DPP10.054.4.2017 - Interpretacje na korzyść podatnika wątpliwości dotyczących przepisów podatkowych

Odpowiadając na interpelację nr 11984 Pana Posła Władysława Kosiniak-Kamysza w sprawie interpretacji na korzyść podatnika wątpliwości dotyczących przepisów podatkowych, uprzejmie wyjaśniam.

Na wstępie, pragnę zauważyć, że wątpliwości podniesione w interpelacji dotyczą stosowania przez organy podatkowe art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201). Przepis art. 2a Ordynacji podatkowej, wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. i stanowi, że niedające się usunąć wątpliwości, co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika (zasada "in dubiopro tributario").

W treści złożonej interpelacji nie zostało skonkretyzowane do jakich wniosków i do jakich organów podatkowych odnoszą się wątpliwości w zakresie stosowania powyższego przepisu.

W związku z powyższym, uprzejmie informuję, że z informacji uzyskanej z Krajowej Informacji Skarbowej wynika, że w okresie obowiązywania powołanego przepisu, tj. od dnia 1 stycznia 2016 r. do 17 marca 2016 r. zostały wydane 23 indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego, w których organy upoważnione odniosły się do art. 2a ustawy - Ordynacja podatkowa.

Pragnę zauważyć, że było to związane z powoływaniem się przez wnioskodawców na art. 2a ustawy - Ordynacja podatkowa oraz na konieczność zastosowania w ich sprawie klauzuli "in dubio pro tributario".

W wydanych interpretacjach przepisów prawa podatkowego, w związku z powoływaniem przez wnioskodawców zasady zawartej w art. 2a ustawy - Ordynacja podatkowa, organ podatkowy dokonując oceny stanowiska wnioskodawcy w sposób, z którym wnioskodawca się nie zgadza, nie miał żadnych wątpliwości dotyczących treści oraz zastosowania przepisów prawa podatkowego będących przedmiotem spraw.

W ocenie organu wydającego interpretacje stanowisko zawarte w interpretacji zostało oparte na prawidłowej wykładni powołanych w uzasadnieniu interpretacji przepisów prawa podatkowego, a w sprawach nie wystąpiły tego rodzaju wątpliwości, aby zachodziła podstawa do rozstrzygania zgodnie z zasadą, o której mowa w art. 2a ustawy - Ordynacja podatkowa. Tym samym nie istniały jakiekolwiek przesłanki do zastosowania ww. zasady w przedmiotowych sprawach.

Natomiast, z informacji uzyskanych przez Ministerstwo Finansów z izb administracji skarbowej wynika, że od czasu wejścia w życie przepisu art. 2a Ordynacji podatkowej, według stanu na koniec 2016 r., w 41 przypadkach ww. zasada została zastosowana w wydanych rozstrzygnięciach (decyzjach, postanowieniach) naczelników urzędów skarbowych.

Należy zauważyć, że klauzula "in dubio pro tributario", będąca w rzeczywistości dyrektywą interpretacyjną, nakazującą pojawiające się wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzygać na korzyść podatnika, de facto jest logiczną konsekwencją zasad konstytucyjnych i zasad ogólnych postępowania. Klauzula ta jest zatem stosowana przez organy podatkowe nie tylko od momentu zapisania jej we wskazanej na wstępie normie Ordynacji podatkowej, ale również była stosowana wcześniej.

Ponadto, zasada "in dubio pro tributario" odnosi się wyłącznie do wątpliwości powstałych na tle interpretacji obowiązujących przepisów i może zostać zastosowana tylko wówczas, gdy żadna z możliwych wykładni (językowa, systemowa, funkcjonalna) nie rozwiązuje problemu.

Należy podkreślić, że zastosowanie zasady "in dubio pro tributario" w kształcie wynikającym z art. 2a Ordynacji podatkowej powinno być uwarunkowane okolicznościami stanu faktycznego konkretnej, indywidualnej sprawy. Obowiązywanie powyższej zasady z pewnością nie oznacza, że w każdej sprawie organ podatkowy ma obowiązek przychylać się do stanowiska podatnika, jeżeli na tle zbliżonych stanów faktycznych pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądowym. Wspomniane rozbieżności mogą bowiem wynikać np. ze zróżnicowanych ustaleń dowodowych w okolicznościach konkretnej sprawy.

Ocena, czy w konkretnej sprawie wystąpiły niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, pozostaje w gestii organu rozpatrującego tę sprawę. Prawidłowość rozstrzygnięcia podjętego przez organ podatkowy w indywidualnej sprawie może podlegać ocenie tylko w trybie kontroli instancyjnej i kontroli sądowo-administracyjnej.

Zgodnie z art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej, w brzmieniu obowiązującym od 1 marca 2017 r., Szef Krajowej Administracji Skarbowej sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych. W ramach uprawnień nadzorczych, o których mowa w art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej nie może nakazać zastosowania w konkretnej sprawie art. 2a Ordynacji podatkowej. Takie działanie stanowiłoby ingerencję w indywidualne sprawy podatkowe, których rozstrzygnięcie zastrzeżone jest do wyłącznej kompetencji podległych organów. Naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności postępowania wyrażoną w art. 127 Ordynacji podatkowej.

Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, że zasada "in dubio pro tributario" mimo, że do tej pory rzadko powoływana w wydawanych rozstrzygnięciach przez organy podatkowe, to ma istotne znaczenie jako zasada gwarancyjna i jako taka jest realnie stosowana w czynnościach sprawdzających, postępowaniach kontrolnych i podatkowych przez organy podatkowe. Dodatkowo, należy podkreślić, iż w praktyce organy podatkowe rzadko powołują się na art. 2a Ordynacji podatkowej w wydawanych rozstrzygnięciach, bowiem generalnie, zastosowanie zasady wyrażonej w art. 2a Ordynacji podatkowej sprowadza się do odstąpienia od wydania niekorzystnego dla przedsiębiorcy rozstrzygnięcia lub odstąpienia w ogóle od podjęcia działań wobec przedsiębiorcy. Opisane przypadki nie podlegają jednak ujęciu w żadnych ewidencjach i rejestrach prowadzonych przez organy podatkowe.

A zatem, nie można zgodzić się z twierdzeniem Pana Posła, że zasada rozstrzygania na korzyść podatnika nie doczekała się wprowadzenia - przeciwnie zasada ta jest szeroko stosowana przez organy podatkowe.

Odnosząc się natomiast do pytania 2, uprzejmie informuję, że na podstawie art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe, dokonując ich interpretacji m.in. z urzędu, wydając interpretacje ogólne. Realizując powyższe kompetencje Minister Finansów w dniu 29 grudnia 2015 r. wydał interpretację ogólną sygn. PK4.8022.44.2015 dotyczącą stosowania art. 2a Ordynacji podatkowej.

Dokonana interpretacja pozwoliła wypracować właściwy i jednolity sposób rozumienia art. 2a Ordynacji podatkowej, korzystny dla podatników, ale też bezpieczny dla finansów publicznych.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, wyrażam nadzieję że zostaną one uznane za wyczerpujące.