DP/WPA.024/104/00 - Dozwolony użytek w zakresie działań zwielokrotniających

"(...) Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83, z późn. zm.) twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Tak zakreślone prawo twórcy może doznawać ograniczeń jedynie w granicach wynikających z wyraźnego brzmienia przepisów ustawy. Wyjątki te dotyczą wykorzystywania utworów w ramach dozwolonego użytku prywatnego (art. 23) oraz dozwolonego użytku publicznego (art. 24-34). Wykorzystywanie utworów w ramach licencji ustawowych możliwe jest jedynie w granicach i przy spełnieniu przesłanek określonych w poszczególnych przepisach. Należy także podkreślić, że dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.

Na podstawie art. 23 wolno bez zezwolenia twórcy nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. W praktyce najczęściej spotykanym sposobem eksploatacji jest zwielokrotnienie utworów. Kontrolowanie tego typu działań nie jest w praktyce możliwe. Dlatego też obowiązująca ustawa, podobnie jak wiele ustaw państw europejskich, zawiera przepis art. 20, nakładający obowiązek przekazywania opłat na rzecz twórców przez producentów i importerów urządzeń reprograficznych, wykorzystywanych do reprodukowania utworów w zakresie własnego użytku osobistego. (...)

Ponadto należy zauważyć, że art. 30 obwiązującej ustawy dopuszcza sporządzanie przez ośrodki informacji i dokumentacji naukowo-technicznej pojedynczych egzemplarzy, nie większych niż jeden arkusz wydawniczy, fragmentów opublikowanych utworów. Twórca ma prawo do wynagrodzenia za odpłatne udostępnianie tak sporządzonych egzemplarzy fragmentów utworów, zaś szkoły mogą sporządzać lub zlecać sporządzenie pojedynczych egzemplarzy utworów opublikowanych, niedostępnych w handlu - w celu uzupełnienia, ochrony swoich zbiorów i nieodpłatnego ich udostępniania (art. 28). (...)