IBPB-2-1/4515-168/15/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 5 listopada 2015 r. (data wpływu do Biura - 9 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy dożywocia zawartej w drodze aktu notarialnego z 9 sierpnia 2007 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła na zasadzie ustawowej wspólności małżeńskiej nieruchomość od Pani J.K. Wartość nabytej nieruchomości określono na kwotę 200.000,00 zł. Strony umowy o dożywocie wykonały w całości swoje zobowiązania - J.K. wymagającej od początku stałej opieki, zapewniono dożywotnie utrzymanie i opiekę. J.K. zmarła w 2010 r. w wieku 90 lat.

J.K. nabyła nieruchomość w części po zmarłych rodzicach a w połowie po siostrze M.K. zgodnie z postanowieniem Sądu z 29 maja 2007 r. Obie siostry J.K. i M.K. były samotne - nie posiadały spadkobierców ustawowych.

W dniu 2 października 2015 r. Wnioskodawczyni doręczono postanowienie Sądu z 3 września 2014 r., z którego wynika, że Sąd zmienił postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku po M.K. w ten sposób, że spadek po M.K. nabyła w całości Wnioskodawczyni, co oznacza, że Wnioskodawczyni nabyła "całą nieruchomość" po zmarłej 16 września 2002 r. M.K. O istnieniu testamentu z 11 września 2000 r. Wnioskodawczyni dowiedziała się z postanowienia Sądu z 3 września 2014 r. Wnioskodawcą otwarcia testamentu był nieznany Wnioskodawczyni J.N.

Wnioskodawczyni posiada informację z Urzędu Miasta z 20 października 2015 r., że zmarła M.K. nie posiada nieruchomości na terenie miasta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawczyni powinna złożyć zeznanie SD-3 o nabyciu rzeczy i praw majątkowych i co w nim wykazać skoro jest już posiadaczem praw majątkowych z tytułu umowy dożywocia i żadnego majątku z tytułu testamentu Wnioskodawczyni nie nabyła i nie nabędzie.

Postanowienie Sądu z 3 września 2014 r. nie może wpłynąć na stan faktyczny, ponieważ nie żyje strona umowy dożywocia J.K., w związku z czym nabycie tytułem dożywocia jest chronione przez rękojmię wiary publicznej księgi wieczystej. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawa rzeczowe. Umowa dożywocia chroniona jest dodatkowo treścią art. 1028 ustawy - Kodeks cywilny.

Podatek od spadku z tytułu nabycia majątku po siostrze M.K. na mocy ustawy opłaciła J.K. zgodnie z decyzją naczelnika urzędu skarbowego z 26 lipca 2007 r. Natomiast podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy dożywocia pobrał notariusz.

Podstawę opodatkowania zgodnie z art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Jak wynika z opisanego stanu faktycznego na dzień powstania obowiązku podatkowego, tj. 11 września 2014 r. majątek po M.K. nie istniał.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie można żądać po raz drugi podatku od tych samych nabytych praw majątkowych, dlatego Wnioskodawczyni nie powinna składać żadnego zeznania podatkowego i płacić podatku od nieprzejętego majątku. Wszystkie strony działały w dobrej wierze.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r.,. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 k.c.). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nabyła spadek po zmarłej we wrześniu 2002 r. M.K. Przedmiotem spadku jest nieruchomość (udział w nieruchomości), którą Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła w sierpniu 2007 r. od J.K. (siostry M.K) tytułem umowy dożywocia. J.K. nabyła nieruchomość będąca przedmiotem umowy dożywocia w części po zmarłych rodzicach a w połowie po siostrze M.K. zgodnie z postanowieniem Sądu z 29 maja 2007 r. O istnieniu testamentu M.K. z 11 września 2000 r. Wnioskodawczyni dowiedziała się z postanowienia Sądu z 3 września 2014 r., który doręczono jej 2 października 2015 r. Postanowieniem tym Sąd zmienił postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po M.K. w ten sposób, że spadek po M.K. nabyła w całości Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni posiada informację z Urzędu Miasta z 20 października 2015 r., że zmarła M.K. nie posiada nieruchomości na terenie miasta.

Ponieważ opisane we wniosku nabycie tytułem spadku po M.K. nastąpiło we wrześniu 2002 r. (tekst jedn.: z dniem śmierci spadkodawczyni) w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zasadą jest, że wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw - art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Wartość rynkowa rzeczy i praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia obowiązku podatkowego - art. 8 ust. 3 ww. ustawy.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że nabycie spadku co do zasady, podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Fakt, że o nabyciu spadku po M.K. (którego przedmiotem jest udział w nieruchomości, którą Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła w sierpniu 2007 r. od J.K. (siostry M.K) tytułem umowy dożywocia), Wnioskodawczyni dowiedziała się z postanowienia Sądu z 3 września 2014 r., które doręczono jej 2 października 2015 r., nie ma wpływu na opodatkowanie nabycia przez Wnioskodawczynię spadku po M.K. podatkiem od spadków i darowizn.

Również fakt, że podatek od spadku z tytułu nabycia majątku po siostrze M.K. na mocy ustawy opłaciła J.K. zgodnie z decyzją naczelnika urzędu skarbowego z 26 lipca 2007 r. nie powoduje, że Wnioskodawczyni może nie podlegać przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po M.K. Podatek od spadków i darowizn dotyczy bowiem nabycia spadku przez skonkretyzowaną z imienia i nazwiska osobę fizyczną. Skoro spadek po M.K. (co jednoznacznie stwierdził Sąd zmieniając poprzednie postanowienie o nabyciu spadku po tejże spadkodawczyni) nabyła Wnioskodawczyni, to zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, nabycie to podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni z tytułu nabycia spadku po M.K. nie płaciła podatku. Zatem trudno mówić o płaceniu podatku od spadku po raz drugi.

Zapłacenie przez Wnioskodawczynię podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem w 2007 r. umowy dożywocia z J.K. również nie powoduje, że nabycie przez Wnioskodawczynię spadku po M.K. nie podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przedmiotem opodatkowania jest wprawdzie ta sama część nieruchomości ale z różnych tytułów - z tytułu nabycia spadku oraz z tytułu umowy dożywocia.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że nie jest zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego i płacenia podatku od spadku nabytego po M.K., gdyż działając w dobrej wierze nabyła tę część nieruchomości tytułem umowy dożywocia i na dzień powstania obowiązku podatkowego, tj. 11 września 2014 r. majątek po M.K. nie istniał.

Z takim stanowiskiem Organ nie może się zgodzić.

W rozpatrywanej sprawie, jak już wskazano powyżej nabycie przez Wnioskodawczynię spadku od M.K. nastąpiło 16 września 2002 r. (dzień śmierci spadkodawcy). Fakt ten potwierdził Sąd a Organ nie jest uprawniony aby podważać orzeczenia Sądu. Zatem na dzień śmierci nieruchomość będąca w części przedmiotem spadku po M.K. istniała i M.K. była jej współwłaścicielem. Wobec tego nabycie przez Wnioskodawczynię spadku po M.K. stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ponieważ nabycie spadku miało miejsce w 2002 r. zatem podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Przy nabyciu spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie, ale zostało stwierdzone postanowieniem Sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 6 ust. 4 tejże ustawy). W praktyce wydanie decyzji w sprawie ustalenia należnego podatku z tytułu nabycia spadku następuje dopiero po zakończeniu postępowania spadkowego w Sądzie i w konsekwencji, przyjmuje się co do zasady, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu.

W analizowanej sprawie obowiązek podatkowy powstał z momentem uprawomocnienia się postanowienia Sądu z 3 września 2014 r. o nabyciu rzeczy i praw majątkowych tytułem spadku.

Zatem Wnioskodawczyni była zobowiązana, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku (formularz SD-3). W zeznaniu tym należało wykazać majątek nabyty tytułem spadku po M.K., który spadkodawczyni posiadała na dzień śmierci (16 września 2002 r.) i jego wartość ustaloną zgodnie z powołanym wyżej art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni może wystąpić z wnioskiem o zastosowanie ulg i zwolnień przewidzianych w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Urząd skarbowy stosownie do swoich kompetencji posiada uprawnienia do ustalenia (obliczenia) należnego podatku.

W odniesieniu do powołanych w stanowisku Wnioskodawczyni przepisów ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 r. poz. 707, z późn. zm.) Organ pragnie wskazać, że zgodnie z posiadanymi kompetencjami w niniejszej interpretacji dokonał oceny stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie będąc uprawnionym Organ nie dokonał zatem oceny przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Niemniej nadmienić należy, że zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ww. ustawy o księgach wieczystych i hipotece w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

Końcowo Organ pragnie wskazać, że zgodnie z art. 67a powołanej wyżej ustawy - Ordynacja podatkowa Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

Z wnioskiem w tym zakresie podatnik może wystąpić do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.