IBPB2/415-1538/08/BD - Opodatkowanie kwoty otrzymanej w związku z zawarciem umowy ustanowienia służebności gruntowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana S. przedstawione we wniosku z dnia 18 czerwca 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 23 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania kwoty otrzymanej w związku z zawarciem umowy ustanowienia służebności gruntowej-jest nieprawidłowe.

W dniu 23 czerwca 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zasad opodatkowania kwoty otrzymanej w związku z zawarciem umowy ustanowienia służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wraz z żoną jest współwłaścicielem nieruchomości majątkowej. Przez nieruchomość tę przebiegają dwie rury kanalizacji sanitarnej wraz z urządzeniami. W dniu 7 maja 2008 r. wnioskodawca zawarł umowę w formie aktu notarialnego o ustanowienie służebności gruntowej z właścicielem tych urządzeń tj. Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Za utrudnienia w zagospodarowaniu terenu, na którym znajdują się urządzenia kanalizacyjne oraz dostęp do tych urządzeń w celu usuwania awarii, przeglądu, kontroli, konserwacji, remontu i wymiany tych urządzeń Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji wypłaciło wnioskodawcy i jego żonie jednorazowo kwotę 103.200,00 zł w terminie 21 dni od dnia sporządzenia aktu notarialnego. Wnioskodawca dodaje, że przez jego nieruchomość przebiegają jeszcze kanalizacja deszczowa i magistrala centralnego ogrzewania, które to krzyżują się i pokrywają z dwiema kanalizacjami sanitarnymi.

Uniemożliwia to zagospodarowanie nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem. W związku z powyższym wyłączone zostało z zagospodarowania ok. 3.000 m² za które wnioskodawca płaci podatek od nieruchomości. Wszystkie te podziemne ciągi zostały wybudowane w czasie PRL-u za zgodą ówczesnych włodarzy w imię interesu publicznego.

Jedną z takich decyzji z dnia 17 marca 1969 wnioskodawca załącza do wglądu. Wnioskodawca wielokrotnie starał się o wykupienie tej części nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Jednak po zmianach ustrojowych Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. w art. 124 ust. 5 o gospodarce nieruchomościami nie przewiduje już wywłaszczenia nieruchomości, z której po przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, właściciel lub użytkownik wieczysty nie może prawidłowo korzystać w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy służebność gruntowa za którą wnioskodawca otrzymał odszkodowanie w wysokości 103.200,00 zł podlega opodatkowaniu, a jeśli tak to w jakiej formie i w jakim terminie musi być uregulowana.

Wnioskodawca stoi na stanowisku iż Państwo polskie, które swoimi decyzjami zezwoliło na budowę różnych podziemnych ciągów na ww. nieruchomości (poprzednio na własności teścia) doprowadziło działkę do ruiny, a teraz żąda podatku dochodowego od wypłaconego odszkodowania za służebność gruntową co wnioskodawca uważa za niewłaściwe. Nieruchomość ta nie tylko straciła na wartości, ale też całkowicie nie nadaje się do zagospodarowania zgodnie z przeznaczeniem. Zdaniem wnioskodawcy Państwo, które doprowadziło do takiej sytuacji odcina się od odpowiedzialności za swoje decyzje zasłaniając się zmianami prawa (do wglądu decyzja Wojewody dotycząca magistrali CO na tej samej działce). Wnioskodawca uważa, że Państwo swoimi decyzjami wyrządziło wiele szkody, za które chce teraz pobierać nienależne podatki. Wszystkie wybudowane ciągi podziemne na ww. nieruchomości służą do chwili obecnej społeczeństwu miasta, ale dlaczego kosztem wnioskodawcy w imię tak zwanego interesu publicznego. W związku z powyższym przy podejmowaniu decyzji wnioskodawca prosi o uwzględnienie uzasadnionych argumentów.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca na podstawie umowy podpisanej w formie aktu notarialnego z Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji ustanowił służebność gruntową na swojej nieruchomości. Za utrudnienia w zagospodarowaniu terenu, na którym znajdują się urządzenia kanalizacyjne oraz dostęp do tych urządzeń w celu usuwania awarii, przeglądu, kontroli, konserwacji, remontu i wymiany tych urządzeń Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji wypłaciło wnioskodawcy i jego żonie jednorazowo kwotę 103.200,00 zł w terminie 21 dni od dnia sporządzenia aktu notarialnego.

Służebność gruntowa jest ograniczonym prawem rzeczowym, polegającym na korzystaniu z cudzej nieruchomości w oznaczonym zakresie. Nieruchomość może zostać obciążona na rzecz właściciela innej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) - bądź przez przyznanie mu prawa do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (np. przechodzenia lub przejazdu przez grunt, korzystania ze znajdującego się na nim lasu lub źródła wody itd.), bądź przez ograniczenie właściciela nieruchomości obciążonej w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań (np. wznoszenia budynków lub sadzenia drzew ponad pewną wysokość) albo wykonywania określonych uprawnień względem nieruchomości władnącej. W tym wypadku mówimy o służebności gruntowej zgodnie z art. 285 ustawy - Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Służebność może powstać w wyniku różnych zdarzeń prawnych m.in. orzeczenia sądu, decyzji administracyjnej oraz jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie na podstawie umowy. Umowa taka jest zawierana pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej (jego oświadczenie musi być złożone w formie aktu notarialnego), a właścicielem nieruchomości władnącej. Tak jak użytkowanie, również służebność może być ustanowiona za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

Z powyższego przepisu wynika, że odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy spełnione są następujące warunki:

Należy podkreślić, iż zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Jednakże w przedstawionym stanie faktycznym, brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymanej przez wnioskodawcę, gdyż nie są spełnione warunki zawarte w tym przepisie, a mianowicie wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości, od której płaci podatek od nieruchomości, a więc nie jest to jak mowa w przepisie gospodarstwo rolne.

Odszkodowanie jest świadczeniem należnym poszkodowanemu od osoby ponoszącej odpowiedzialność za szkodę. Są dwa rodzaje szkody na mieniu:

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, iż otrzymana przez wnioskodawcę w związku z ustanowieniem służebności gruntowej kwota nie spełnia warunków do zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz stanowi przychód z innych źródeł zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W świetle zapisu art. 42a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Otrzymaną kwotę w części przypadającej na niego wnioskodawca winien opodatkować w zeznaniu rocznym składanym na druku PIT-36 do 30 kwietnia roku następnego po roku, w którym otrzymał tę kwotę. W opisanej sytuacji zeznanie należy złożyć do dnia 30 kwietnia 2009 r. Należy mieć na względzie, że otrzymana kwota jest w części przychodem wnioskodawcy, a w części jego żony. Przychód z tego tytułu należy wykazać w pozycji "Inne źródła", doliczyć do pozostałych przychodów, obliczyć dochód do opodatkowania, a następnie wyliczyć podatek dochodowy według obowiązującej w 2008 r. skali podatkowej. Kwotę do zapłaty wynikającą z zeznania należy wpłacić do właściwego urzędu skarbowego również w terminie do dnia 30 kwietnia 2009 r.

Reasumując, należy stwierdzić, iż kwota otrzymana przez wnioskodawcę na podstawie podpisanej umowy o ustanowieniu służebności gruntowej stanowi przychód podatnika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zwolnieniu z podatku dochodowego podlegają bowiem jedynie odszkodowania za ustanowienie służebności gruntowej wypłacone posiadaczom gospodarstw rolnych co wynika z art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy. Zatem stanowisko wnioskodawcy uznaje się za nieprawidłowe.

Do wniosku wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Nadmienia się, iż zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), rozpoznawanie spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualne), o których mowa w art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), przekazuje się wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę. Powyższe rozporządzenie, zgodnie z brzmieniem § 3, wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 11 października 2008 r.

W związku z powyższym tut. organ informuje, że jeżeli skarga na niniejszą interpretację będzie składana po dniu 10 października 2008 r., właściwym do jej rozpoznania będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice.