IBPB-2-1/4514-360/15/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 września 2015 r. (data wpływu do Biura - 7 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 października 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnej w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1976 r. postanowieniem Sądu Rejonowego Wnioskodawca nabył spadek po dziadku na współwłasność w 1/2 części udziału wraz ze swoją kuzynką (córką brata ojca). Przedmiotem spadku była nieruchomość położona w G., nabyta przez dziadka tytułem rekompensaty za mienie pozostawione za granicą (tzw. mienie zabużańskie).

W 2009 r. postanowieniem Sądu Rejonowego dokonano zniesienia współwłasności nieruchomości, w której jako dotychczasowi współwłaściciele ujawnieni byli w udziałach po 1/2 w prawie własności: Wnioskodawca i kuzynka Wnioskodawcy, w ten sposób, że prawo do własności tej nieruchomości przyznano na wyłączność Wnioskodawcy.

Tytułem wyrównania udziałów we współwłasności sąd zasądził od Wnioskodawcy kwotę 220 000 zł. Orzeczenie uprawomocniło się w kwietniu 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca powinien odprowadzić od kwoty 220 000 zł podatek od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z treścią art. 9 pkt 15 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, sprzedaż nieruchomości dokonana w ramach realizacji prawa do rekompensaty za utracone mienie zabużańskie jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej, w przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom.

Wnioskodawca wskazał, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z podatku są zwolnione przychody z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytych w związku z realizacją prawa do rekompensaty za utracone mienie zabużańskie.

Wnioskodawca podkreślił także, że zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy, stąd wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak też stan jej majątku osobistego.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zniesienie współwłasności rzeczy (nieruchomości), która jest nabyta w całości w związku z realizacją prawa do rekompensaty za utracone mienie zabużańskie za dopłatą, powinna być traktowana tak samo jak sprzedaż nieruchomości dokonana w ramach realizacji prawa do rekompensaty za utracone mienie zabużańskie i jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 9 pkt 15 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat. Stosownie do pkt 3 tego przepisu, podatkowi temu podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

W myśl art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3 (tekst jedn.: do zmian umów i orzeczeń sądów).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

W myśl art. 4 pkt 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą m.in. od umowy zniesienia współwłasności nieruchomości - 2%.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowa zniesienia współwłasności nieruchomości w części dotyczącej spłat lub dopłat podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na nabywającym rzeczy ponad udział.

Zgodnie z powołanym przez Wnioskodawcę art. 9 pkt 15 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zwalnia się od podatku sprzedaż nieruchomości dokonaną w ramach realizacji prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1090) - do wysokości kwoty odpowiadającej wartości zrealizowanego prawa do rekompensaty.

W myśl art. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej - prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi:

Stosownie do brzmienia art. 3 ust. 2 ww. ustawy - w przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców, jeżeli spełniają wymóg określony w art. 2 pkt 2. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej.

Prawo do rekompensaty jest realizowane w jednej z następujących form (art. 13 ww. ustawy):

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w 1976 r. postanowieniem Sądu Rejonowego Wnioskodawca nabył spadek po dziadku W.J. na współwłasność w 1/2 części udziału wraz ze swoją kuzynką. Przedmiotem spadku była nieruchomość położona w G., nabyta przez dziadka tytułem rekompensaty za mienie pozostawione za granicą (tzw. mienie zabużańskie).

W 2009 r. postanowieniem Sądu Rejonowego dokonano zniesienia współwłasności nieruchomości w ten sposób, że prawo do własności tej nieruchomości przyznano na wyłączność Wnioskodawcy.

Tytułem wyrównania udziałów we współwłasności sąd zasądził od Wnioskodawcy kwotę 220 000 zł.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że dziadek Wnioskodawcy nabył tytułem rekompensaty za mienie pozostawione za granicą (tzw. mienie zabużańskie) nieruchomość, którą Wnioskodawca wraz z kuzynką nabył w spadku. Tym samym dziadek Wnioskodawcy skorzystał z prawa do rekompensaty. Wobec tego Wnioskodawcy nie przysługuje uprawnienie wynikające z art. 3 ust. 2 ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Gdyby bowiem Wnioskodawca skorzystał z ww. uprawnienia, doszłoby do sytuacji, gdzie dwie osoby (dziadek i Wnioskodawca) uzyskałyby rekompensatę z tego samego tytułu.

Jednocześnie, zwolnienie przewidziane w art. 9 pkt 15 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (na które Wnioskodawca się powołuje) dotyczy umów sprzedaży nieruchomości dokonanych w ramach realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak już wyżej wskazano Wnioskodawca nie nabył opisanej we wniosku nieruchomości poprzez realizację prawa do rekompensaty; nieruchomość w taki sposób nabył jego dziadek.

Nadto wskazany przepis dotyczy umowy sprzedaży, natomiast poruszone przez Wnioskodawcę zagadnienie dotyczy odpłatnego zniesienia współwłasności (przyznania nieruchomości na własność tylko Wnioskodawcy przy spłacie drugiego współwłaściciela).

Należy pokreślić, że przepis art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wszelkie zwolnienia podatkowe w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych stanowią odstępstwo od zasady opodatkowania czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy. W związku z tym przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Nie można wobec tego zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawcy, że zniesienie współwłasności rzeczy (nieruchomości) powinno być traktowane tak samo jak sprzedaż nieruchomości i w związku z tym - w przypadku mienia zabużańskiego - powinno zostać zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 9 pkt 15 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Bezpodstawnym jest także odwoływanie się przez Wnioskodawcę do przepisów zawartych w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) dotyczących zwolnień przedmiotowych. Przepisów tych nie można stosować analogicznie do czynności podlegających ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obie ustawy dotyczą bowiem innego rodzaju podatku i regulują powstanie obowiązku podatkowego z innego tytułu.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że odpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości w części dotyczącej spłat lub dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem na Wnioskodawcy, jako nabywającym rzecz (nieruchomość) ponad udział, ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa udziału w nieruchomości nabytego ponad wartość tego udziału przysługującego przed zniesieniem współwłasności.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Wydając niniejszą interpretację Organ oparł się jedynie na opisie stanu faktycznego przedstawionym we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.