo Spółki, jak i zapewnienie umieszczenia w czasie prezentacji w sali konferencyjnej plakatów oraz znaków firmowych Spółki jednoznacznie będzie służyć promowaniu Spółki, a to w szczególności w kontekście przekazywania informacji o produktach i usługach dostępnych w ofercie podatnika.

Z uwagi na zaostrzoną konkurencję w branży, w której działa Spółka, a nadto mając na uwadze dający się zaobserwować znaczny wzrost zamożności społeczeństwa polskiego oraz całą gamę imprez o różnorodnym charakterze licznie organizowanych przez inne podmioty (np. przez rozgłośnie radiowe, samorządy terytorialne, innych podatników, a to typu: festyny, grille, biesiady, konkursy itd.) zaproszenie przedstawicieli obecnych i przyszłych kontrahentów Spółki na samą prezentację mogłoby okazać się niewystarczająco atrakcyjne do promowania Spółki i jej asortymentu, dlatego Spółka zleciła dodatkowo zorganizowanie i przeprowadzenie nietypowego szkolenia w zakresie bezpiecznej jazdy w terenie

Z uwagi zaś na obecność na analizowanej imprezie także inżynierów i przedstawicieli handlowych, zatrudnionych jako pracownicy w Spółce - zarówno prezentacja, jak i część rekreacyjna będzie bezspornie przyczynkiem dla integracji zarówno samych pracowników Spółki, jak i umożliwi im nawiązanie bezpośrednich (osobistych) kontaktów z przedstawicielami kontrahentów podatnika. Te kontakty zapewnią lepszą komunikację i zrozumienie potrzeb klientów Spółki, dla których inżynierowie m.in. opracowują i wdrażają indywidualne rozwiązania w oferowanych urządzeniach oraz biorą udział świadczeniu usług przez Spółkę, a przedstawicielom handlowym podatnika pozwolą na łatwiejsze i szybsze dotarcie do klientów oraz poznanie ich potrzeb - co przyczyni się bezpośrednio do utrzymania i wzrostu przychodów Spółki pochodzących ze współpracy gospodarczej z tymi kontrahentami.

W ocenie Spółki opisana impreza ma na celu zachowanie źródła przychodu oraz osiągnięcie przychodu. Z naprowadzonych powyżej przyczyn wydatki na jej zorganizowanie winny być w całości uznane za koszt uzyskania przychodu, albowiem nie można w tym przypadku zasadnie twierdzić o zaistnieniu wyłączenia statuowanego w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W tej sytuacji koszty obejmujące wydatki na wynajęcie sali konferencyjnej, sprzętu do prezentacji, wynagrodzenie wykładowców oraz wydatki na wyżywienie i zakwaterowanie przedstawicieli klientów biorących udział w imprezie, a także wydatki związane z przeprowadzeniem atrakcji imprezy (szkolenie z bezpiecznej jazdy w terenie) stanowić będą koszty uzyskania przychodu dla Spółki jako organizatora szkolenia, albowiem koszty takie poniesione zostaną w celu osiągnięcia przychodów. Należy je zatem traktować kompleksowo i niezrozumiałym byłoby dzielenie tych kosztów na koszty przychodu i reprezentacji - por. teza wraz z uzasadnieniem wyroku NSA z dnia 27 lipca 2006 r., II FSK 1008/05, PP 2006/11/53, PP 2007/1/47, LEX Nr 196427. Podobny podgląd został zaprezentowany w piśmiennictwie - przykładowo H. Lubińska "Reprezentacja w przepisach o podatku dochodowym", Rachunkowość Nr 8/2007, s. 5: "<...> czy z kosztów podatkowych wyłączone są wszelkie usługi gastronomiczne, zakupy żywności oraz napojów (w tym alkoholowych), uznając, że z istoty swej służą reprezentacji? Nie. Pierwotnym warunkiem dyskwalifikującym takie wydatki jako koszty uzyskania przychodu jest cel, którego realizacji służą - reprezentacja. Jeżeli pożywienie i napoje nie służą reprezentacji, lecz innym celom pomocnym w osiągnięciu przychodów bądź zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów <...>, to będą one stanowić koszt uzyskania <...>.". Takie też stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w decyzji z dnia 12 czerwca 2007 r., sygn.: 1401/BP-II/421O-20/07/JM. W związku z tym przywołać raz jeszcze można wskazane wyżej orzeczenie NSA, w którego uzasadnieniu expressis verbis stwierdzono, że "Wadliwość ta przejawia się w przyjęciu, że wydatki na nabycie usług pobytowych i gastronomicznych dla uczestników szkoleń, będących klientami firmy, mają charakter wydatków związanych z reprezentacją. Należy w tym miejscu przypomnieć, iż zgodnie z definicją zawartą w "Słowniku języka polskiego", M. Szymczak (red.) PWN, Warszawa 1981 r., T. II, str. 48 - reprezentacja to okazałość, wystawność w trybie życia związana ze stanowiskiem, pozycją. Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej należy zatem przyjąć, że reprezentacja to występowanie w imieniu podatnika (firmy) wiążąca się z okazałością i wytwornością w celu wywołania jak najlepszego wrażenia. Reprezentacja to działanie polegające na kontaktach oficjalnych i handlowych z innymi podmiotami gospodarczymi, związana w szczególności z przyjmowaniem i utrzymywaniem delegacji kontrahentów, uczestnictwem w przyjęciach związanych z pobytem tych podmiotów itp. (B. Brzeziński, M. Kalinowski, Podatek dochodowy od osób prawnych, Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 1997 r.).". Zgodnie z tym stanowiskiem za koszty reprezentacji uznane być mogą wydatki na zorganizowanie przez Spółkę w późniejszym czasie drugiej imprezy, o której jedynie sygnalizowano w opisie stanu faktycznego. Co więcej, także w postanowieniu Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 15 maja 2007 r., sygn. DP/423-0039/07/AK, stwierdzono ponadto, iż: "W ocenie tut. Organu podatkowego działanie Podatnika polegające na organizowaniu szkoleń dla kontrahentów (klientów) firmy, których celem jest zapoznanie się z parametrami technicznymi produktów, czy też szkolenie w celu instruktażu obsługi zakupionego towaru nie jest reprezentacją w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. "Wydatki uiszczone na przeprowadzenie imprezy, obejmującej prezentację instruktażowo-promocyjną oraz szkolenie w zakresie bezpiecznej jazdy w terenie, będą więc łącznie niewątpliwie ponoszone w celu osiągnięcia, ale i zachowania oraz zabezpieczenia źródła przychodów. W rezultacie należy uznać, że wydatki te będą stanowić koszt uzyskania przychodu Spółki.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm. określanej w dalszej części skrótem p.d.o.p.).Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2007 r., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Z powyższego wynika, że wszystkie poniesione koszty, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami lub służą zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. Wyłączone z kosztów uzyskania przychodów są natomiast, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy, koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji reprezentacji ani reklamy. Zatem należy odwołać się do wykładni językowej tych pojęć. "Słownik języka polskiego" pod redakcją profesora Stanisława Dubisza definiuje reprezentację jako okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną. Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej, zgodnie z przyjętym od lat poglądem doktryny prawa podatkowego, należy uznać, że reprezentacja to występowanie w imieniu podatnika (firmy) wiążące się z okazałością, wytwornością, w celu wywołania jak najlepszego wrażenia przy reprezentowaniu firmy. Reprezentacja to przede wszystkim działania polegające na kontaktach oficjalnych i handlowych z innymi podmiotami gospodarczymi, związane w szczególności z utrzymaniem delegacji lub kontrahentów, uczestnictwem w przyjęciach związanych z pobytem tych podmiotów

Z kolei reklama to działania podmiotu gospodarczego kształtujące popyt na dane towary, usługi lub markę, poprzez poszerzenie wiedzy o nich, mające na celu zachęcenie jak największej liczby potencjalnych klientów do zakupu towarów lub usług tego podmiotu gospodarczego. Może to być realizowane za pomocą rozmaitych środków wyrazu oraz przy użyciu zróżnicowanych środków przekazu, w tym poprzez rozpowszechnianie logo firmy.

Za logo uznać należy znak handlowy o charakterze graficznym, używany przez daną firmę do identyfikowania marki swojego produktu lub oferowanych usług oraz odróżniania ich od innych (por. J. Thomas Russell. W. Ronald Lane, Reklama według Ottona Kleppnera; Wydawnictwo FELBERG SJA, 2000 r., s. 621). Logo może obejmować zarówno nazwę przedsiębiorcy, jej skrót jak też nazwę konkretnego produktu lub usługi. Każda z tych form, jeżeli jest stosowana w określonych okolicznościach spełnia funkcje reklamowe. Identyfikowana bowiem jest z daną firmą i oferowanymi przez nią towarami lub usługami, zwiększając ich rozpoznawalność oraz pośrednio zachęcając do ich nabycia. Samo oznaczenie kurtek logo firmy nie przesądza jeszcze o jego reklamowym charakterze.

W kontekście powyższego wydatki poniesione na zorganizowanie spotkania prezentacyjno - promocyjnego w trakcie którego odbędzie się prezentacja towarów, umieszczenie plakatów oraz znaków firmowych (logo) Spółki, rozdawanie katalogów i materiałów informacyjnych dotyczących materiałów i usług oferowanych przez Spółkę, a także drobnych pamiątek oznaczanych firmą i logo Spółki o niewielkiej wartości jednostkowej jako reklama przy spełnieniu warunków wynikających a z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przekazywanie kurtek z logo firmy z założenia o wyższej wartości, wybranym, wyselekcjonowanym kontrahentom lub potencjalnym kontrahentom mimo, iż będą oznakowane logo firmy lub logo produktu, ma na celu tworzenie pozytywnego wizerunku firmy i budowę odpowiednich relacji z klientami. Wydatki takie będą więc miały charakter reprezentacyjny i w efekcie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Także wydatki poniesione na zakup innych atrakcji, organizacja bankietu, a także szkolenie z bezpiecznej jazdy w terenie podczas zorganizowanej przez Spółkę imprezy - na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy nie będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te noszą znamiona wystawności, okazałości, a więc mają cechy wydatków na reprezentację, a nie są reklamą, ponadto nie wiążą się ze specyfiką prowadzonej przez niego działalności. Ich charakter bezsprzecznie świadczy o kreowaniu pozytywnego wizerunku firmy, czyli kształtowaniu lepszego postrzegania Spółki na zewnątrz.

Jednocześnie należy zauważyć, że kosztami podatkowymi są również tzw. koszty pracownicze, które obejmują przede wszystkim wynagrodzenie zasadnicze, wszelkiego rodzaju nagrody, premie i diety oraz wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników. Tego rodzaju koszty mogą też obejmować wydatki ponoszone na rzecz pracowników w postaci organizacji dla nich spotkań integracyjnych. Wydatki te bowiem związane są z prowadzoną przez podatnika działalnością oraz mają na celu poprawę atmosfery pracy i zintegrowanie pracowników z firmą (pracodawcą), a przez to zwiększenie efektywności pracy. Podobny charakter może mieć impreza dla kontrahentów.

Aby jednak uznać, iż dana impreza ma charakter integracyjny to z założenia powinna być skierowana do wszystkich grup zainteresowanych. Integrację można bowiem osiągnąć w sytuacji nieograniczonej i niczym nieskrępowanej możliwości uczestnictwa w niej przez wszystkich chętnych. A takich warunków zorganizowana przez Spółkę impreza nie spełnia. Uczestnictwo w niej, z góry zostało założone dla kontrahentów Spółki i tylko dla kilku pracowników tej Spółki (inżynierów i opiekunów handlowych).

W świetle powyższego trudno uznać za prawidłowe stanowisko w tym zakresie, iż wydatki na udział w imprezie organizowanej przez Spółkę mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że stanowisko reprezentowane przez Spółkę jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.