IBPB2/415-503/08/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana D. przedstawione we wniosku z dnia 8 marca 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 11 marca 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania na podstawie wyroku sądowego odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez nie zapewnienie lokalu socjalnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 marca 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania na podstawie wyroku sądowego odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez nie zapewnienie lokalu socjalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca będąc współwłaścicielem nieruchomości zabudowanej domem czynszowym (w którym sam również zamieszkuje), uzyskuje przychód za wynajem lokali mieszkalnych i z tego tytułu od uzyskanego dochodu płaci podatek wg stawki 19%. Za jeden z lokali najemca nie płacił czynszu od 2003 r. W 2004 r. wnioskodawca uzyskał wyrok Sądu Rejonowego, gdzie Gmina (...) powinna zapewnić temu najemcy lokal socjalny, a ponieważ nie zapewniła Sąd Rejonowy (w osobnej sprawie) orzekł, że z tego powodu należy się wnioskodawcy odszkodowanie, które otrzymał w grudniu ubiegłego roku (7027,39 zł). Przyznając odszkodowanie Sąd wziął pod uwagę ponoszone przez wnioskodawcę napaści ze strony tego najemcy - alkoholika (sprawy w sądach o napaść, groźby karalne, zniszczenia mienia), uciążliwości wynikające ze wspólnego zamieszkania, a także dewastację lokalu mieszkalnego, który lokator zajmował. Wnioskodawca nadmienia, że wynajem lokali nie jest przedmiotem działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy z tytułu wypłaconego odszkodowania przyznanego przez Sąd wnioskodawca powinien zapłacić podatek jak od przychodu.

Wnioskodawca uważa, że od tej kwoty odszkodowania (7027,39 zł) nie powinien płacić podatku, bowiem zgodnie z ustawą z dnia 1 stycznia 2002 r. Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 733 art. 18 ust. 4 z poprawką z dnia 1 stycznia 2005 r. Dz. U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2783 ust. 4 i orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jest to odszkodowanie i od niego nie należy się podatek. Najemca zajmował lokal bez tytułu prawnego a wnioskodawca nie otrzymywał przychodu za wynajem, nie mógł tego lokalu wynająć po cenie wolnorynkowej, nie otrzymywał od najemcy nawet zwrotu kosztów eksploatacyjnych tj. za wodę, odprowadzenie ścieków, wywóz nieczystości, elektryczność na klatce schodowej w piwnicy i inne.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Należy jednak zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Przepis art. 18 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) stanowił, iż jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy w wysokości odpowiadającej różnicy między odszkodowaniem określonym w ust. 2a odszkodowaniem, do płacenia którego jest obowiązany były lokator, jeżeli osoba ta nadal zamieszkuje w lokalu właściciela. Jednakże przepis ten został uznany za niezgodny z art. 77 ust. 1, art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2006 r. sygn. akt P 14/06 (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1193) i utracił moc obowiązującą z dniem 19 września 2006 r.

Natomiast w myśl art. 18 ust. 5 ww. ustawy, który dodany został przez art. 1 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 15 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1833) i obowiązuje od 1 stycznia 2007 r. jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 417 § 1 i 2 ww. kodeksu za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Jak wskazano powyżej zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a wyłącznie te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa. Zgodnie z przepisem art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, odsyłającym do art. 417 § 1 i 2 k.c. stwierdzić należy, iż przepisy te regulują tylko możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania.

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

W opisanym stanie faktycznym gmina powinna zapewnić najemcy wnioskodawcy lokal socjalny, a ponieważ go nie zapewniła sąd orzekł na rzecz wnioskodawcy odszkodowanie, które otrzymał od pozwanej gminy. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jednakże zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że odszkodowanie zostało wnioskodawcy zasądzone. Jeżeli zatem odszkodowanie to nie będzie dotyczyło korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono i nie będzie otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą - to będzie korzystało ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym należało uznać za nieprawidłowe stanowisko podatnika, gdyż zwolnienie z opodatkowania otrzymanego odszkodowania uzależnione jest od spełnienia przesłanek określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.