DSR-I-074-913-1-TU/13 - Naliczanie odsetek od nieterminowo wnoszonej przez rodziców opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej

Kwestia naliczania odsetek od nieterminowych wpłat rodziców z tytułu odpłatności za pobyt dzieci w pieczy zastępczej nie została uregulowana w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.). Stosowanie w tym zakresie działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) budzi wątpliwości. Istnieje bowiem rozbieżność poglądów co do objęcia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zakresem przedmiotowym art. 2 § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa ze względu na to, że opłata ta nie stanowi dochodu budżetu państwa.

W świetle orzecznictwa sądów administracyjnych stosowanie przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa do różnego rodzaju opłat publicznych nie przedstawia się w sposób jednoznaczny. I tak, w świetle wyroku WSA w Warszawie z dnia 15 października 2007 r., sygn. III SA/Wa 1155/07, zamieszczonym w systemie informatycznym LEX pod nr 366821, pojęcie opłat użyte w przepisie art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej odnosi się także do opłat stanowiących dochód jednostki samorządu terytorialnego, w przeciwieństwie do pojęcia niepodatkowych należności, które odnieść można jedynie do budżetu państwa. Natomiast zgodnie z wyrokiem WSA w Białymstoku z dnia 10 sierpnia 2010 r., sygn. I SA/Bk 243/11, zamieszczonym w systemie informatycznym LEX pod nr 950731, do opłat takich jak należności budżetu jednostki samorządu terytorialnego (a nie budżetu państwa) nie mają zastosowania przepisy art. 2 § 1 pkt 1 i § 2 Ordynacji podatkowej. Podobne stanowisko zajął WSA w Opolu w wyroku z dnia 26 listopada 2008 r., sygn. I SA/Op 294/08, zamieszczonym w systemie informatycznym LEX pod nr 539321 {"Skoro opłaty na rzecz funduszy celowych nie stanowią dochodu budżetu państwa, to nie mogą zostać uznane za "opłaty lub niepodatkowe należności budżetu państwa" w rozumieniu art. 2 § 2 o.p.").

Co do naliczania odsetek od nieterminowo wnoszonej przez rodziców opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej na podstawie reguł prawa cywilnego, należy mieć na uwadze brzmienie art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego, wskazującego trzy źródła płatności odsetek. Są to czynności prawne (umowy lub czynności prawne jednostronne), przepisy ustawy oraz orzeczenie sądu lub decyzja innego właściwego organu. W przypadku, gdy obowiązek zapłaty odsetek wynika z decyzji innego właściwego organu, podstawą prawną tego obowiązku powinien być zawsze szczególny przepis, który upoważnia te organy do przyznania oraz oznaczenia wysokości odsetek, bowiem art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego nie przyznaje tym organom generalnej kompetencji do wyznaczania obowiązku płacenia odsetek.

Jednocześnie Departament Polityki Rodzinnej uprzejmie informuję, że Minister Pracy i Polityki Społecznej nie jest uprawniony do dokonywania wiążącej wykładni ustaw, w tym również do rozstrzygania wątpliwości interpretacyjnych objętych zakresem niniejszego pisma.

Wobec tego, że zasadne jest jednoznaczne wskazanie charakteru odsetek naliczanych od nieterminowo wnoszonej przez rodziców opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej, sprawa ta zostanie uregulowana przy okazji najbliższej nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.