IBPB-2-1/4514-422/15/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 13 października 2015 r. (data wpływu do Organu - 23 października 2015 r.), uzupełnionym 23 grudnia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu (wierzytelności przeterminowane w nieznacznym stopniu) - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 października 2015 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu (wierzytelności przeterminowane w nieznacznym stopniu).

Z uwagi na fakt, że wniosek nie pełniał wymogów formalnych, w piśmie z 8 grudnia 2015 r. znak: IBPB-2-1/4514-422/15/DP, IBPB-2-1/4514-493/15/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 23 grudnia 2015 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) prowadzi działalność w zakresie świadczenia windykacji wierzytelności na zlecenie. W ramach prowadzonej przez siebie działalności Wnioskodawca wykonuje na rzecz zleceniodawców czynności polegające w szczególności na:

* telefonicznym kontakcie z dłużnikami i przeprowadzaniu rozmów windykacyjnych,

* zawieraniu porozumień i ugód oraz ustalaniu nowych harmonogramów spłat zadłużenia i nadzorowaniu realizacji tych porozumień i ugód,

* przejmowaniu ruchomości stanowiących zabezpieczenie wierzytelności,

* reprezentowaniu zleceniodawców przed urzędami i sądami w związku z realizacją zleceń windykacyjnych,

* ustalaniu aktualnych danych osobowych i teleadresowych dłużników, składników i miejsca położenia ich majątku.

Wnioskodawca zamierza rozszerzyć zakres prowadzonej dotychczas działalności poprzez oferowanie usług polegających na nabywaniu pakietów wierzytelności handlowych i pożyczkowych od podmiotów, których główna działalność nie obejmuje prowadzenia usług windykacyjnych. Wnioskodawca zamierza nabywać pakiety wierzytelności po cenie niższej niż wartość nominalna wierzytelności, tj. z dyskontem w stosunku do wartości nominalnej. Pakiety wierzytelności nabywane przez Wnioskodawcę będą charakteryzowały się już zapadłymi terminami wymagalności. Przy czym stopień przeterminowania poszczególnych pakietów wierzytelności może być zróżnicowany. Dyskonto w stosunku do wartości nominalnej wierzytelności będzie oznaczało doprowadzenie wartości nabywanych wierzytelności do ich realnej wartości ekonomicznej.

W uzupełnieniu wniosku z 23 grudnia 2015 r. (data wpływu do Biura) Wnioskodawca wskazał, że wierzytelności zostaną nabyte na podstawie umowy sprzedaży, tj. będzie to cesja opisana w art. 510 § 1, która przybierze postać umowy sprzedaży. Cena płacona przez Wnioskodawcę za nabywane wierzytelności będzie odzwierciedlała w opinii Wnioskodawcy ich wartość rynkową.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym czynność Wnioskodawcy, polegająca na nabywaniu pakietu wierzytelności handlowych (w tym wierzytelność główna i naliczone odsetki karne) lub pożyczkowych (w tym wierzytelność główna i naliczone odsetki karne i umowne) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli wierzytelności w ramach danego pakietu są przeterminowane w nieznacznym stopniu, tj. ich termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu, a tym samym prawdopodobieństwo zapłaty wierzytelności przez dłużników jest znaczne.

2. Jaką wartość ma podstawa opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku nabycia pakietu wierzytelności, obejmującego wierzytelność główną, naliczone odsetki karne i umowne, za cenę poniżej wartości nominalnej wierzytelności, jeżeli wierzytelności w ramach danego pakietu są przeterminowane w nieznacznym stopniu, tj. ich termin wymagalności przypadał w okresie do 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu.

W ocenie Wnioskodawcy, należy uznać, iż czynność polegająca na nabyciu pakietu wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, które nie stanowią wierzytelności trudnych (tekst jedn.: ich termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu), podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę na rzecz sprzedającego pakiet wierzytelności.

Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, iż w przypadku transakcji dotyczącej wierzytelności niezakwalifikowanych jako trudne (tekst jedn.: przeterminowanych mniej niż 90 dni) nie będzie podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał, że przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.

Wnioskodawca zaznaczył, że w przypadku transakcji dotyczącej wierzytelności niezakwalifikowanych jako trudne (tekst jedn.: przeterminowanych mniej niż 90 dni), jego zdaniem, będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W opinii Wnioskodawcy, do usługi świadczonej przez niego na rzecz zbywających pakiety wierzytelności innych niż trudne, zastosowanie znajdzie zwolnienie z podatku od towarów i usług przewidziane dla usług związanych z długami, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnień dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu (wierzytelności przeterminowanych w nieznacznym stopniu).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca jedynie podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu (wierzytelności przeterminowanych w nieznacznym stopniu).

W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wśród nich znajduje się w szczególności umowa sprzedaży.

Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw majątkowych. Zatem przedmiotami sprzedaży w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być również prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem, czynności cywilnoprawne (w tym umowy sprzedaży) podlegają omawianemu podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 cyt. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy określa stawkę podatku, która wynosi m.in. od umowy sprzedaży innych praw majątkowych - 1%.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 509 § 1 ww. Kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) prowadzi działalność w zakresie świadczenia windykacji wierzytelności na zlecenie. Wnioskodawca zamierza rozszerzyć zakres prowadzonej dotychczas działalności poprzez oferowanie usług polegających na nabywaniu pakietów wierzytelności handlowych i pożyczkowych od podmiotów, których główna działalność nie obejmuje prowadzenia usług windykacyjnych. Wnioskodawca zamierza nabywać pakiety wierzytelności po cenie niższej niż wartość nominalna wierzytelności, tj. z dyskontem w stosunku do wartości nominalnej. Pakiety wierzytelności nabywane przez Wnioskodawcę będą charakteryzowały się już zapadłymi terminami wymagalności. Przy czym stopień przeterminowania poszczególnych pakietów wierzytelności może być zróżnicowany. Dyskonto w stosunku do wartości nominalnej wierzytelności będzie oznaczało doprowadzenie wartości nabywanych wierzytelności do ich realnej wartości ekonomicznej. Wierzytelności zostaną nabyte na podstawie umowy sprzedaży, tj. będzie to cesja opisana w art. 510 § 1, która przybierze postać umowy sprzedaży. Cena płacona przez Wnioskodawcę za nabywane wierzytelności będzie odzwierciedlała w opinii Wnioskodawcy ich wartość rynkową.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowa sprzedaży wierzytelności podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (przy czym w przypadku zwolnienia ustawodawca zastosował wyjątki, które jednak nie dotyczą sytuacji opisanej we wniosku).

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek powyższe zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy sprzedaży pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu (czyli wierzytelności przeterminowanych w nieznacznym stopniu), to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja - dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami - będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia umowy sprzedaży podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie czynności sprzedaży pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu podatkiem od towarów i usług lub zwolnienie z opodatkowania z tytułu tej czynności którejkolwiek ze stron będzie skutkowało bowiem wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynność polegająca na nabyciu pakietu wierzytelności handlowych lub pożyczkowych, które nie stanowią wierzytelności trudnych (tekst jedn.: ich termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu), podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę na rzecz sprzedającego pakiet wierzytelności. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, transakcja dotycząca wierzytelności niezakwalifikowanych jako trudne (tekst jedn.: przeterminowanych mniej niż 90 dni) nie będzie podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić.

W wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi interpretacji indywidualnej z 15 stycznia 2016 r. znak: IPTPP2/4512-572/15-4/JS stwierdzono, że czynność nabycia pakietów wierzytelności handlowych lub pożyczkowych (w tym wierzytelności, których termin wymagalności przypadał nie wcześniej niż 90 dni przed datą transakcji nabycia pakietu), w okolicznościach wskazanych we wniosku nie będzie stanowić odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Tym samym umowa ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i Wnioskodawca (kupujący) będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu tej umowy. W przedmiotowej sprawie nie znajdą bowiem zastosowania postanowienia art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W sytuacji gdy - jak wskazał Wnioskodawca - płacona przez niego cena za nabywane pakiety wierzytelności, ustalona będzie na poziomie wartości rynkowej, to zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, cena ta będzie stanowiła podstawę opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. Curie-Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.