IBPB2/415-515/08/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana M. przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 12 marca 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania na podstawie ugody sądowej odszkodowania z tytułu utraty prawa pierwszeństwa w nabyciu lokalu mieszkalnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 marca 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania na podstawie ugody sądowej odszkodowania z tytułu utraty prawa pierwszeństwa w nabyciu lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest najemcą lokalu mieszkalnego na podstawie umowy najmu na czas nieokreślony. Właścicielem budynku jest "Centrum...". Najemcy wszystkich lokali w tym budynku zwrócili się do właściciela o nabycie mieszkań na zasadach określonych w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych (...) Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 24 z późn. zm. dającej osobom uprawnionym prawo pierwszeństwa w nabyciu mieszkania na zasadach preferencyjnych. Właściciel postanowił sprzedać cały budynek w drodze przetargu innej osobie. W związku z tym najemcy wnieśli sprawę do Sądu Rejonowego Wydział Cywilny. Doszło do zawarcia ugody sądowej na podstawie której, "Centrum..." wypłacił najemcom odszkodowanie za zrezygnowanie z prawa do pierwszeństwa w nabyciu lokali mieszkalnych pod warunkiem opuszczenia i opróżnienia lokali mieszkalnych w terminie 3 miesięcy od daty wypłaty odszkodowania. W związku z powyższym wnioskodawca zmuszony jest do zakupu mieszkania na rynku wtórnym, jego wyremontowania i wyposażenia w niezbędne urządzenia i instalacje. Koszty te znacznie przewyższają kwotę wypłaconego odszkodowania, które w całości wnioskodawca musi przeznaczyć na ten cel. Tak więc w wyniku rezygnacji z przysługującego wnioskodawcy prawa pierwokupu lokalu mieszkalnego wraz z zobowiązaniem się do opuszczenia lokalu wnioskodawca poniósł szkodę rzeczywistą. Wnioskodawca do wniosku załączył kopię protokołu z posiedzenia sądowego, w wyniku którego doszło do ugody.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota odszkodowania wypłaconego wnioskodawcy na podstawie zawartej ugody sądowej jest zwolniona przedmiotowo z podatku dochodowego.

Wnioskodawca uważa, iż kwota odszkodowania jest zwolniona przedmiotowo zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Wnioskodawca wskazuje na znajdujące się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego w analogicznej sytuacji (Sygn. USI-PB-415-3/07/27/AT). W świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29. listopada 2006 r. o sygn. SK 51/06 oraz treści przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zdaniem wnioskodawcy, wykazany przychód należałoby traktować jako wolny od podatku. Zgodnie bowiem z przywołanymi przepisami, jeżeli strony zawarły ugodę sądową, na mocy której jedna zobowiązała się do zapłaty na rzecz drugiej strony odszkodowania w zamian za rezygnację z prawa pierwokupu, to istnieje podstawa do potraktowania wypłaconego odszkodowania jako zwolnionego z podatku dochodowego. Przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3 lub 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakazują wszakże zwolnić od opodatkowania wszelkie odszkodowania wypłacane na mocy wyroku bądź ugody sądowej.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugódi umów.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. sygnatura akt SK/51/06 (opublikowanym w Dz. U. Nr 226 poz. 1657) uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Należy jednak zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.Jeżeli wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

W opisanym stanie faktycznym "Centrum..." zawarła ugodę sądową z wnioskodawcą. Na mocy tej ugody ustalono, iż "Centrum..." zapłaci wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu utraty prawa pierwszeństwa w nabyciu lokalu mieszkalnego, zajmowanego przez wnioskodawcę na podstawie przydziału, gdyż firma przejęła ww. lokal mieszkalny. Zawarta ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego. Kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron, przede wszystkim ma rekompensować wnioskodawcy utracone korzyści w postaci prawa pierwszeństwa w nabyciu lokalu mieszkalnego.

W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc zastosowanie do niego mógłby mieć przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy. Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wobec powyższego odszkodowanie, które wypłaciło wnioskodawcy "Centrum...", nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, jako że jest to odszkodowanie dotyczące korzyści jakie wnioskodawca mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W odniesieniu do powołanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej znajdującego się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego sygn. USI-PB-415-3/07/274/AT stwierdza się, iż zostało wydane w indywidualnej sprawie przez inny organ w innym trybie.

Do wniosku dołączono dokument. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działającw imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związkuz czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzeniaw przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.