Egzekwowanie wykonywania orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej.

Ustawa nie przewiduje terminu, w jakim zamawiający zobowiązany jest wykonać wyrok Krajowej Izby Odwoławczej. Wydaje się przy tym, że nieuprawnionym byłoby twierdzenie, że zamawiający zobligowany jest do podjęcia wskazanych w sentencji czynności już po ogłoszeniu wyroku, ponieważ: 1) w pewnych sytuacjach aby prawidłowo wykonać wyrok KIO zamawiający winien mieć możliwość zapoznania się z uzasadnieniem orzeczenia i motywami, którymi kierowała się Izba wydając określone rozstrzygnięcie (co może nastąpić dopiero po doręczeniu wyroku wraz z uzasadnieniem); 2) zamawiający - jako strona postępowania odwoławczego - jest podmiotem uprawnionym do wniesienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wyroku skargi na orzeczenie KIO w sytuacji, gdy z nie zgadza się z orzeczeniem Izby (arg. z art. 198a ust. 1 w zw. z art. 198b ust. 2 ustawy Pzp). Mając na względzie powyższe, wydaje się, że co do zasady skuteczne dochodzenie wykonania wyroku KIO przez zamawiającego może nastąpić najwcześniej po upływie terminu do wniesienia skargi do sądu na orzeczenie KIO. Dodatkowo wskazać należy na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2005 r. (sygn. akt III CZP 85/05), z której uzasadnienia wynika, że jeżeli wyrok Zespołu Arbitrów (obecnie Krajowej Izby Odwoławczej) jest skuteczny i wykonalny, to zamawiający zobowiązany jest go wykonać, a ewentualne wniesienie skargi do sądu nie wstrzymuje jego wykonania.

Ustawa Pzp przewiduje ponadto szczególny tryb, w którym dopuszczalne jest żądanie wykonania wyroku, w przypadku, gdy zamawiający uchyla się od wykonania czynności wskazanych w sentencji. Kwestię wykonalności orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej reguluje art. 197 ust. 1 ustawy - Pzp, zgodnie z którym orzeczenie Izby, po stwierdzeniu przez sąd jego wykonalności, ma moc prawną na równi z wyrokiem sądu. Przepis art. 781 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio. Cytowany przepis ustawy Pzp odsyła do przepisu art. 781 § 2 k.p.c. Stosuje się go do orzeczeń Izby (wyroków oraz postanowień kończących postępowanie w sprawie), które są "innymi tytułami" w rozumieniu tego przepisu. Zgodnie ze wzmiankowanym przepisem sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika może nadać "innym tytułom" klauzulę wykonalności, w następstwie czego stają się tytułami wykonawczymi (art. 776 zd. 2 k.p.c.) i jako takie stanowią podstawę wszczęcia przez wierzyciela egzekucji sądowej.

W myśl art. 193 ust. 3 ustawy Pzp sąd stwierdza wykonalność orzeczenia Izby nadającego się do wykonania w drodze egzekucji, nadając orzeczeniu klauzulę wykonalności. O tym czy orzeczenie Izby nadaje się do egzekucji sądowej przesądza jego treść. Wyroki Izby mogą nadawać się do egzekucji sądowej, gdy chodzi o rozstrzygnięcia co do istoty sprawy oraz w przedmiocie kosztów postępowania.

Wobec powyższego zasadnym jest stwierdzenie, iż egzekucja wyroków Krajowej Izby Odwoławczej podlega przepisom Kodeksu postępowania cywilnego regulującym postępowanie egzekucyjne i przeprowadzana jest przez właściwe organy egzekucyjne.

Jednocześnie wydaje się, że w celu wyegzekwowania od zamawiającego podjęcia czynności określonych w sentencji orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej, zastosowanie znajdą przepisy odnoszące się do egzekucji świadczeń niepieniężnych, a w szczególności art. 1050 k.p.c. dotyczący egzekucji czynności niezastępowanych. Zgodnie z brzmieniem ww. przepisu jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał (§ 1 art. 1050 k.p.c.). Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nałoży na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy termin do wykonania czynności, z zagrożeniem surowszą grzywną (§ 3 art. 1050 k.p.c.).

Sądem właściwym do rozpoznawania wniosku wierzyciela w zakresie komentowanego artykułu jest sąd rejonowy właściwy dla dokonania czynności określonej w tytule egzekucyjnym. Sąd ten podejmuje następujące czynności: 1) wyznaczenie dłużnikowi terminu do wykonania czynności z zagrożeniem karą grzywny w razie jego niewykonania; 2) nałożenie na dłużnika grzywny wraz z wyznaczeniem nowego terminu, obwarowanego zagrożeniem kolejną, wyższą grzywną. Z powyższego wynika więc, że w trybie art. 1050 k.p.c. wierzyciel może wielokrotnie domagać się przymuszenia dłużnika w drodze nałożenia grzywny, także gdy tylko dłużnik częściowo nie wykonuje czynności, do której jest zobowiązany.

Na marginesie wskazać należy, że jeżeli sąd jako organ egzekucyjny, po rozpoznaniu sprawy na skutek wniosku wierzyciela o przeprowadzenie egzekucji w celu wykonania czynności objętej tytułem wykonawczym, dojdzie do przekonania, że zasadna jest egzekucja z innej podstawy prawnej, niż tego żądał wierzyciel, to tenże sąd stosuje środki przymuszające przewidziane we właściwym przepisie, bez względu na treść wniosku wierzyciela (post. SN z 20 grudnia 1988 r., III CRN 429/88, OSNC 1991, Nr 1, poz. 11).