Główne tezy uzasadnienia wyroku w sprawie roszczeń obligatariuszy GetBack SA

16 lipca 2023 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie doręczył UKNF uzasadnienie wraz z wyrokiem z 2 czerwca 2023 r.. Wyrokiem tym Sąd oddalił w całości powództwa obligatariuszy GetBack SA (Spółka) wniesione w sprawie, w której pozwanym był Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF).

W uzasadnieniu, oprócz braku wykazania przez powodów niezgodnego z prawem działania lub zaniechania po stronie Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz braku związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem KNF, a szkodą powodów, Sąd uznał, że przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) kontrola nie ujawnia i nie zawiera stwierdzeń dotyczących rodzaju i zakresu działania bezprawnego, zaniechania działania, które ukonstytuowane było określoną normą prawną. Tym samym oceny zawarte w raporcie NIK (Informacja o wynikach kontroli) nie mogą stanowić podstawy ustaleń działania/zaniechania KNF, które miałoby znamiona niezgodności z prawem.

Główne tezy uzasadnienia wyroku

1. Informacja o wynikach kontroli nie ma charakteru dokumentu urzędowego co do ocen i wniosków, do których doszła NIK w trakcie kontroli. Z całą pewnością, z takiego domniemania nie korzystają wszelkie stwierdzenia NIK, które wskazywałaby, że KNF powinna wcześniej zareagować na sytuację, która miała miejsce w Spółce, czy miała możliwość przewidzenia problemów, czy bezprawnych działań Spółki, gdyby prawidłowo wykonywała nadzór.

2. W ocenie Sądu powództwo podlegało oddaleniu w całości również wobec pozwanego UKNF z uwagi na brak wykazania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

3. Niewykupienie obligacji przez GetBack SA wynikało z niekorzystnej sytuacji finansowej tej spółki, która spowodowała przeprowadzenie jej restrukturyzacji. Nie było zaś wynikiem braku nadzoru ze strony KNF.

4. Za sytuację w GetBack SA ponosi odpowiedzialność Spółka, ewentualnie osoby zarządzające i nadzorujące w ramach wewnętrznych organów nadzorczych.

5. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że powodowie nie wykazali naruszenia przez KNF skonkretyzowanych obowiązków działania albo zapobiegnięcia skutkowi.

6. Powodowie swoje twierdzenia opierali w głównej mierze na dokumencie NIK o wynikach kontroli pod nazwą "Działalność organów i instytucji państwowych oraz podmiotów organizujących rynek finansowy wobec spółki GetBack S.A., podmiotów oferujących jej papiery wartościowe oraz ją audytujących", która zawierała wnioski NIK z kontroli przeprowadzonych, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o NIK, pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Jednak dokument nie stanowił i nie może stanowić podstawy do przyjęcia zaistnienia przesłanki odpowiedzialności deliktowej w postaci "działania niezgodnego z prawem".

7. KNF może odmówić zatwierdzenia prospektu emisyjnego, jeżeli nie odpowiada on pod względem formy i treści art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Wobec tego, nawet wysokie zadłużenie, trudna sytuacja finansowa emitenta czy agresywny model biznesowy nie stanowią przesłanki do odmowy zatwierdzenia prospektu.

8. Obligacje były nabyte przez jednego z powodów w drodze oferty prywatnej, zaś KNF nie sprawuje nadzoru nad ofertami prywatnymi i nie ma podstaw do ingerowania w proces ich emisji.

9. KNF do grudnia 2017 r. nie dysponowała informacjami o możliwych nieprawidłowościach w działalności GetBack SA, a w konsekwencji również w działalności wybranych funduszy inwestycyjnych. Po pozyskaniu takich informacji, KNF niezwłocznie podjęła czynności kontrolne w pierwszym możliwym terminie.

10. KNF nie odpowiada za proces legislacyjny. Nawet, jeśli zgłaszała wnioski czy wyrażała opinie, to miały one jedynie charakter pomocniczy, a proces legislacyjny toczył się poza nią zgodnie z procedurami. Niemniej zgłaszała swoje projekty, a pewne regulacje dotyczące rynku finansowego były przez nią inicjowane.

11. Zakres uprawnień nadzorczych KNF względem podmiotu zarządzającego sekurytyzowanymi wierzytelnościami zakłada kontrolowanie wycinka działalności takiego podmiotu dotyczącego zgodności z prawem, statutem funduszu, umową zawartą z towarzystwem oraz udzielonym zezwoleniem. Nie polega na kontroli całokształtu działalności takiego podmiotu.

12. Sąd stwierdził także, że inwestując w instrumenty finansowe inwestor musi liczyć się z utratą zainwestowanych środków, na czym właśnie polega ryzyko inwestycyjne. Żaden nadzór nad podmiotami rynku kapitałowego nie jest w stanie zastąpić zgodnego z prawem funkcjonowania podmiotów tego rynku, właściwego działania wewnętrznych regulacji i wykonywania funkcji nadzorczych przez zarząd czy radę nadzorczą. Żaden urząd z poziomu centralnego nie jest także w stanie zapobiec popełnieniu czynów zabronionych przez osoby odpowiedzialne w danej spółce, jeżeli takie zostaną podjęte działania.