IBPB-2-1/4511-200/15/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - po ponownym rozpatrzeniu, w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1705/14, wniosku z 14 kwietnia 2014 r. (data wpływu do Biura - 18 kwietnia 2014 r.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione w ww. wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania sumy pieniężnej przyznanej tytułem skargi na przewlekłość postępowania - jest prawidłowe.

W dniu 18 kwietnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania sumy pieniężnej przyznanej tytułem skargi na przewlekłość postępowania.

W dniu 17 lipca 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego znak: IBPB II/1/415-346/14/JP w zakresie opodatkowania sumy pieniężnej przyznanej tytułem skargi na przewlekłość postępowania, w której uznał stanowisko Wnioskodawczyni za nieprawidłowe.

Po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa i otrzymaniu odpowiedzi odmawiającej zmiany ww. indywidualnej interpretacji pismem z 22 września 2014 r. (data wpływu do Biura - 29 sierpnia 2014 r.) wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w wyniku rozpatrzenia skargi, wyrokiem z 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1705/14 uchylił zaskarżoną interpretację.

Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1705/14 wpłynął do Biura 2 czerwca 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni otrzymała na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 24 września 2013 r. zadośćuczynienie w wysokości 2.000 zł z tytułu art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Kwota ta stanowi zadośćuczynienie za przewlekłe prowadzenie postępowania sądowego wszczętego przez Wnioskodawczynię. Postępowanie to nie jest związane w żaden sposób z prowadzoną przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarczą.

Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał, iż ww. kwota stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec powyższego podatniczka wbrew własnym przekonaniom złożyła korektę zeznania podatkowego PIT-36 za 2013 r. i wykazała kwotę 2.000 zł do opodatkowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota uzyskana tytułem art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki jest kwotą wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych i korzysta ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni kwota w wysokości 2.000 zł uzyskana tytułem art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki jest kwotą wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych i korzysta ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota ta mimo, iż jest przez ustawodawcę nazwana w ustawie "sumą pieniężną" stanowi de facto zadośćuczynienie za prowadzenie postępowania w przewlekły sposób. Kwota ta została przyznana na mocy postanowienia sądowego. W art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, iż wolne od podatku dochodowego są "inne odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

* otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

* dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono."

Poprzez wskazanie "inne odszkodowania i zadośćuczynienia" ustawodawca wyraźnie określa, że powołany przepis stanowi otwarty katalog zwolnień podatkowych. Sporna kwota 2.000 zł jako suma pieniężna ma charakter odszkodowania i zadośćuczynienia. Zwłaszcza charakter zadośćuczynienia jako naprawienie szkód niematerialnych znajduje zastosowanie w tym przypadku. Samo oparcie się na literalnym brzmieniu przepisu formułującego zwolnienie dla odszkodowania i zadośćuczynienia nie znajduje uznania, ponieważ należy opierać się na celu i charakterze przyznanej sumy pieniężnej. Zatem, przyznana Wnioskodawczyni suma pieniężna mieści się w katalogu zwolnień wykazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto kwota ta w żaden sposób nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą ani też nie powoduje wzbogacenia, rekompensując jedynie poniesione straty niematerialne. W żaden sposób nie dotyczy również korzyści jakie podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawczyni, otrzymana suma pieniężna w wysokości 2.000 zł spełnia warunki zwolnienia określone w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przekonanie to poparte jest istniejącym już licznym orzecznictwem WSA i NSA.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 17 lipca 2015 r. znak: IBPB II/I/415-346/14/JP Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawczyni za nieprawidłowe.

W interpretacji Organ stwierdził, że świadczenie przyznane w związku uznaniem przez sąd skargi na przewlekłość postępowania nie jest objęte zwolnieniem określonym w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie spełnia wszystkich warunków niezbędnych do skorzystania z omawianego zwolnienia.

Kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię jest tzw. odpowiednią "sumą pieniężną". Kwota ta nie jest jednak ani odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, o którym mowa w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiących o zwolnieniu odszkodowania lub zadośćuczynienia od opodatkowania tym podatkiem. Zatem otrzymana kwota podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych przy zastosowaniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni zaskarżyła, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, prawomocnym wyrokiem z 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1705/14 uchylił ww. interpretację indywidualną Ministra Finansów z 17 lipca 2014 r. znak: IBPB II/1/415-346/14/JP.

W ocenie Sądu, istotą sporu w niniejszej sprawie pozostaje kwestia, czy suma pieniężna otrzymana przez Wnioskodawczynię stosownie do postanowienia Sądu Okręgowego objęta jest zwolnieniem podatkowym, jako odszkodowanie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga analizy charakteru prawnego przyznanej na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 2.000 zł. Podstawą prawną jej zasądzenia był art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, który stanowi, że w przypadku uwzględnienia skargi, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł.

Sąd uważa, że przywołany przepis nie precyzuje charakteru przyznawanej sumy pieniężnej, mówiąc tylko o kwocie pieniężnej. Tymczasem Organ interpretacyjny swoją ocenę, że kwota taka nie stanowi odszkodowania ani zadośćuczynienia, uzasadniał m.in. odwołaniem się do art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy, zgodnie z którym strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu, dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa.

W ocenie Sądu o charakterze danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa. O statusie kwoty otrzymanej na podstawie art. 12 ust. 4 ww. ustawy świadczy, w ocenie Sądu, jej rzeczywisty charakter, tytuł prawny i cel, jakiemu służy. Kwota otrzymywana na tej podstawie ma zrekompensować negatywne przeżycia psychiczne i moralne związane z przewlekłością postępowania sądowego oraz naruszeniem prawa (nie dobra osobistego) do rozpoznania sprawy sądowej bez zbędnej zwłoki (vide - orzeczenia SN o sygn. III SPP 163/05, III SPP 154/05). Kwota ta, poza funkcją represyjną i prewencyjną, ma też znaczenie kompensacyjne. Inaczej mówiąc - ma na celu zadośćuczynienie za krzywdę, jaką strona poniosła wskutek wadliwie skonstruowanego systemu wymiaru sprawiedliwości albo wadliwie działającego systemu wymiaru sprawiedliwości w praktyce.

Sąd podkreśla, że w niniejszej sprawie podziela również stanowisko WSA w Warszawie wyrażone w wyroku z dnia 14 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2145/11, że skoro Państwo przyjęło na siebie obowiązek zrekompensowania swoim obywatelom niedogodności wynikających z przewlekłych postępowań sądowych, to niezrozumiałe byłoby roszczenie tego samego Państwa o opodatkowanie tak uzyskanego przysporzenia majątkowego. Akceptując taki punkt widzenia należałoby uznać, że Państwo oczekuje korzyści wynikających z własnego, bezprawnego zaniechania realizacji prawa obywatela do rozpoznania sprawy sądowej w rozsądnym terminie.

Podobnej wykładni przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonał również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 grudnia 2011 r., sygn. akt II FSK 1218/10. NSA wskazał w nim, że kwota, o której mowa w art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na naruszenie prawa do rozpoznania strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, ma charakter de facto zbliżony do zadośćuczynienia.

Przywołując w dalszej części orzecznictwo sadów administracyjnych dotyczące analogicznych stanów faktycznych Sąd wskazał, że otrzymana przez skarżąca kwota stanowi w istocie zadośćuczynienie, a jej wysokość została określona w orzeczeniu sądu i nie dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej ani korzyści. Tym samym spełnione zostały warunki zwolnienia otrzymanej kwoty od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sąd podkreślił, że istotą zwolnienia podatkowego odszkodowań (w tym zadośćuczynienia) jest fakt, że świadczenie takie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę - w tym także w sferze niematerialnej.

Mając na uwadze powyższe uzasadnienie ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.), który stanowi, iż "ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia", Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 14 kwietnia 2014 r. stwierdza, że w świetle stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym stanowisko Wnioskodawczyni - jest prawidłowe.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają specyfikację źródeł przychodów, na podstawie których następuje przypisanie konkretnego przychodu do źródła przychodu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłami przychodów są tzw. inne źródła.

Z kolei, zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z kolei, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni otrzymała na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w K. zadośćuczynienie w wysokości 2.000 zł na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.

Postępowanie to nie jest związane w żaden sposób z prowadzoną przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarczą.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.) reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu. Zgodnie z treścią art. 12 ust. 2 ww. ustawy uwzględniając skargę strony, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. Uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych. (art. 12 ust. 4).

Mając na uwadze powyższe oraz wytyczne zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1705/14 należy stwierdzić, że otrzymana kwota 2.000 zł na podstawie orzeczenia sądowego na mocy powołanej wyżej ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to korzysta jednak ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy.

Wobec przedstawionego stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1705/14 - stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania sumy pieniężnej przyznanej tytułem skargi na przewlekłość postępowania uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.