IBPB-2-1/4511-47/15/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 kwietnia 2015 r. (data wpływu do Biura - 17 kwietnia 2015 r.) uzupełnionym 3 lipca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia (odszkodowania) w związku z rozwiązaniem umowy o pracę - jest prawidłowe.

W dniu 17 kwietnia 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia (odszkodowania) w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Z uwagi na braki formalne wniosku, w piśmie z 19 czerwca 2015 r. znak: IBPB-2-1/4511-47/15/BD wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 3 lipca 2015 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 21 maja 2014 r. do Spółki X wpłynęło podpisane Porozumienie pomiędzy Zarządem i Zakładowymi Organizacjami Związkowymi działającymi w tejże Spółce dotyczące pracowników objętych szczególną ochroną pracy (o której mowa w art. 39 Kodeksu pracy), zamierzających skorzystać z Programu Dobrowolnych Odejść dla pracowników Spółki X przyjętego Uchwałą Zarządu Spółki X z dnia 15 kwietnia 2014 r. z późn. zm. wprowadzonymi Uchwałą z 29 kwietnia 2014 r.

Program obejmował dwie grupy pracowników:

Termin rozwiązania umowy o pracę Pracodawca ustalił z każdym pracownikiem indywidualnie z tym, że umowa o pracę nie mogła być rozwiązana później niż w terminie do dnia 30 czerwca 2014 r. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Pracodawca zastrzegł sobie prawo do rozwiązania umowy o pracę w terminie późniejszym niż termin wskazany za zgodą pracownika, jednak nie później niż do dnia 31 grudnia 2014 r.

Umowy o pracę z Pracownikami objętymi Programem zostały rozwiązywane na mocy porozumienia stron na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 1 Kodeksu Pracy.

Pracownikom objętym Programem zostały przyznane rekompensaty pieniężne, których zasady otrzymania i wyliczania kwot wynikały z Programu Dobrowolnych Odejść.

Zgodnie z programem, oprócz rekompensat określonych w § 2 ust. 1 i ust. 2 Pracownicy objęci Programem otrzymali także wszelkie świadczenia z innych powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy i wewnętrznych aktów prawnych obowiązujących w Spółce, w tym z Kodeksu Pracy i Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Spółki X.

Rekompensata pieniężna określona w § 2 ust. 2 i ust. 1 była naliczana od dnia następującego po dniu rozwiązania umowy o pracę danego Pracownika i wypłacona według następujących zasad:

Niezależnie od podstawy prawnej świadczeń należnych Pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach Programu, suma świadczeń określona w § 2 nie mogła być wyższa niż wartość rekompensaty pieniężnej określona zgodnie z zasadami wskazanymi w § 2 ust. 1 lub ust. 2. Intencją tego programu było zmniejszenie zatrudnienia w Spółce X.

W związku z pogarszającym się stanem zdrowia, spełnieniem wymogów Programu oraz długoletnim stażem pracy: 42 lata w Spółce X, Wnioskodawca zdecydował się na rozwiązanie umowy o pracę korzystając z ww. Programu Dobrowolnych Odejść.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w porozumieniu Programu, z dniem 30 czerwca 2014 r. został rozwiązany z Wnioskodawcą stosunek pracy na mocy porozumienia stron.

Z tego tytułu Wnioskodawca otrzymał rekompensatę zgodnie z założeniami Programu Dobrowolnych Odejść, której zasady i wyliczenia kwoty wynikały z zawartego porozumienia pomiędzy Zarządem Spółki X i Zakładowymi Organizacjami Związkowymi.

Po ustaniu stosunku pracy 30 czerwca 2014 r. w związku z Programem Dobrowolnych Odejść została wypłacona Wnioskodawcy rekompensata w dwóch etapach.

Od rekompensat (zadośćuczynienia) pracodawca odprowadził podatek dochodowy, którego kwota w znacznym stopniu pogorszyła sytuację życiowa i materialną Wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią Programu Dobrowolnych Odejść, wypłacone Wnioskodawcy świadczenie ma postać "odszkodowania", zgodnie z literą treści właściwego przepisu, tj. § 3 ust. 1.

Świadczeniodawca Programu Dobrowolnych Odejść określił w § 3 ust. 1 jednoznacznie wypłacone świadczenie, jako "odszkodowanie", za dobrowolne i wcześniejsze (w związku z którym pracownik nie osiągnie pełnego, wymaganego literą prawa wieku emerytalnego) rozwiązanie umowy o pracę. Decyzja była podjęta dobrowolnie, jako przyjęty konsensus dwóch stron, Pracodawcy i Pracownika.

Program Dobrowolnych Odejść jest podpisanym porozumieniem pomiędzy Zarządem Spółki X oraz Zakładowymi Organizacjami Związkowymi w Spółce X, będący jednocześnie uchwałą Zarządu Spółki X z 15 kwietnia 2014 r. (ze zm.).

Program Dobrowolnych Odejść jest niewątpliwie porozumieniem zbiorowym, wymienionym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 9 § 1 ustawy - Kodeks Pracy, na mocy, którego wypłacono odszkodowanie.

W rzeczonym przypadku wypłacone Wnioskodawcy świadczenie było odszkodowaniem związanym z niemożliwością wykonywania dalszej pracy, którą Wnioskodawca bardzo lubił na co wskazuje przepracowany okres 42 lat, jak również za dobrowolne i wcześniejsze (w związku z którym pracownik nie osiągnie pełnego, wymaganego literą prawa wieku emerytalnego) rozwiązanie ww. umowy. Odszkodowanie pozwoliło Wnioskodawcy ponosić wszelkie koszta życia codziennego związane z brakiem pozostawania w stanie zatrudnienia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zadośćuczynienie wypłacone w formie rekompensaty korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego.

W ocenie Wnioskodawcy w związku z nowelizacją art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane kwoty rekompensat powinny być zwolnione od podatku dochodowego. Chodzi o rekompensaty wypłacone na podstawie Programu Dobrowolnych Odejść zawartego między pracodawcą, a związkami zawodowymi. Według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione od podatku są między innymi odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu Pracy.

Wypłacone rekompensaty zdaniem Wnioskodawcy spełniły warunki ustawy, gdyż zarówno sposób naliczania, wysokość oraz zasady ustalenia wynikają wprost z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy i wewnętrznych aktów prawnych obowiązujących w Spółce X, w tym z Kodeksu Pracy i Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Spółki X.

Wypłacone rekompensaty są dla Wnioskodawcy formą zadośćuczynienia za utratę dochodów, jakie mógł osiągnąć zarobkując do końca 2014 r.

Rekompensaty umożliwiają Wnioskodawcy zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych w sytuacji, gdy został rozwiązany z Wnioskodawcą stosunek pracy.

W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że wartość wypłaconych rekompensat na podstawie zawartego porozumienia między Zarządem Spółki X i Zakładowymi Organizacjami Związkowymi powinna być zwolniona z podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. #8722; Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie (zadośćuczynienie) jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Z przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zdecydował się na rozwiązanie umowy o pracę korzystając z Programu Dobrowolnych Odejść. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w porozumieniu Programu, z dniem 30 czerwca 2014 r. został rozwiązany z Wnioskodawcą stosunek pracy na mocy porozumienia stron. Z tego tytułu Wnioskodawca otrzymał rekompensatę zgodnie z założeniami Programu Dobrowolnych Odejść, której zasad wyliczenia wynikały z zawartego porozumienia pomiędzy Zarządem Spółki X i Zakładowymi Organizacjami Związkowymi. Zgodnie z treścią Programu Dobrowolnych Odejść, wypłacone Wnioskodawcy świadczenie ma postać "odszkodowania", zgodnie z literą treści właściwego przepisu, tj. § 3 ust. 1 ww. Programu. Świadczeniodawca Programu Dobrowolnych Odejść określił w § 3 ust. 1 jednoznacznie wypłacone świadczenie, jako "odszkodowanie", za dobrowolne i wcześniejsze (w związku z którym pracownik nie osiągnie pełnego, wymaganego literą prawa wieku emerytalnego) rozwiązanie umowy o pracę. Decyzja była podjęta dobrowolnie, jako przyjęty konsensus dwóch stron, Pracodawcy i Pracownika. Program Dobrowolnych Odejść jest podpisanym porozumieniem pomiędzy Zarządem Spółki X oraz Zakładowymi Organizacjami Związkowymi w Spółce X, będący jednocześnie uchwałą Zarządu Spółki X z 15 kwietnia 2014 r. (ze zm.). Program Dobrowolnych Odejść jest niewątpliwie porozumieniem zbiorowym, wymienionym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 9 § 1 ustawy - Kodeks Pracy, na mocy, którego wypłacono odszkodowanie.

Wnioskodawca uważa, że wypłacone świadczenie było odszkodowaniem związanym z niemożliwością wykonywania dalszej pracy, którą Wnioskodawca bardzo lubił na co wskazuje przepracowany okres 42 lat, jak również za dobrowolne i wcześniejsze (w związku z którym pracownik nie osiągnie pełnego, wymaganego literą prawa wieku emerytalnego) rozwiązanie ww. umowy.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż jeżeli wypłacone świadczenie istotnie - jak twierdzi Wnioskodawca - jest odszkodowaniem (czyli stanowi rekompensatę za doznaną przez Wnioskodawczynię szkodę), to w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro bowiem, jak wskazuje Wnioskodawca, wypłata rekompensaty nastąpiła na podstawie porozumienia zbiorowego, tj. Programu Dobrowolnych Odejść, z którego wprost wynikała wysokość oraz zasady ustalania ww. świadczenia, a porozumienie to jest porozumieniem, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, to spełniona została w tym zakresie przesłanka do zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten wyraźnie bowiem wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy.

Reasumując, wypłacone Wnioskodawcy rekompensaty korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jak wynika z opisanego stanu faktycznego wysokość i zasady ich wypłat wynikają wprost z regulaminu, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo Organ zauważa, że rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji Organ oparł się ściśle na opisie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu. Jeżeli zatem opis stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o interpretację nie będzie odpowiadał rzeczywistości, to wydana interpretacja indywidualna nie będzie wywoływała skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.