IBPB-1-3/4510-209/15/TS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 14 lipca 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 20 lipca 2015 r.), uzupełnionym 30 lipca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z nieodpłatnym nabyciem udziałów własnych w celu ich umorzenia oraz ich umorzenia, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 20 lipca 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z nieodpłatnym nabyciem udziałów własnych w celu ich umorzenia oraz ich umorzenia po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca posiada siedzibę i miejsce zarządu w Polsce. W przyszłości, część udziałów Wnioskodawcy, które będą posiadane przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadające siedzibę i miejsce zarządu w Polsce (dalej: "Spółki kapitałowe") i spółkę osobową niebędącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, posiadającą siedzibę i miejsce zarządu w Polsce (dalej: "Spółkę osobową"), mogą zostać nieodpłatnie nabyte przez Wnioskodawcę w celu ich umorzenia. Umorzenie może zostać dokonane w trybie, o którym mowa w art. 199 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm., dalej: "k.s.h."), tj. umorzenia dobrowolnego bez wynagrodzenia.

Udziały posiadane przez Spółki kapitałowe, które zostaną nieodpłatnie nabyte w celu ich umorzenia, a następnie umorzone, będą udziałami objętymi w zamian za wkłady pieniężne.

Umorzenie udziałów, o którym mowa we wniosku, nie spowoduje ani obniżenia kapitału zakładowego Wnioskodawcy, ani finansowania tego umorzenia z czystego zysku. W wyniku takiego umorzenia, udziałowcem Wnioskodawcy pozostałaby osoba fizyczna, będąca polskim rezydentem podatkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, będąca polskim rezydentem podatkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, w związku z nieodpłatnym nabyciem udziałów własnych w celu ich umorzenia oraz ich umorzeniem, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych... (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z nieodpłatnym nabyciem udziałów własnych w celu ich umorzenia oraz ich umorzeniem, po jego stronie nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. W wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Z kolei, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., przychód stanowi m.in. wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie.

Wnioskodawca podkreśla, że stosownie do wypracowanych w orzecznictwie sądowym i w doktrynie ustaleń, przychodem jest tylko takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały (definitywny). Jako przykład można wskazać orzeczenie WSA we Wrocławiu z 25 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1294/10, w którym stwierdzono, że: "przychodem jest trwałe i jednocześnie nieodwołalne realne przysporzenie majątkowe (przyrost rozumiany w sensie potocznym, czyli zmiana in plus w wartości majątku)". Analogiczne stanowisko zostało również przedstawione przykładowo w wyroku NSA z 19 października 2010 r., sygn. akt II FSK 1047/09.

Skutkiem umorzenia jest unicestwienie udziału i zmniejszenie stanu posiadania wspólnika w spółce. Należy stwierdzić, że zmiana wysokości udziałów przy ich zmniejszeniu, nie jest normalną w obrocie gospodarczym okolicznością, z której można by wnosić o wystąpieniu przychodu. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, zdaniem Wnioskodawcy należy stwierdzić, że w sytuacji opisanej w stanie faktycznym (winno być zdarzeniu przyszłym), Wnioskodawca nie uzyskuje realnego przysporzenia. Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku nabycia własnych udziałów bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia majątek Wnioskodawcy nie wzrośnie, tym samym nie ma podstaw do przyjęcia, że w opisanej sytuacji mamy do czynienia z powstaniem przychodu. W szczególności należy podkreślić, że unicestwione udziały nie wykazują przymiotu trwałości (definitywności).

W związku z powyższym, w przedstawionym stanie faktycznym (winno być zdarzeniu przyszłym), w ocenie Wnioskodawcy, nie jest możliwe zastosowanie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Wnioskodawca twierdzi zatem, że nie można interpretować tego przepisu w oderwaniu od istoty przychodu.

Fakt, że nabycie udziałów w celu umorzenia nie może być utożsamiane ze zdarzeniem powodującym powstanie przychodu, znajduje także potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych, orzecznictwie oraz doktrynie.

Przykładowo, w piśmie Ministerstwa Finansów z 23 lutego 2004 r. (w odpowiedzi na zapytanie poselskie nr 2206) czytamy m.in., że: "Oceniając skutki podatkowe będące następstwem nabycia przez spółkę własnych udziałów w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia, stwierdzić należy, że wśród określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zdarzeń powodujących powstanie przychodu sytuacja taka wprost nie jest wskazana. Niezależnie jednak od faktu, że określony w art. 12 tej ustawy katalog przypadków powodujących powstanie przychodu nie jest enumeratywny, zdaniem Ministra Finansów nabycie przez spółkę kapitałową własnych udziałów celem ich umorzenia - nawet bez wynagrodzenia - nie spowoduje powstania przychodu w tej spółce. Podobnie czynność ta nie spowoduje również powstania przychodu u wspólników tej spółki, jakkolwiek wzrośnie wartość księgowa posiadanych przez nich udziałów".

Wnioskodawca pragnie również podkreślić, że w literaturze przedmiotu uznaje się, że nie można przypisać spółce nabywającej nieodpłatnie własne akcje/udziały w celu umorzenia jakiegokolwiek przychodu (Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 2009, pod red. W. Nykiela i A. Mariańskiego, Warszawa 2009, s. 177-178).

Stanowisko takie wyraził również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 16 lipca 2012 r., nr ITPB3/423-258/12/PST, w której stwierdzono, że: "Nabycie udziałów własnych w celu ich umorzenia nie zostało bezpośrednio wymienione w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w tym w art. 12 tej ustawy, jako zdarzenie skutkujące albo nieskutkujące powstaniem przychodu. Jednocześnie, dokonanie tej czynności nie wiąże się z uzyskaniem jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego przez Wnioskodawcę, z otrzymaniem przez niego realnych, określonych wartości w sensie ekonomicznym. Istotą tej operacji jest doprowadzenie do zmian w strukturze kapitału zakładowego Spółki".

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy nie można stwierdzić, że skutkiem podatkowym analizowanej sytuacji jest uzyskanie przez niego przychodu.

Ponadto, opisana przez Wnioskodawcę sytuacja nie ma charakteru umorzenia zobowiązania, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p. Na mocy tego przepisu, do przychodów, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, zalicza się m.in. wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Umorzeniem w rozumieniu powołanego unormowania jest rezygnacja wierzyciela z przysługujących mu od podatnika świadczeń, tj. zwolnienie podatnika z długu. W ocenie Wnioskodawcy, okoliczność taka nie zachodzi w analizowanym przypadku. W rozważanym przypadku nie znajdzie także zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. Jak już wspomniano, w wyniku umorzenia Wnioskodawca nie otrzyma wynagrodzenia, w związku z tym, nie otrzyma żadnego przysporzenia majątkowego, które powiększy jego majątek (przy czym dotyczyć to będzie przysporzenia o charakterze pieniężnym, rzeczowym jak i jakiegokolwiek innego przysporzenia). Podsumowując, opisane w zdarzeniu przyszłym umorzenie udziałów bez wynagrodzenia, mające charakter umorzenia dobrowolnego i dokonywane w wyniku obniżenia kapitału zakładowego, nie będzie skutkować po stronie Wnioskodawcy, jako podatnika podatku dochodowego od osób prawnych, powstaniem przychodu podatkowego na podstawie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p.

Powyższy pogląd był wielokrotnie potwierdzany w interpretacjach indywidualnych, m.in.:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 1 kwietnia 2010 r., nr IBPBII/2/423-4/10/MM,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 maja 2011 r., nr IPPB3/423-293/11-4/JB,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 maja 2011 r., nr ILPB3/423-77/11-2/GC,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 października 2011 r., nr IPPB3/423-566/11-2/DP,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 czerwca 2012 r., nr IPPB3/423-187/12-2/DP,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lipca 2012 r., nr IBPBI/2/423-424/12/AK,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13 lutego 2013 r., nr IPTPB3/423-423/12-2/MF,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 stycznia 2015 r., nr IPPB3/423-1095/14-2/MC,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 11 marca 2015 r., nr IPTPB3/4510-15/15-2/k.c.,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 1 kwietnia 2015 r., nr IBPBI/2/4510-19/15/MO.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku nieodpłatnego nabycia udziałów w celu ich umorzenia oraz ich umorzenia, po jego stronie nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko zgodnie z którym w przypadku nieodpłatnego nabycia udziałów w celu ich umorzenia oraz ich umorzenia, po jego stronie nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, jest w pełni uzasadnione.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Nadmienić należy, że w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2, 3 i 4 zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.