DOOŚ-oa-pem-233-5/2371/07/Ma - Standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych w środowisku.

W odpowiedzi na jednobrzmiące wystąpienia członków Społecznego Komitetu Przeciwko Elektroskażeniom, wyrażające protest przeciwko:

uprzejmie informuję, co następuje.

Przepisem podstawowym, który reguluje standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych w środowisku jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), które zostało ustalone w porozumieniu z ministrem właściwym w sprawach zdrowia.

W załączniku 1 ww. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. ustalone zostały standardy jakości środowiska dla pól elektromagnetycznych o częstotliwościach wykorzystywanych przez instalacje radiokomunikacyjne (w tym stacje bazowe telefonii komórkowej), radionawigacyjne i radiolokacyjne, dla miejsc dostępnych dla ludności. tj. na wysokościach do 2 metrów wzwyż np. na powierzchni terenu czy na balkonach budynków mieszkalnych, itp. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, jakie mogą występować w środowisku w miejscach dostępnych dla ludności zostały ustalone przy założeniu, że ciągłe przebywanie osób w dowolnym wieku i stanie zdrowia - w polach o poziomach niższych - nie może pociągać za sobą negatywnych skutków dla zdrowia tych osób.

Wartości te są znacznie niższe od wartości określonych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Ochrony przed Promieniowaniami Niejonizującymi (ICNIRP). Dla zakresów wykorzystywanych w radiokomunikacji, w szczególności radiokomunikacji ruchomej (telefonia komórkowa) tj. powyżej 300 MHz (megaherców) dopuszczalna gęstość mocy pola elektromagnetycznego wynosi w Polsce 0,1 W/m² (watów na metr kwadratowy), natomiast zgodnie z zaleceniami ICNIRP dopuszczalna gęstość mocy pola wynosi f/200, gdzie f to częstotliwość pola podana w megahercach.

Tak więc np. dla częstotliwości 2000 MHz, zgodnie z zaleceniami ICNIRP dopuszczalna wartość gęstości mocy wynosi 10 W/m², a zgodnie z ww. polskim rozporządzeniem Ministra Środowiska z 2003 roku - 0,1 W/ m², czyli sto razy mniej.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że polskie przepisy zapewniają jeszcze większy margines bezpieczeństwa niż zalecenia ICNIRP, uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za wystarczające.

Tak ostre kryteria w Polsce obowiązują od 1980 r., w Europie zaś standardy jakości środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych, na podobnym poziomie, stosują jedynie Włochy i Szwajcaria, a od 2007 r. również Belgia.

Zagadnienie prognozowania rozkładów poziomów pól elektromagnetycznych w otoczeniu instalacji radiokomunikacyjnych jest dobrze rozpoznane. Istnieją, opracowane przez naukowców, analityczne i numeryczne metody wyznaczania rozkładów pól elektromagnetycznych w otoczeniu anten stacji.

Rozkłady natężeń pól elektromagnetycznych wokół urządzeń zależą przede wszystkim od charakterystyki promieniowania anten oraz mocy doprowadzonych do anten.

Zaznaczyć przy tym należy, że w dalszym ciągu konieczne jest wykonywanie pomiarów kontrolnych poziomów pól elektromagnetycznych w otoczeniu urządzeń.

Zgodnie z ostatnio wprowadzonymi zmianami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola elektromagnetyczne, którymi są m.in. instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne lub radiolokacyjne, emitującymi pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitującymi pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz, są obowiązani do wykonywania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku:

Tak więc sprawdzenie dotrzymania standardów jakości środowiska w otoczeniu urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne następuje poprzez wykonanie pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

W związku z faktem, że w pismach członków Społecznego Komitetu przeciwko Elektroskażeniom poruszano sprawę uruchamiania w kraju stacji bazowych telefonii komórkowej o zwiększonej emisji promieniowania elektromagnetycznego, ze szczególnym wskazaniem na stacje zlokalizowane w miejscowościach Słupsk, Rybnik i Żory, zwróciliśmy się do Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i Ministerstwa Zdrowia z prośbą o wyjaśnienie w tej sprawie.

Odnosząc się do konkretnie wskazanych miejscowości (tj. Słupsk, Rybnik i Żory) Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, w piśmie z dnia 11 lipca 2007 r. znak: DZC-WAP-0746-2/07 (2) stwierdził, że pracujące na tym obszarze stacje bazowe działają na podstawie pozwoleń radiowych wydanych zgodnie z obowiązującą w kraju procedurą oraz nie odbiegają od innych stacji pracujących na pozostałym obszarze kraju.

Główny Inspektor Sanitarnego w piśmie z dnia 20 lipca 2007 r. znak: GIS-HŚ-EX-430-30/AA/07 wyjaśnił, że Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Katowicach przeprowadził analizę zachorowań i zgonów w latach 2000 - 2006, na nowotwory w miejscowościach Rybnik i Żory i w powiecie rybnickim w odniesieniu do miast i powiatów o porównywalnej liczbie ludności. Powyższe dane PWIS uzyskał z Instytutu Onkologii w Gliwicach oraz ze Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego. W analizie wzięto pod uwagę zachorowalność i zgony ze szczególnym uwzględnieniem białaczek i nowotworów złośliwych, chorób układu krążenia i układu nerwowego.

Żadne z zestawionych danych nie wskazują na znaczące różnice zachorowań w analizowanych miastach i powiatach od zachorowań w innych rejonach. Zachorowania na wszystkie z wymienionych grup chorób wskazują na tendencję wzrostową, natomiast roczne wzrosty w analizowanych powiatach nierzadko są niższe, niż wzrosty w całym województwie. Tak więc nie potwierdziły się stwierdzenia odnośnie wzmożonej zachorowalności i śmiertelności ludności ze względu na obecność stacji bazowych telefonii komórkowej w pobliżu osiedli mieszkaniowych w ww. miastach.

Pomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w październiku 2004 r. oraz w maju 2005 r., przeprowadził w rejonie wieży Radiowo-Telewizyjnej Ośrodka Nadawczego przy ul. Banacha w Słupsku, pomiary poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, które nie wykazały przekroczenia poziomu dopuszczalnego określonego w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). W rejonie ww. stacji, pomiary pól elektromagnetycznych wykonała również Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bydgoszczy w 2007 r. Uzyskane wyniki nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych norm określonych w ww. rozporządzeniu.

Natomiast Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w latach 2005-2006, przeprowadził 4 kontrole na terenie Rybnika oraz jedną kontrolę na terenie miasta Żory. Ponadto w 2006 r. na wniosek Prezydenta Miasta Rybnika, przeprowadzono badania monitoringowe pól elektromagnetycznych na terenie Rybnika Grabowni. W wytypowanych do kontroli miejscowościach nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, podsumowując dane uzyskane przez podległe mu służby, stwierdza, że w obu województwach, postępowania w sprawie budowy nowych lub rozbudowy istniejących stacji bazowych były realizowane zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami prawa. W związku jednak z dużym sprzeciwem społecznym Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w planach kontroli na 3 kwartał 2007 r. uwzględnił instalacje wszystkich stacji bazowych w Rybniku i Żorach (łącznie 52 stacje), w których wykonane będą również monitoringowe pomiary pól elektromagnetycznych w środowisku.

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że kwestie związane z wpływem pól elektromagnetycznych na zdrowie ludzi znajdują się od dawna w centrum uwagi organów Unii Europejskiej. 21 marca bieżącego roku został przyjęty, przez będący ciałem doradczym Komisji Europejskiej Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks (SCENIHR) - Naukowy Komitet Powstających i Niedawno Zidentyfikowanych Zagrożeń Zdrowia, raport dotyczący możliwych skutków oddziaływania pól elektromagnetycznych na zdrowie człowieka. Raport ten, zatytułowany "Possible effects of Electromagnetic Fields (EMF) on HumanHealth" jest dostępny w Internecie. Treść raportu została, przed jej ostatecznym przyjęciem przez Komitet poddana otwartemu ankietowaniu. Zgodnie z treścią raportu od lat są prowadzone obszerne badania naukowe, dotyczące pól elektromagnetycznych o częstotliwościach radiowych (epidemiologiczne, in vivo, in vitro). Zgodnie z wnioskami zawartymi w raporcie, wyniki tych badań wskazują konsekwentnie na brak negatywnych skutków zdrowotnych towarzyszących przebywaniu ludzi w polach elektromagnetycznych o poziomach niższych od granicznych, określonych w międzynarodowych zaleceniach ICNIRP - International Commission on Non Ionising Radiation Protection).

Zalecenia, wraz z ich naukowym uzasadnieniem stanowiły podstawę przyjętej w 1999 roku Rekomendacji Rady Europy 1999/519/EC, dotyczącej ograniczania ekspozycji ludności na pola elektromagnetyczne.

W dokumencie tym przyjęto jako dopuszczalne dla przebywania ludności dużo wyższe poziomy pól elektromagnetycznych od obowiązujących w Polsce.