IBPB-2-1/4515-80/15/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 23 czerwca 2015 r. (data wpływu do Organu - 27 lipca 2015 r.), uzupełnionym 21 września 2015 r., 24 września 2015 r. oraz 16 października 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania środków pieniężnych wypłaconych tytułem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci - jest prawidłowe.

W dniu 27 lipca 2015 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania środków pieniężnych wypłaconych tytułem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w pismach z 11 września 2015 r. i 6 października 2015 r., znak: IBPB-2-1/4515-80/15/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 21 września 2015 r. (uiszczenie opłaty) oraz 24 września 2015 r. i 16 października 2015 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniach został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca otrzymał z banku w Stanach Zjednoczonych środki pieniężne po zmarłej 16 października 2012 r. matce M. W., stale zamieszkałej w Stanach Zjednoczonych. Matka Wnioskodawcy poważnie zachorowała, po przyjeździe do Polski zmarła.

Nie było przeprowadzonego postępowania spadkowego.

Matka Wnioskodawcy pozostawiła w banku w Stanach Zjednoczonych dyspozycję na wypadek śmierci i na jej podstawie Wnioskodawcy oraz jego dwóm synom wypłacono (przelewem na konto) środki pieniężne.

Środki pieniężne na rzecz Wnioskodawcy w kwocie 66.463,97 USD zostały przekazane przelewem na jego konto walutowe. Wnioskodawca otrzymał kwotę nieco mniejszą, z uwagi na pobrane opłaty bankowe.

W posiadaniu Wnioskodawcy znajduje się pismo z banku w Stanach Zjednoczonych z 26 lipca 2012 r. (w języku angielskim) adresowane do matki Wnioskodawcy, w którym bank potwierdza wielkość posiadanych środków.

Jak się okazało, matka Wnioskodawcy pozostawiła w banku w Stanach Zjednoczonych dyspozycję na wypadek jej śmierci wypłaty na rzecz Wnioskodawcy środków pieniężnych w wysokości 71.054,24 USD (ostatecznie Wnioskodawca otrzymał mniejszą sumę z uwagi na pobrane opłaty bankowe).

Dopiero w dniu otrzymania przelewu środków, tj. 17 lutego 2015 r., Wnioskodawca powziął informację o złożonej przez jego matkę dyspozycji wkładem.

Natomiast jedynym dokumentem skierowanym do Wnioskodawcy jest pismo banku z 9 lutego 2015 r. (w języku angielskim) o wysokości przekazanych środków finansowych.

W uzupełnieniu z 16 października 2015 r. (data wpływu do Biura) Wnioskodawca wskazał, że zarówno w dacie otwarcia spadku (dacie śmierci matki), jak i w dacie otrzymania informacji o nabyciu wkładu Wnioskodawca był obywatelem Polski i posiadał w Polsce miejsce stałego pobytu.

W związku z powyższym (po przeformułowaniu) zadano następujące pytanie:

Czy w powyższym stanie faktycznym 6-miesięczny termin, o którym mowa w przepisie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do zgłoszenia przez Wnioskodawcę nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego i złożenia formularza SD-Z2 należy liczyć od dnia, w którym dowiedział się on o ich nabyciu, tj. od 17 lutego 2015 r. - zgodnie z przepisem art. 4a ust. 2 ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy termin, od którego należy liczyć 6-miesięczny okres do złożenia zgłoszenia SD-Z2 uprawniającego do zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn, to 17 lutego 2015 r.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z przepisem art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wskazuje natomiast, iż przy nabyciu wkładów oszczędnościowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą śmierci wkładcy.

Wnioskodawca podkreślił, że jak wynika z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 - zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą tę okoliczność właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Wnioskodawca zaznaczył, że zdarza się, iż osoby, na rzecz których wkładca uczynił dyspozycję na wypadek śmierci dowiadują się o tym fakcie w terminie późniejszym aniżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia śmierci wkładcy, co miało miejsce w przypadku Wnioskodawcy, który powziął tę informację dopiero w dacie otrzymania środków pieniężnych na jego konto. W takich sytuacjach ma zastosowanie przepis art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stosownie do którego jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie podatkowe stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. Jak wynika z przedstawionego powyżej stanu faktycznego, Wnioskodawca dowiedział się o nabyciu przez niego praw majątkowych - w wyniku dyspozycji wkładem przez jego matkę na wypadek śmierci - dopiero w dniu przekazania środków pieniężnych na jego konto bankowe tj. 17 lutego 2015 r.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że to właśnie od ww. daty należy liczyć 6-miesięczny termin do złożenia zgłoszenia SD-Z2 uprawniającego do zwolnienia od obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawca wskazał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 9 kwietnia 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 3370/12 wskazał, iż zgodnie z IV tezą Komentarza do art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn Michała Rusinka Lex/e/2007 - autor zajmuje się zagadnieniem uprawdopodobnienia - "powstanie zobowiązania podatkowego w myśl ustawy niekiedy jest skutkiem zdarzeń prawnych niezależnych od woli nabywcy, może się zdarzyć, że podatnik dowie się o nabyciu prawa po upływie terminu do zgłoszenia. W tych warunkach termin zgłoszenia płynie od dnia powzięcia wiadomości o nabyciu prawa, konieczne jest jednak uprawdopodobnienie, że nastąpiło to nie wcześniej niż miesiąc (obecnie sześć miesięcy) przed złożeniem zgłoszenia. Ustawa nie wskazuje formy uprawdopodobnienia - może to nastąpić przy użyciu dowolnego środka dowodowego".

Wnioskodawca podkreślił, że Sąd przytacza także Komentarz do ustawy o podatku od spadków i darowizn - K. Chustecka, J. Krawczyk, M. Kurasz Lexis Nexis - 2007 r. str. 140 gdzie autorzy wyrażają pogląd, że "nabywca, który dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie pierwotnego terminu do zgłoszenia tego nabycia, powinien uprawdopodobnić przed organem podatkowym, że nie wiedział o przedmiotowym nabyciu. Uprawdopodobnienie wskazuje, że podatnik nie jest zobligowany do udowodnienia przed organem faktu późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu. Świadczy to o odformalizowaniu i uproszczeniu postępowania, co ma być niewątpliwie udogodnieniem dla nabywcy. Uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym, słabszym niż dowód, nie dającym pewności, lecz jedynie wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o danym fakcie. Uprawdopodobnienie prowadzi do uzasadnionego przypuszczenia, że zdarzenie rzeczywiście miało miejsce. Ustawodawca celowo w tym zakresie dopuszcza środek dowodowy mniej pewny, aby ułatwić zainteresowanemu wskazanie nabycia, które korzysta z całkowitego zwolnienia podatkowego".

Wnioskodawca zauważył, że zasadność przytoczonych powyżej tez i komentarzy Sąd całkowicie podziela i w tej sytuacji podkreśla, że organy podatkowe w ogóle nie zajęły się art. 4a ust. 2 in fine "uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu". W ocenie Sądu organy podatkowe nie dokonały należytej staranności w zebraniu materiału dowodowego i jego oceny naruszając przy tym przepisy zawarte w Ordynacji podatkowej.

Wnioskodawca wskazał, że termin złożenia zgłoszenia, zarówno miesięczny, jak i 6-miesięczny, jest terminem prawa materialnego (wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22 listopada 2007 r., I SA/Bd 675/07 ZNSA 2007, nr 4 (13), s. 108). Przy omawianiu problematyki terminu złożenia zgłoszenia nie można pominąć przepisu art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wynika z niego, że "jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu". Powyższy przepis ma charakter wyjątkowy i z tego powodu nie może być wykładany w sposób rozszerzający. Przykładowo spadkobierca, który był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (był zawiadamiany przez sąd o terminach rozpraw), nie może, powołując się na ten przepis, twierdzić, że o terminie uprawomocnienia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku dowiedział się później, niż ono faktycznie się uprawomocniło. Może się jednak na ten przepis powołać np. taki spadkobierca, który nie był zawiadamiany o postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku (czy też nie brał udziału w sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia), a który nie złożył wniosku o zmianę lub uchylenie postanowienia w trybie art. 679 § 1-3 kodeksu postępowania cywilnego, z powodu upływu rocznego terminu, a w postanowieniu został określony spadkobiercą. Może się też powołać na ten przepis nabywca prawa do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci (art. 1 ust. 2 i art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn), który na ogół nie będzie wiedział o ustanowieniu takiej dyspozycji, chyba że zawiadomi go bank prowadzący rachunek. W przepisie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn chodzi więc o przypadki o charakterze wyjątkowym, w których z natury i istoty nabycia danego prawa majątkowego czy własności rzeczy wynika, że nabywca mógł dowiedzieć się o tym nabyciu później, nie zaś o sytuacje, kiedy nabywca dowiedział się później na skutek własnych zaniechań czy zaniedbań (chyba że nie można przypisać mu winy z uwagi na zaniedbania innych osób czy organów) - Stefan Babiarz - Komentarz do art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, Lex Omega Online.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 83, z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 2 cyt. ustawy, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych określonych w art. 1 ust. 2 - z chwilą śmierci wkładcy i zgodnie z art. 5 ustawy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jak wynika z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu (art. 4a ust. 2 ww. ustawy).

Jak wynika ze stanu faktycznego, Wnioskodawca otrzymał z banku w Stanach Zjednoczonych środki pieniężne po jego zmarłej 16 października 2012 r. matce M. W., stale zamieszkałej w Stanach Zjednoczonych. Matka poważnie zachorowała, po przyjeździe do Polski zmarła. Nie było przeprowadzonego postępowania spadkowego. Matka Wnioskodawcy pozostawiła w banku w Stanach Zjednoczonych dyspozycję na wypadek śmierci i na jej podstawie Wnioskodawcy oraz jego dwóm synom wypłacono (przelewem na konto) środki pieniężne. Środki pieniężne na rzecz Wnioskodawcy w kwocie 66.463,97 USD zostały przekazane przelewem na jego konto walutowe. W posiadaniu Wnioskodawcy znajduje się pismo z banku w Stanach Zjednoczonych z 26 lipca 2012 r. (w języku angielskim) adresowane do matki Wnioskodawcy, w którym bank potwierdza wielkość posiadanych środków. Jak się okazało, matka Wnioskodawcy pozostawiła w banku w Stanach Zjednoczonych dyspozycję na wypadek jej śmierci wypłaty na rzecz Wnioskodawcy środków pieniężnych w wysokości 71.054,24 USD (ostatecznie Wnioskodawca otrzymał mniejszą sumę z uwagi na pobrane opłaty bankowe). Dopiero w dniu otrzymania przelewu środków, tj. 17 lutego 2015 r., Wnioskodawca powziął informację o złożonej przez jego matkę dyspozycji wkładem. Natomiast jedynym dokumentem skierowanym do Wnioskodawcy jest pismo banku z 9 lutego 2015 r. (w języku angielskim) o wysokości przekazanych środków finansowych. Zarówno w dacie otwarcia spadku (dacie śmierci matki), jak i w dacie otrzymania informacji o nabyciu wkładu Wnioskodawca był obywatelem Polski i posiadał w Polsce miejsce stałego pobytu.

Na wstępie należy wskazać, iż dla zastosowania art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn istotny jest moment, w którym nabywca powziął wiedzę (dowiedział się) o nabyciu własności środków rozdysponowanych na wypadek śmierci oraz uprawdopodobnienie momentu uzyskania tej wiedzy. Oprócz zgłoszenia rzeczy lub praw majątkowych naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym nabywca dowiedział się o ich nabyciu, musi jednocześnie uprawdopodobnić fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. W tym miejscu należy przypomnieć, że w przypadku uprawdopodobnienia nie stosuje się reguł postępowania dowodowego, gdyż jest ono środkiem słabszym od dowodu, a o jego zaistnieniu możemy mówić wówczas, gdy twierdzenie strony jest prawdopodobne, wiarygodne. Stanowisko takie wyrażono, m.in. w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 20 lutego 2009 r. (sygn. akt I SA/Po 1533/08), iż uprawdopodobnienie wskazuje, że podatnik nie jest zobligowany do udowodnienia przed organem faktu późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu. Uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym, słabszym niż dowód, nie dającym pewności, lecz jedynie wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o danym fakcie. Uprawdopodobnienie prowadzi do uzasadnionego przypuszczenia, że zdarzenie rzeczywiście miało miejsce. Z przeprowadzonych wyżej rozważań wynika, iż w przepisie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn chodzi więc o przypadki o charakterze wyjątkowym, w których z natury i istoty nabycia danego prawa majątkowego czy własności rzeczy wynika, że nabywca mógł dowiedzieć się o tym nabyciu później, nie zaś o sytuacje, kiedy nabywca dowiedział się później na skutek własnych zaniechań czy zaniedbań (chyba że nie można przypisać mu winy z uwagi na zaniedbania innych osób czy organów).

W kontekście powyższego istotnym jest aby Wnioskodawca uprawdopodobnił fakt, kiedy powziął informację o nabyciu wymienionej we wniosku dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, zgodnie z art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Termin zgłoszenia nabycia rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego należy liczyć bowiem od dnia, w którym Wnioskodawca dowiedział się o nabyciu środków rozdysponowanych na wypadek śmierci.

Jeżeli zatem dopiero w dniu otrzymania przelewu środków pieniężnych, tj. 17 lutego 2015 r. Wnioskodawca powziął informację o dokonaniu tej dyspozycji wkładem, to zgodzić się należy ze stanowiskiem Wnioskodawcy, iż to od tej daty winien być liczony 6-miesięczny termin, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli jednak Wnioskodawca przed tą datą, tj. 17 lutego 2015 r. otrzymał pismo z banku o wysokości przekazanych środków finansowych, datowane na dzień 9 lutego 2015 r., to termin 6-miesięczny winien być liczony od daty otrzymania tego pisma przez Wnioskodawcę, byłby to bowiem moment, w którym Wnioskodawca - na podstawie pisma z banku - powziął informację o nabyciu środków pieniężnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach stanu faktycznego przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu stanu faktycznego sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli stan faktyczny przedstawiony we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Odnosząc się do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków należy wskazać, że źródłem prawa są przepisy a nie orzecznictwo. Podkreślić należy, że wyroki stanowią cenny dorobek w wykładni prawa ale jako takie nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w zakresie analizowanego przepisu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.