IBPB2/436-144/08/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki X, przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 29 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie usług zarządzania płynnością finansową typu cash pooling - jest prawidłowe.

W dniu 29 lipca 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie usług zarządzania płynnością finansową typu cash pooling.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) zawiera z Bankiem z siedzibą w Niemczech umowę, której celem jest świadczenie kompleksowych usług zarządzania płynnością finansową. W ramach umowy Bank ten świadczy na rzecz spółki oraz innych spółek z grupy kapitałowej wnioskodawcy (dalej: Grupa) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansowąw zakresie centralizacji, kontroli oraz administrowania środkami finansowymi (tzw. cash pooling). Celem przedmiotowej usługi jest optymalizacja przepływu środków finansowych w obrębie spółek Grupy poprzez organizację systemu zarządzania saldami.

Przedmiotowa umowa typu cash pooling jest oparta na następującej strukturze:

* Spółka otwiera rachunek w Banku polskim oraz w Banku niemieckim,

* zagraniczne spółki z Grupy otwierają swoje rachunki w Banku niemieckim lub w innym banku zagranicznym,

* w ramach umowy spółka X reprezentuje inne spółki z Grupy wobec Banku niemieckiego. Spółka X (Agent) nie jest bezpośrednim udziałowcem wnioskodawcy,

* Bank niemiecki prowadzi na rzecz Agenta rachunek (rachunek docelowy), na którym konsolidowane są środki z rachunku wnioskodawcy oraz z rachunków innych spółek z Grupy biorących udział w strukturze typu cash pooling,

* za świadczenie na rzecz wnioskodawcy przedmiotowej usługi Bank niemiecki pobiera miesięczne wynagrodzenie.

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku wnioskodawcy w Banku polskim wykazywane jest saldo dodatnie, Bank polski transferuje środki pieniężne na rachunek wnioskodawcy w Banku niemieckim. Następnie jest dokonywany transfer środków z rachunku wnioskodawcy otwartym w Banku niemieckim na rachunek docelowy Agenta.

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku wnioskodawcy w Banku niemieckim powstało saldo ujemne, Bank niemiecki transferuje na rachunek wnioskodawcy w Banku polskim środki pieniężne odpowiadające wysokości powstałego tam salda ujemnego. Następnie jest dokonywany transfer środków z rachunku docelowego Agenta na rachunek wnioskodawcy otwarty w Banku niemieckim.

W konsekwencji, w obydwu przypadkach na koniec dnia roboczego saldo na rachunku wnioskodawcy w Banku niemieckim oraz na rachunku wnioskodawcy w Banku polskim jest równe zeru.

W ramach struktury typu cash pooling transfery pieniężne dokonywane są jedynie pomiędzy poszczególnymi rachunkami posiadanymi przez wnioskodawcę oraz pomiędzy rachunkiem Agenta oraz rachunkami innych uczestników systemu. W związku z powyższym, pomiędzy wnioskodawcą oraz innymi spółkami z Grupy biorącymi udział w strukturze typu cash pooling (poza Agentem) nie dochodzi do bezpośrednich transferów pieniężnych.

Po zakończeniu miesiąca Agent dostarcza wnioskodawcy i pozostałym spółkom z Grupy informacje zawierające zestawienie przepływów pieniężnych powstałych w ramach struktury cash pooling oraz zestawienie należnych odsetek wynikających z transferów pieniężnych pomiędzy uczestnikami struktury. Wnioskodawca otrzymuje zestawienie wyłącznie jego własnych przepływów pieniężnych - nie otrzymuje danych dotyczących pozostałych spółek z Grupy.

Odsetki naliczone od posiadanych przez wnioskodawcę sald dodatnich w ostatnim miesiącu są płatne przez Agenta na rachunek wskazany przez wnioskodawcę. Natomiast odsetki naliczone od posiadanych przez wnioskodawcę sald ujemnych w ostatnim miesiącu są płatne przez wnioskodawcę na rachunek wskazany przez Agenta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z faktem, że usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową w zakresie centralizacji, kontroli oraz administrowania środkami finansowymi (tzw. cash pooling) są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług a także nie są wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, po stronie spółki nie powstaje obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, nie powstaje u niego obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych z racji tego, iż:

* analizowana czynność prawna nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych),

* analizowana czynność podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług, a w konsekwencji nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega zamknięty katalog czynności prawnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W katalogu tym brak jest czynności prawnej odpowiadającej usłudze nabywanej przez wnioskodawcę (cash pooling). Analizowana czynność prawna polegająca na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową w zakresie centralizacji, kontrolioraz administrowania środkami finansowymi jest umową nienazwaną w polskim prawie cywilnym. W związku z powyższym analizowana czynność prawna nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a w konsekwencji obowiązek podatkowy w tym zakresie nie powstaje po stronie wnioskodawcy jako podmiotu nabywającego przedmiotową usługę.

Brak opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych wynika również z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności prawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron tych czynności jest opodatkowana bądź zwolniona z podatku VAT.

W analizowanym stanie faktycznym, czynności polegające w szczególnościna przekazywaniu środków pieniężnych oraz administrowaniu strukturą typu cash pooling świadczone są przez Bank niemiecki i podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Przedmiotowe usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 65.23.10 - usługi pośrednictwa finansowego pozostałe gdzie indziej nie sklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalno-rentowych oraz w grupowaniu z 1997 r. PKWiU 65.23.10 - usługi pośrednictwa finansowego pozostałe gdzie indziej nie sklasyfikowane i jako takie podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają w szczególności odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowiły dostawy towarów. W związku z faktem, że w analizowanej transakcji nie dochodzi do dostawy towarów, czynność zarządzania płynnością finansową stanowić będzie usługę podlegającą opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zdaniem wnioskodawcy, analizowana usługa jest świadczona przez Bank niemiecki. Nie dochodzi przy tym do świadczenia usługi przez pozostałych uczestników struktury cash pooling. Przemawia za tym konstrukcja przedmiotowej usługi polegająca na tym, że Bank niemiecki organizuje przepływ środków pieniężnych pomiędzy rachunkami spółek z Grupy oraz rachunkiem docelowym Agenta. Umożliwia to podmiotowi zarządzającemu, czyli Bankowi niemieckiemu wykonanie usług zarządzania i administrowania tymi środkami pieniężnymi w ramach zawartych umów. Transfer środków finansowych wnioskodawcy jest konieczny w celu wykonania przedmiotowej usługi przez Bank niemiecki. W rezultacie, umożliwienie przez wnioskodawcę aby Bank niemiecki dysponował środkami pieniężnymi poprzez dokonywanie transferów pieniężnych pomiędzy rachunkami spółek z Grupy oraz rachunkiem docelowym Agenta, nie stanowi świadczenia żadnych usług na rzecz Bank niemieckiego pozostałych spółek z Grupy.

Natomiast administrowanie przez Bank niemiecki łącznymi środkami pieniężnymi spółek oraz dokonywanie transferów pomiędzy poszczególnymi kontami stanowi usługę świadczoną przez Bank niemiecki, m.in. na rzecz wnioskodawcy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, usługi wymienione w załączniku nr 4 do przedmiotowej ustawy podlegają zwolnieniu z VAT. W związku z powyższym, wnioskodawca stoi na stanowisku, że świadczenie usług w ramach analizowanej struktury cash pooling podlegać będzie zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, wnioskodawca stoi na stanowisku, że:

* cash pooling jako umowa nienazwana w polskim prawie cywilnym nie mieści się w katalogu czynności prawnych opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych,

* brak obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych wynika również z tego, iż usługi świadczone przez Bank niemiecki podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (i jako takie nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Na poparcie swego stanowiska wnioskodawca powołał się na interpretacje organów podatkowych zawarte w postanowieniach Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego z dnia 17 lutego 2006 r. znak: 1471/DC/436/59/05/HB oraz z dnia 27 marca 2007 r. znak: 1471/VUR2/443-468/06/ST; Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 22 lutego 2006 r. znak: PMO/436-8/2005/UM/16377; Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego z dnia 12 kwietnia 2006 r. znak: PUS.V.436/3/06; Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 17 lipca 2007 r. znak: PP/443-35-1-GK/07.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długówi ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnejsłużebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki (akty założycielskie).

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja "cash poolingu", jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy wyjaśnić, że wobec tego, iż umowa "cash poolingu" nie została wymieniona jako podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych regulacje dotyczące podatku od towarów i usług pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie ma potrzeby rozpatrywania wpływu podatku od towarów i usług na opodatkowanie umowy, która w ogóle nie została wymieniona w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako podlegająca opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.