FN7.054.6.2016 - Stabilność i przyszłość systemu bankowego w Polsce.

W odpowiedzi na pytanie nr 1 uprzejmie informuję, że Rekomendacja P Komisji Nadzoru Finansowego, zwanej dalej "KNF", dotycząca zarządzania ryzykiem płynności finansowej banków została opublikowana w marcu 2015 r. Jak wskazano we wstępie do Rekomendacji, polityka i procedury odzwierciedlające poszczególne rekomendacje powinny być adekwatne do charakteru, rozmiaru i skali działalności banku, złożoności modelu biznesowego oraz profilu ryzyka banku. Oczekiwaniem organu nadzoru było, aby Rekomendacja P została wdrożona przez banki do dnia 31 grudnia 2015 r. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, zwany dalej "UKNF", poinformował Ministerstwo Finansów, że nie posiada informacji o niewywiązaniu się banków z implementacji Rekomendacji P. Zaznaczył jednocześnie, że terminowość oraz rzetelność wdrożenia jej postanowień zostaną poddane weryfikacji w trakcie tegorocznego procesu inspekcyjnego. Wyniki przeprowadzonych badań będą znane po zakończeniu cyklu kontroli w bankach.

W zakresie pytania nr 2 należy podkreślić, że zgodnie z art. 92 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, banki są obowiązane utrzymywać wymogi w zakresie funduszy własnych na poziomie co najmniej:

- 4,5% współczynnika kapitału podstawowego Tier I (CET1),

- 6,0% współczynnika kapitału Tier I (Tl),

- 8,0% łącznego współczynnika kapitałowego (TCR).

Podane powyżej pozycje stanowią minimum regulacyjne. Wskazane wartości mogą być powiększane przez nakładanie buforów kapitałowych albo domiaru w ramach tzw. II filaru.

Na podstawie dostępnych danych sprawozdawczych, przekazywanych przez banki do Narodowego Banku Polskiego, wszystkie banki komercyjne spełniały minimalne wymagania nadzorcze w zakresie powyżej wskazanych wymogów kapitałowych.

Odpowiadając z kolei na pytanie nr 3 należy zauważyć, iż w dniu 15 grudnia 2015 r. KNF przyjęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej banków w 2016 r. za rok 2015, w której określiła kryteria wypłaty dywidendy dla banków. Zgodnie z zaprezentowanym stanowiskiem, w celu zapewnienia stabilnego działania banków w Polsce, KNF zaleciła bankom politykę dywidendową, która zapewni dalsze wzmocnienie ich bazy kapitałowej i dostosowanie jej do poziomów innych krajów Unii Europejskiej, które zostały określone przez KNF w tej polityce.

Jednocześnie w oparciu o wyniki finansowe na dzień 31 grudnia 2015 r. banki otrzymały indywidualne zalecenia w sprawie polityki dywidendowej w formie pisma Zastępcy bądź Przewodniczącego KNF.

W odniesieniu do pytania nr 4 wymaga podkreślenia, iż na możliwość ograniczenia przez banki akcji kredytowej mogą mieć wpływ wszelkie obciążenia. Jednakże z informacji otrzymanych od UKNF wynika, iż zgodnie z ankietą na temat planów finansowych wypełnioną i przesłaną do UKNF przez wszystkie banki komercyjne, w roku 2016 banki planują zwiększenie wolumenu kredytów udzielonych sektorowi niefinansowemu o 7,2%. W tym roku kredyty dla przedsiębiorstw mają zwiększyć się o 12,0%, przy czym kredyty dla dużych przedsiębiorstw mają rosnąć szybciej (12,9%) niż kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw (11,2%). Jak wskazuje UKNF trzeba mieć jednak na uwadze fakt, że ankietowane banki mają tendencję do przedstawiania optymistycznych planów w tym zakresie, a rzeczywiste wyniki mogą odbiegać od planowanych.

W zakresie kwestii ryzyka zwiększenia opłat dla klientów indywidualnych należy zauważyć, iż podmioty świadczące usługi finansowe kształtują własne polityki cenowe w sposób autonomiczny w ramach przyjętych modeli biznesowych. Modele te są budowane w oparciu o panujące w danym czasie warunki rynkowe. Narzędziem jakim dysponuje Minister Finansów w zakresie ewentualnego wpływu na ceny usług finansowych jest zainicjowanie procesu legislacyjnego mającego na celu zmiany ustawowe dotyczące mechanizmów kształtowania cen usług na polskim rynku finansowym. Warto jednak podkreślić, iż biorąc pod uwagę stopień złożoności rządowego procesu legislacyjnego, narzędzie to może być wykorzystywane jedynie w zakresie kształtowania długofalowej polityki w tym zakresie.

Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę, iż Minister Finansów podczas prac nad projektami regulacji dotyczących obszaru rynku finansowego bardzo szczegółowo analizuje kwestie związane z ochroną interesów konsumentów korzystających z usług finansowych.

Warto w tym miejscu wskazać, iż w Ministerstwie Finansów trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (obecnie projekt przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych), którego celem jest m.in. implementacja do polskiego prawa postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie porównywalności opłat związanych z rachunkami płatniczymi, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego.

Przywołany projekt ustawy przewiduje m.in. zagwarantowanie dostępu do podstawowego rachunku płatniczego (np. rachunku bankowego) każdej osobie nieposiadającej innego rachunku płatniczego. Idea rachunku podstawowego zakłada, iż powinien on zapewnić konsumentom możliwość wykonania podstawowych transakcji płatniczych, takich jak: otrzymywanie dochodów lub świadczeń, obsługę zobowiązań oraz nabywanie towarów i usług, w tym za pośrednictwem polecenia przelewu, polecenia zapłaty, za pomocą karty płatniczej oraz przez przelewy internetowe. Warto zauważyć, iż zgodnie z przygotowanym projektem, z uwagi na ograniczoną funkcjonalność podstawowego rachunku płatniczego oraz skierowaniem do osób nieubankowionych, dostawca usług płatniczych nie będzie mógł pobierać opłat za prowadzenie takiego rachunku (zakaz oferowania usług kredytowych do takiego rachunku). W projekcie ustawy najprawdopodobniej zaproponowane zostanie również ograniczenie możliwości pobierania opłat za usługi związane z rachunkiem podstawowym jedynie do możliwości pobierania opłat za wykonanie polecenia przelewu po przekroczeniu 10 transakcji w miesiącu, pobierania opłaty za wydanie karty płatniczej powiązanej z tym rachunkiem oraz opłaty za wypłatę gotówki z bankomatu nienależącego do dostawcy usług płatniczych (np. banku) prowadzącego rachunek płatniczy.