IBPB-2-1/4515-45/16/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 4 stycznia 2016 r. (data wpływu do Organu - 4 stycznia 2016 r.), uzupełnionym 8 marca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2016 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie 3 marca 2016 r. znak: IBPB-2 -1/4515-45/16/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 8 marca 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2014 r. prawomocnym postanowieniem Sądu nastąpiło stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych rodzicach przez jedynych spadkobierców - trzy córki, każda z nich po 1/3 części spadku. W skład spadku wchodziło prawo do lokalu mieszkalnego wraz z przynależnym pomieszczeniem - piwnicą oraz udziałem w nieruchomości wspólnej, tj. w częściach budynku i urządzeniach niesłużących wyłącznie do użytku współwłaścicieli lokalu oraz w prawie własności gruntu pod budynkiem.

Wnioskodawczyni, będąca jedną ze spadkobierczyń w ustawowym 6-miesięcznym terminie liczonym od dnia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku zgłosiła do właściwego urzędu skarbowego nabycie spadku na druku SD-Z2, wskazując, że zgodnie z postanowieniem Sądu przedmiotem spadku jest udział w lokalu mieszkalnym.

Następnie w wyniku przeprowadzonego w 2015 r. postępowania przed Sądem Rejonowym nastąpił częściowy dział spadku i zniesienie współwłasności przedmiotowego lokalu w stosunku do Wnioskodawczyni. Wobec pozostałych dwóch spadkobierczyń lokal będący przedmiotem spadku pozostaje w ich współwłasności po 1/2 części.

Tytułem spłaty z przedmiotowego lokalu Wnioskodawczyni otrzymała w dwóch ratach (pierwszą do 31 października 2015 r., drugą 31 grudnia 2015 r.) kwotę równą jej udziałowi w spadku (1/3) będącą 1/3 wartości tego lokalu, zgodnie ze zgłoszenie SD-Z2 z 2014 r. o nabyciu spadku.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w tak zaistniałym stanie faktycznym, wobec dokonanego działu spadku i zniesienia współwłasności lokalu oraz uprzedniego zgłoszenia faktu nabycia spadku obecnie uzyskana przez Wnioskodawczynię kwota - równa wartości udziału w spadku - podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Zajmując stanowisko Wnioskodawczyni przywołała art. 922 Kodeksu cywilnego oraz art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni stwierdziła, że wskutek działu spadku ustała wspólność majątku spadkowego oraz nastąpiła konkretyzacja składników masy spadkowej przypadającej poszczególnym spadkobiercom: dwie spadkobierczynie otrzymały we współwłasności po 1/2 przedmiotowego lokalu zaś Wnioskodawczyni otrzymała spłatę jej udziału spadkowego. Suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału w spadku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, spłata spadkobiercy w wyniku działu spadku nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziału. Dział spadku stanowi jedynie tryb zniesienia wspólności majątku spadkowego, jest zatem wyłącznie konsekwencją wcześniejszego nabycia majątku tytułem dziedziczenia. Natomiast podatek od spadków i darowizn zależny jest od nabycia spadku w drodze dziedziczenia, a nie od działu spadku.

Skoro więc nastąpiło uprzednie zwolnienie z tego podatku z uwagi na spełnienie ustawowych przesłanek, to po dziale spadku nie ma podstaw do składania dodatkowej informacji właściwemu organowi podatkowemu oraz naliczania podatku od spadków i darowizn od wartości kwoty otrzymanej w wyniku spłaty.

Wnioskodawczyni wskazała, że spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez nią udziału w spadku, a zatem nie otrzymuje ona w związku z działem spadku i uzyskaniem spłaty udziału w spadku żadnego przysporzenia majątkowego, które przewyższyłoby wartość jej udziału w spadku.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawczyni, która objęta jest zakresem niniejszej interpretacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w przedmiocie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wniosek podlega rozpatrzeniu przez właściwego w tym zakresie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek czy dział spadku oraz współwłasność, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, iż umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), którego mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Jak z powyższego wynika opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w art. 1 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nieodpłatne zniesienie współwłasności a zatem dokonane bez spłat i dopłat.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w wyniku postępowania sądowego nabyła udział w spadku po rodzicach wynoszący 1/3 części. Wnioskodawczyni złożyła w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) w ustawowym 6-miesięcznym terminie liczonym od dnia, w którym uprawomocniło się postanowienie sądu o nabyciu spadku. W 2015 r. miał miejsce sądowy, częściowy dział spadku i zniesienie współwłasności. W wyniku działu spadku Wnioskodawczyni otrzymała spłatę z odziedziczonego lokalu w kwocie równiej jej udziałowi w spadku, tj. 1/3 wartości lokalu a pozostałym dwóm spadkobierczyniom (siostrom Wnioskodawczyni) przypadł przedmiotowy lokal we współwłasności po 1/2 części.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że dział spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W niniejszej sprawie nie ma zatem znaczenia, że spłata w wyniku działu spadku odpowiada wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału w spadku. Otrzymana bowiem w wyniku działu spadku kwota (spłata) nie podlega regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Również wspomniane we wniosku zniesienie współwłasności, jako że nie było nieodpłatne (nastąpiło ze spłatą na rzecz jednej ze współwłaścicielek) nie stanowi czynności podlegającej regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem, dokonany odpłatny dział spadku i zniesienie współwłasności, jak również związana z tym kwota spłaty nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe - aczkolwiek z innych powodów niż wskazane w treści stanowiska.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo organ interpretacyjny pragnie nadmienić, że do odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności mają zastosowanie regulacje ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.).

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawczynię. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.