IBPB-2-1/4515-194/16-1/JWe - Skutki podatkowe darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonym hipoteką.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 maja 2016 r. (data wpływu do Organu - 6 czerwca 2016 r.), uzupełnionym 3 sierpnia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonym hipoteką - jest prawidłowe.

W dniu 6 czerwca 2016 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonym hipoteką.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z tym, w piśmie z 14 lipca 2016 r., wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek został uzupełniony 3 sierpnia 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest jednym z dwóch współwłaścicieli lokalu mieszkalnego i jednocześnie jednym z dwóch kredytobiorców kredytu hipotecznego. Wnioskodawca planuje przyjęcie darowizny udziału w lokalu mieszkalnym od drugiego współwłaściciela - osoby należącej do III grupy podatkowej, który jest jednocześnie drugim kredytobiorcom. Wartość udziału wynosi 136.000,00 zł i stanowi 1/2 lokalu.

Osoba, która ma otrzymać darowiznę i osoba, która planuje dokonać darowizny posiadają po udziale w wysokości 1/2 w lokalu mieszkalnym. Lokal mieszkalny obciążony jest hipoteką umowną na kwotę 500.000,00 zł na rzecz banku, który udzielił kredytu mieszkaniowego na zakup udziału w tym lokalu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Jaka będzie wysokość podatku od darowizny udziału w lokalu mieszkalnym o wartości 136.000,00 zł obciążonego hipoteką o wysokości 500.000,00 zł w wyżej wymienionej sytuacji?

Zdaniem Wnioskodawcy nie wystąpi podatek od darowizny udziału w lokalu mieszkalnym o wartości 136.000,00 zł, obciążonym hipoteką w wysokości 500.000,00 zł. Jak wskazał Wnioskodawca, hipoteka jest prawem obciążającym nieruchomość, bowiem bank ma prawo dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości, bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami nieruchomości.

Przepis art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece określa hipotekę jako ciężar nieruchomości. Zdaniem Wnioskodawcy, oznacza to, że wartość tego ciężaru należy, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, potrącić od wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych, tak aby ustalić podstawę opodatkowania jako wartość czystą. Hipoteka jako ciężar na nieruchomości pomniejsza wartość darowizny. W takim wypadku, według Wnioskodawcy, nie wystąpi podatek od darowizny, bowiem wartość hipoteki znacznie przewyższa wartość udziału w lokalu. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od darowanego udziału w lokalu.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lutego 2010 r. o sygn. III SA/WA 1219/09 hipoteka, która ciąży na nieruchomości wchodzącej w skład spadku, zmniejsza podstawę obliczenia podatku od spadku i darowizn. Jest tak również, gdy została ona ustanowiona w związku z kredytem zaciągniętym przez spadkobiercę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Jak wynika z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2016 r. poz. 205, z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia "darowizna", dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów. Zgodnie z art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Z kolei w myśl art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. O księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2016 r. poz. 790, z późn. zm.), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Jak wynika z brzmienia ww. przepisu podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn stanowi czysta wartość. Ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów. Jednocześnie rozszerza to pojęcie w ust. 2 i 3 art. 7 ustawy przykładowo wyliczając przypadki, które stanowią długi i ciężary. Oznacza to, iż długi i ciężary w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowią katalog otwarty. Wobec powyższego można wskazać, iż pojęcie "długów" w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. "Ciężarem" natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza wartość rynkową tej rzeczy lub prawa.

W myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

Na podstawie art. 14 ust. 1-3 cytowanej ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca planuje przyjęcie darowizny udziału w lokalu mieszkalnym od drugiego współwłaściciela - osoby należącej do III grupy podatkowej, który jest jednocześnie drugim kredytobiorcom. Wartość udziału wynosi 136.000,00 zł i stanowi 1/2 lokalu. Osoba, która ma otrzymać darowiznę i osoba, która planuje dokonać darowizny posiadają udział (każdy) w wysokości 1/2 lokalu mieszkaniowym. Lokal mieszkalny obciążony jest hipoteką.

Wobec powyższego, biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że ustanowiona na nieruchomości hipoteka w przypadku umowy darowizny bezspornie stanowi obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dla ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała jeszcze do spłacenia, bowiem wartość nieruchomości powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Jeżeli wartość hipoteki będzie równa bądź przekroczy wartość przedmiotu darowizny, to zawarcie takiej umowy nie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty podatku od spadków i darowizn. W przeciwnym wypadku darowizna od osoby zaliczanej do III grupy podatkowej będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.