IBPB-2-1/4514-234/16/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 kwietnia 2016 r. (data wpływu do Biura - 15 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym 9 maja 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych działu spadku ze spłatą - jest prawidłowe.

W dniu 15 kwietnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych działu spadku ze spłatą.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 4 maja 2016 r. znak: IBPB-2-1/4514-234/16/DP, IBPB-2-1/4515-118/16/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 9 maja 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W kwietniu 2014 r. zmarła ciotka Wnioskodawcy - A. B., zamieszkała w W. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku toczyło się przed Sądem Rejonowym w W. Postępowanie zostało zakończone postanowieniem w lipcu 2015 r., stwierdzającym nabycie spadku po A. B., na podstawie testamentu, przez jej bratanków, tj. przez Wnioskodawcę w 2/3 częściach i przez brata Wnioskodawcy - Ar. B. w 1/3 części. Postanowienie uprawomocniło się w sierpniu 2015 r. Wartość całego majątku spadkowego wynosi 622.455 zł, z czego według udziału na Wnioskodawcę przypada 414.970 zł, a na brata Wnioskodawcy 207.485 zł. Podana wartość odpowiada wartości rynkowej spadku i została ustalona w toku postępowania podatkowego, prowadzonego przez Urząd Skarbowy w W. - postępowania w sprawie podatku od spadku.

W skład spadku wchodzi:

Od wszystkich wymienionych gruntów rolnych pobierany jest podatek rolny i ich łączna powierzchnia przekracza 1 ha, przy czym na jednej z działek ewidencyjnych - działce A - znajduje się 1,0174 ha gruntu rolnego, stanowiącego wyodrębnione ewidencyjnie i organizacyjnie samoistne gospodarstwo rolne. Wskazane działki nie graniczą ze sobą, a jedyny faktyczny związek organizacyjny występuje wyłącznie między działkami B i C.

Ciężary podlegające potrąceniu wyniosły 4.850 zł. Wartość czysta majątku, tj. podstawa opodatkowania wyniosła 617.605 zł. Urząd Skarbowy w W. decyzją ustalającą wysokość podatku od spadku i darowizn z listopada 2015 r. ustalił zobowiązanie podatkowe Wnioskodawcy na kwotę 18.525 zł, która została uiszczona. Od decyzji podatkowej Wnioskodawca nie wnosił odwołania, decyzja uprawomocniła się w ustawowym terminie. W przedmiotowym zakresie Wnioskodawca skorzystał ze zwolnienia na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - objęło ono wszystkie grunty rolne, stanowiące łącznie gospodarstwo rolne o wartości 243.233 zł.

Obecnie konieczne stało się przeprowadzenie działu spadku. W sprawie tej Wnioskodawca złożył w lutym 2016 r. stosowny wniosek do Sądu Rejonowego w W.

Wnioskodawca przewiduje, że stosownie do udziału w spadku, dział spadku przedstawiał się będzie następująco:

W efekcie przedstawionego działu Wnioskodawca otrzyma działkę A, nadal stanowiącą samoistne i samodzielne gospodarstwo rolne (od gruntu rolnego o powierzchni przekraczającej 1 ha pobierany jest podatek rolny). Wnioskodawca utraciłbym jedynie udział w działkach B i C, przy czym grunty te stanowią jedynie części gospodarstwa rolnego - obie te działki samodzielnie lub wspólnie nie stanowią gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w związku z przedstawionym działem spadku, będzie na Wnioskodawcy ciążyć obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie opisanego działu spadku, w wyniku którego oprócz zniesienia współwłasności wskazanych składników majątku spadkowego, poprzez przyznanie wyłącznego prawa własności wskazanych nieruchomości spadku poszczególnym spadkobiercom i przyznanie Wnioskodawcy dopłaty równoważącej jego udział w spadku (w odniesieniu do ustalonej wartości spadku), nie będzie stanowiło podstawy do ustalenia wobec Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że powyższe znajduje uzasadnienie prawne w art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepis ten wskazuje jednoznacznie, że przy dziale spadku obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie wobec tego spadkobiercy, który w wyniku tego działu nabędzie prawo własności składników majątku spadkowego, których łączna wartość przekroczy przypadający na niego udział w spadku.

Wnioskodawca zaznaczył, że w przedstawionym zdarzeniu, w wyniku przeprowadzonego działu spadku, uzyska on wyłączne prawo własności dwóch nieruchomości (mieszkanie i nieruchomość gruntową) oraz dopłatę, równoważącą jego udział w spadku. Łączna wartość dwóch nieruchomości, które w drodze działu spadku przypadną na Wnioskodawcę, wraz z dopłatą, będzie dokładnie odpowiadać jego udziałowi w spadku. Dopłata uwzględnia wartość udziałów w spadku poszczególnych spadkobierców oraz ustaloną wartość rynkową spadku i jego poszczególnych części, przyjętą przez organ podatkowy w postępowaniu w sprawie podatku od spadku. Dział spadku nie doprowadzi do stanu, w którym Wnioskodawca mógłby uzyskać jakiekolwiek rzeczy lub prawa majątkowe ponad przypadający na niego udział w spadku.

W tym stanie, w opinii Wnioskodawcy, po jego stronie nie powstanie jakiekolwiek zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 powołanej ustawy).

Zgodnie z art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego, która może mieć charakter albo współwłasności w częściach ułamkowych, albo współwłasności łącznej. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Z kolei do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i następne Kodeksu cywilnego). Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli. Ze zniesieniem współwłasności wiążą się spłaty lub dopłaty.

Podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku - w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Jeżeli jednak podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, to stosownie do art. 6 ust. 3 cyt. ustawy - organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Natomiast w przypadku, gdy podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik (art. 6 ust. 4 powołanej ustawy).

W myśl art. 4 pkt 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca, w drodze dziedziczenia po cioci, nabył 2/3 części spadku, pozostała 1/3 część spadku przypadła jego bratu. Wartość całego majątku spadkowego wynosi 622.455 zł, z czego według udziału na Wnioskodawcę przypada 414.970 zł, a na brata Wnioskodawcy 207.485 zł. Podana wartość odpowiada wartości rynkowej spadku i została ustalona w toku postępowania podatkowego, prowadzonego przez Urząd Skarbowy w W.

W skład spadku wchodzi:

Obecnie konieczne stało się przeprowadzenie działu spadku. Wnioskodawca przewiduje, że stosownie do udziału w spadku, dział spadku przedstawiał się będzie następująco:

W analizowanym stanie faktycznym Wnioskodawca, przed dokonaniem zniesienia współwłasności, posiadał udział 2/3 części w całym spadku (wszystkich nieruchomościach).

Po dokonaniu przedmiotowego działu spadku Wnioskodawca nabędzie mieszkanie oraz działkę A, wartość tych nieruchomości będzie stanowiła kwotę niższą od 2/3 części wartości całego spadku (wszystkich nieruchomości). W związku z powstałą różnicą Wnioskodawca otrzyma dopłatę, która będzie stanowiła różnicę pomiędzy wartością otrzymanych nieruchomości, tj. wartością mieszkania oraz działki A, a wartością 2/3 części całego spadku. Tym samym w wyniku działu spadku Wnioskodawca nie nabędzie niczego ponad wartość przysługującego mu wcześniej udziału w masie spadkowej.

W związku z powyższym, jako że w przypadku dokonania działu spadku - o ile zostanie on dokonany w przedstawiony przez Wnioskodawcę sposób - w części dotyczącej spłat lub dopłat obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku, to z uwagi na fakt, iż w wyniku przedmiotowego działu spadku, Wnioskodawca nie nabędzie rzeczy ponad wartość przysługującego mu udziału sprzed działu spadku - Wnioskodawca na skutek opisanej czynności nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.