GZU. gn. 63-137/91 - (bez tytułu).

Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w piśmie z dnia 14 grudnia 1991 r. GZU. gn. 63-137/91 skierowanym do Panów wojewodów zajął niżej publikowane stanowisko w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 107, poz. 464), a mianowicie.

Stosownie do przepisów tej ustawy tworzy się Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa, obejmujący wszystkie państwowe nieruchomości rolne, którym będzie dysponowała i gospodarowała na zasadach określonych w ustawie Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Na rzecz tej Agencji mają być również, w okresie nie dłuższym niż dwa lata, sukcesywnie przekazane nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi. Przekazania tych nieruchomości na podstawie art. 17 tej ustawy dokonują w drodze decyzji wojewodowie.

A zatem na organach administracji rządowej ciąży obowiązek skompletowania aktualnej dokumentacji geodezyjnej niezbędnej do przekazania tych nieruchomości, ustalenia z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa harmonogramu tego przekazywania oraz przygotowania pełnych informacji dotyczących obciążeń związanych z przekazywanymi nieruchomościami tj. obowiązujących w dniu przekazania umów dzierżawy i najmu, wykazania nieruchomości pozostających w dożywotnim użytkowaniu emerytów i rencistów oraz wykazania nieruchomości, w odniesieniu do których toczy się postępowanie administracyjne w związku z zarzutem o sprzeczne z prawem przejęcie na rzecz Państwa.

Przepisami ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw został skreślony rozdział 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz o uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348), a więc po dniu 1 stycznia 1992 r. nie mogą być realizowane przejęcia nieruchomości rolnych i leśnych w oparciu o art. 16 tej ustawy oraz nie może być realizowana sprzedaż nieruchomości PFZ w oparciu o dotychczasowe przepisy. Wszystkie sprawy wszczęte, dotyczące ustalenia kandydata na nabywcę nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi podlegają umorzeniu. Decyzje w tych sprawach wydaje organ gminy. Natomiast w sprawach, w których zostały wydane ostateczne decyzje o ustaleniu kandydata na nabywcę nieruchomości PFZ, a nie zawarte zostały umowy sprzedaży, sprzedaż tych nieruchomości, ustalonym w decyzjach kandydatom, następuje na warunkach ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Organem właściwym do sprzedaży tych nieruchomości po dniu 1 stycznia 1992 r. jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa lub upoważniony przez nią w drodze umowy zlecenia inny podmiot.

Należności za nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi sprzedane przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy w dalszym ciągu pobierają banki spółdzielcze, które po potrąceniu należnej im prowizji w wysokości 5 % są zobowiązane do przekazywania tych należności nie do budżetu Państwa, jak to wynika z dotychczasowych przepisów prawa budżetowego, lecz na rachunek Agencji.

Umorzeniu podlega również postępowanie administracyjne w sprawach wszczętych dotyczących przekazywania państwowych nieruchomości rolnych w zarząd lub użytkowanie. Decyzje o umorzeniu postępowania w tych sprawach wydaje rejonowy organ rządowej administracji ogólnej lub organ gminy, jeżeli zadania z zakresu przekazywania tych nieruchomości zostały temu organowi powierzone w oparciu o art. 40 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz. U. Nr 21, poz. 123 z późn. zmianami).

Przy przekazywaniu Państwowego Funduszu Ziemi do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, oprócz uregulowań prawnych, wynikających z wymienionej wyżej ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, należy mieć również na uwadze, że z dniem 1 stycznia 1992 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444). W myśl tej ustawy lasami i gruntami leśnymi Skarbu Państwa zarządza Państwowa Jednostka Organizacyjna - Lasy Państwowe. Lasy i grunty przeznaczone do zalesienia znajdujące się w zasobie Państwowego Funduszu Ziemi w myśl art. 74 ust. 3 tej ustawy przechodzą w zarząd Lasów Państwowych, a więc nie mogą być przedmiotem przekazania do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Od 1 stycznia 1992 r. zmieniają się również niektóre kompetencje organów związane z realizacją przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Uwłaszczanie właścicieli budynków działką, na której znajdują się te budynki, co związane jest z realizacją art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz ustawy o podatku rolnym (Dz. U. Nr 10, poz. 53), należy w dalszym ciągu do właściwości rejonowego organu rządowej administracji ogólnej. Do właściwości tego organu przechodzą również, należące dotychczas do organów gminy, zadania wynikające z art. 58 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1991 r. Nr 7, poz. 24 ze zmianami), a więc od 1 stycznia 1992 r. decyzje w sprawach dotyczących przejęcia nieruchomości na własność Państwa od rolników mających ustalone prawo do emerytury lub renty oraz ustalenia odpłatności za przejmowane nieruchomości wydaje rejonowy organ rządowej administracji ogólnej.

Określenie natomiast w art. 47 i 118 wymienionej wyżej ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zadania dotyczące stwierdzenia, że rolnik posiadający ustalone prawo do emerytury lub renty nie ma możliwości sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz dotyczące nieodpłatnego przyznania lokalu i działki na własność osobom, którym przysługuje prawo ich dożywotniego użytkowania z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego Państwu przechodzą do właściwości Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Przepisami ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw został także skreślony w ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 81) w artykule 8 § 4. Wprowadzone zostało jednocześnie uregulowanie, że do ostatecznych decyzji wydanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250) nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, dotyczących wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności i uchylenia lub zmiany decyzji. Toczące się w tych sprawach postępowanie administracyjne ulega umorzeniu.