IBPB-1-2/4510-713/16-1/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 5 maja 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 12 maja 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* ustalenia, czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód Spółdzielni (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) - jest prawidłowe,

* ustalenia, czy przychód ten w całości lub w części kształtuje dochód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 2):

* w części dotyczącej lokali mieszkalnych - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej lokali użytkowych - jest nieprawidłowe,

* konsekwencji na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych rozliczenia i przeksięgowania odszkodowania na poczet opłat za lokale (pytanie oznaczone we wniosku nr 3a) - jest prawidłowe,

* konsekwencji na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przeznaczenia otrzymanego odszkodowania na pokrycie kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, z której wydzielono działkę (pytanie oznaczone we wniosku nr 3b):

* w części dotyczącej lokali mieszkalnych - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej lokali użytkowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 maja 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych wynikających z otrzymania odszkodowania.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W sierpniu 2015 r. Starosta wydał decyzję o zezwoleniu Prezydentowi Miasta na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie jednej z ulic poprzez budowę nowych miejsc postojowych. Decyzją tą zatwierdzony został podział nieruchomości - działki gruntu, która stanowiła współwłasność Spółdzielni oraz właścicieli wyodrębnionych lokali. Działka wchodziła w skład nieruchomości wspólnej. Działka, która podlegała podziałowi, zabudowana jest budynkami mieszkalnymi, w których znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe. Obejmuje ona również tereny zielone i ciągi komunikacji pieszej. W wyniku podziału została wydzielona działka obejmująca część terenów zielonych wraz z chodnikami. Działka ta z mocy prawa przeszła na własność Gminy Miejskiej.

W lutym 2016 r. Starosta wydał decyzję orzekającą o ustaleniu odszkodowania na rzecz Spółdzielni z tytułu nabycia z mocy prawa przez Gminę Miejską prawa własności ww. nieruchomości. W kwietniu 2016 r. odszkodowanie wpłynęło na rachunek bankowy Spółdzielni. Zarząd Spółdzielni podjął uchwałę o rozliczeniu i przeksięgowaniu otrzymanych środków finansowych na poczet opłat, które są zobowiązani wnosić użytkownicy lokali mieszkalnych i użytkowych znajdujących się w nieruchomości, z której wydzielono działkę. Środki finansowe mają być rozliczone na tych mieszkańców i użytkowników, którzy w dniu podjęcia ww. uchwały nie byli właścicielami lokali a wnieśli wkład z tytułu przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności. Takie postępowanie jest uzasadnione ponieważ osoby te w pełni spłaciły do Spółdzielni wartość gruntu, również tej jego części, która w wyniku decyzji Starosty przeszła na własność Gminy. Uchwała Zarządu nie została jeszcze zrealizowana. Zarząd rozważa zmianę decyzji i przeznaczenie otrzymanego odszkodowania na pokrycie kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, z której wydzielono działkę. Z otrzymanego odszkodowania zostałyby pokryte koszty przypadające na lokale, które nie zostały wyodrębnione na własność.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód Spółdzielni?

2. W przypadku gdy ww. odszkodowanie stanowi przychód Spółdzielni to czy przychód ten w całości lub w części kształtuje dochód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych?

3. Jeżeli przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania stanowi w całości lub w części przychód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, to jakie konsekwencje na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych spowoduje:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, otrzymane odszkodowanie stanowi przychód Spółdzielni.

Ad. 2.

Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 5 marca 2008 r. znak DD6/8213/11/KWW/07/MB7/82 zasobami mieszkaniowymi objęta jest m.in. nieruchomość wspólna, którą zgodnie z ustawą o własności lokali, stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, jak np. windy, klatki schodowe, chodniki przed budynkami mieszkalnymi, media na terenach, na których znajdują się te budynki. Przez zasoby mieszkaniowe należy zatem rozumieć m.in. budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkalnych, jak np.: latarnie oświetleniowe, ogrodzenia, parkingi, trawniki, kontenery na śmieci. W związku z powyższym wydzielona działka, która przeszła na własność Gminy stanowiła zasób mieszkaniowy. Jednocześnie działka ta służyła zarówno mieszkańcom lokali mieszkalnych jak i użytkownikom lokali użytkowych.

W związku z tym przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania należy podzielić - proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokali - na część dotyczącą lokali mieszkalnych, kształtującą dochód zwolniony z podatku dochodowego pod warunkiem, że zostanie przeznaczony na utrzymanie zasobów mieszkaniowych, oraz na część dotyczącą lokali użytkowych która zwiększy dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Ad. 3a)

Zaliczenie odszkodowania na poczet opłat za lokale mieszkalne i użytkowe nie powoduje powstania kosztu uzyskania przychodów ponieważ nie zostaną spełnione wymogi określone w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Działanie to nie stanowi również wydatkowania na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. W związku z tym część przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania przypadająca na lokale mieszkalne, mimo że pochodzi z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, ukształtuje dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie zostaną bowiem spełnione wszystkie warunki uprawniające do zwolnienia od podatku, wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ad. 3b)

Przeznaczenie otrzymanego odszkodowania na pokrycie kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, z której wydzielono działkę - w części przypadającej na lokale mieszkalne-stanowić będzie wydatkowanie przychodu na utrzymanie zasobów mieszkaniowych. Zostanie zatem spełniony warunek uprawniający do zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z tym przychód z tytułu odszkodowania przypadającego na lokale mieszkalne ukształtuje dochód zwolniony z podatku dochodowego.

Na tle przedstawionego opisu stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółdzielnia uzyska przychód w związku z otrzymaniem odszkodowania z tytułu przekazania Gminie części działki zabudowanej budynkami mieszkalnymi, w których znajdują się lokale mieszkalne jak i użytkowe.

Zasady funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych określa ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1222 z późn. zm.). Zgodnie z art. 1 ust. 1 ww. ustawy celem spółdzielni mieszkaniowej jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin, przez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy przedmiotem działalności spółdzielni może być:

* budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członków spółdzielczych lokatorskich praw do znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych;

* budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członków odrębnej własności znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu, a także ułamkowego udziału we współwłasności w garażach wielostanowiskowych;

* budowanie lub nabywanie domów jednorodzinnych w celu przeniesienia na rzecz członków własności tych domów;

* udzielanie pomocy członkom w budowie przez nich budynków mieszkalnych lub domów jednorodzinnych;

* budowanie lub nabywanie budynków w celu wynajmowania lub sprzedaży znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu.

Spółdzielnia ma obowiązek zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków (art. 1 ust. 3 ww. ustawy).

Jak wynika z art. 4 ww. ustawy, członkowie spółdzielni, osoby niebędące członkami spółdzielni i inne osoby wymienione w tym przepisie, obowiązani są uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczenie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Mając na uwadze powyższe uregulowania stwierdzić należy, że w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych określono zasady i cele działalności spółdzielni mieszkaniowych, a także prawa i obowiązki ich członków.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Dochodem, z zastrzeżeniem art. 10, art. 11 i art. 24a u.p.d.o.p., jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p.).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Regulacja art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p., nie zawiera legalnej definicji przychodu, a jedynie precyzuje - poprzez przykładowe wyliczenie - rodzaje przychodów. Jednocześnie należy stwierdzić, że podatek dochodowy od osób prawnych posiada cechy podatku powszechnego, tj. podatku, który jest ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem - jako źródłem dochodu - jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Poza tym musi mieć charakter definitywny (dokonany) i mierzalny. Ponadto, użyty w tym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, że wykaz przychodów stanowi katalog otwarty, natomiast zawarte w tym przepisie okoliczności określające przychody mają charakter przykładowy.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że otrzymane przez Spółdzielnie odszkodowanie stanowi przychód podatkowy. Zatem stanowisko Spółdzielni w zakresie pytanie nr 1 uznać należy za prawidłowe.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Zatem z powyższej regulacji można wywieść, że aby dochód podmiotów, o których w nim mowa korzystał ze zwolnienia przedmiotowego muszą być spełnione dwa warunki, a mianowicie:

* dochody muszą być uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi,

* dochody te muszą być przeznaczone na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

Podkreślenia wymaga fakt, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie. Powyższe oznacza, że nie podlegają zwolnieniu dochody inne niż uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, niezależnie od ich przeznaczenia oraz dochody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie tych zasobów.

Należy przy tym zauważyć, że powołana u.p.d.o.p. nie zawiera definicji "zasobów mieszkaniowych" oraz "gospodarki zasobami mieszkaniowymi". Posługując się zatem językiem potocznym, wskazać należy, że pojęcie "gospodarka" - w kontekście omawianego przypadku - oznacza dysponowanie i zarządzanie czymś. Z definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego (Wydawnictwo PWN) wynika również, że pojęcie "gospodarki" nie ogranicza się tylko do zarządzania i dysponowania, ale obejmuje także całość mechanizmów i warunków działania podmiotów gospodarczych związanych z wytwarzaniem i podziałem dóbr i usług. "Zasób" zaś to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast pojęcie "mieszkanie" jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN). Tak więc przymiotnik "mieszkaniowy", określa rzeczy związane z mieszkaniem.

Tym samym z wykładni językowej wynika, że przez pojęcie "zasób mieszkaniowy" należy rozumieć zgromadzone pomieszczenia mieszkalne, a także inne pomieszczenia, czy urządzenia związane z lokalami mieszkalnymi, natomiast "gospodarka zasobami mieszkaniowymi" obejmuje całość mechanizmów związanych z tak zdefiniowanymi zasobami mieszkaniowymi.

Przez "zasoby mieszkaniowe" należy zatem rozumieć:

Gospodarka zasobami mieszkaniowymi obejmuje natomiast zarządzanie i dysponowanie zgromadzonym zbiorem rzeczy, służących celom mieszkaniowym lub związanych z zamieszkiwaniem. Jej istota sprowadza się do działań służących prawidłowej eksploatacji tych zasobów i utrzymaniu substancji mieszkaniowej w stanie niepogorszonym.

Związane z wymienionymi budowlami (pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami przychody oraz sfinansowane z nich koszty stanowią przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu u.p.d.o.p. (art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 15 ust. 1, z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.).

Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolny będzie od podatku dochodowego, o ile przeznaczony zostanie na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. Ponadto należy zauważyć, że istotny dla zwolnienia z podatku jest nie tylko cel, na jaki ma być przeznaczony dochód (cel związany z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych), ale również źródło pochodzenia tego dochodu. Dochody zwolnione z podatku dochodowego mogą pochodzić wyłącznie z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Tym samym, ze zwolnienia nie będą korzystały dochody, osiągnięte z innych źródeł niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet jeśli zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów, gdyż nie będzie spełniony jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w cytowanym art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego stwierdzić należy, że środki finansowe uzyskane z tytułu przedmiotowego odszkodowania, będą stanowić przychody pochodzące z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Przychody z tego tytułu mają wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, który zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

W świetle powyższych uregulowań należy stwierdzić, że dochód - uzyskany przez Spółdzielnię w związku z odszkodowaniem wypłaconym przez Gminę, którego źródłem jest nieruchomość stanowiąca zasób mieszkaniowy - jako niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej i przeznaczony na utrzymanie zasobów mieszkaniowych Spółdzielni, stanowi dochód osiągnięty z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, podlegający w całości zwolnieniu z opodatkowania zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p.

Tym samym, przeznaczenie otrzymanego odszkodowania na pokrycie kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, z której wydzielono działkę stanowić będzie w całości wydatkowanie dochodu na utrzymanie zasobów mieszkaniowych. Zostanie zatem spełniony warunek uprawniający do zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p.

Reasumując, stanowisko Spółdzielni w zakresie pytań oznaczonych nr 2 i 3b dotyczące ustalenia, czy przychód z odszkodowania kształtuje dochód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych:

* w części dotyczącej lokali mieszkalnych - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej lokali użytkowych - jest nieprawidłowe.

W kontekście powyższego, oceniając stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 3a, należy zgodzić się ze Spółdzielnią, że rozliczenie i przeksięgowanie odszkodowania na poczet opłat za lokale nie wypełnia warunku przeznaczania go na utrzymanie zasobów mieszkaniowych. W tym przypadku warunek ten nie zostanie spełniony, bowiem jak wynika z opisu stanu faktycznego, Spółdzielnia zamierza uzyskane odszkodowanie przeznaczyć na rzecz innych podmiotów - właścicieli lokali mieszkalnych i lokali użytkowych, a więc nie na utrzymanie własnych zasobów mieszkaniowych. Należy zwrócić uwagę, że norma prawna wynikająca z art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., stanowi formę ulg podatkowych, które naruszają zasadę równości oraz powszechności opodatkowania i tym samym powinna być interpretowana w sposób niezwykle precyzyjny i ścisły. Niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej. Stanowisko Spółdzielni jest zatem w tym zakresie prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienić należy, że w zakresie pytań dotyczących zdarzenia przyszłego wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą praw.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.