DI/200000/451/329/2011 - Obowiązek ubezpieczeń społecznych członków rady nadzorczej spółki.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 20 maja 2011 r. w części dotyczącej obowiązku ubezpieczeń społecznych członków Rady Nadzorczej spółki

W dniu 20 maja 2011 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż Spółka w drodze uchwały określała w przeszłości, a także zamierza w ten sposób określać w przyszłości wynagrodzenie członków Rady nadzorczej Jelfy z tytułu pełnienia przez nich funkcji, o których mowa a art. 382 i nast. w zw. z art. 392 ustawy - Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Wynagrodzenie za wszelkie czynności wynikające z pełnionej funkcji członka Rady Nadzorczej, w tym za prowadzenie Spółki oraz jej reprezentację, wynikały / będą wynikać z uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. Relacje członków Rady Nadzorczej ze Spółką w obszarze regulowanym przez art. 382 i nast. ustawy - Kodeks spółek handlowych nie będą definiowane przez żadne inne jednostronne czy wielostronne czynności prawne, w tym umowy o pracę, ani żadne inne umowy o charakterze cywilnoprawnym.

Wnioskodawca zaznaczył iż wśród członków rady Nadzorczej Spółki mogą znajdować się zarówno polscy rezydenci podatkowi mający miejsce zamieszkania w Polsce, jak i nierezydenci podatkowi posiadający miejsce zamieszkania za granicą.

W przedstawionym stanie faktycznym przedsiębiorca powziął wątpliwość czy wynagrodzenie otrzymane od Spółki przez członków rady nadzorczej, a wynikające z uchwały Walnego Zgromadzenia stanowiło / stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (w przypadku nierezydentów będących członkami Rady nadzorczej.)

Przedsiębiorca przedstawił własne stanowisko w sprawie, zgodnie z którym wynagrodzenie otrzymywane od Spółki przez członków rady nadzorczej, a wynikające z uchwały Walnego Zgromadzenia w świetle obowiązujących obecnie przepisów nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ustawy o SUS, ubezpieczeniom społecznym podlega obowiązkowo osoba, która posiada tytuł do ubezpieczeń. Ustawodawca w sposób enumeratywny wylicza kategorie osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom. Katalog tytułów zawarty w ustawie o SUS ma charakter zamknięty, co oznacza, że osoby niewymienione w tym katalogu nie podlegają ubezpieczeniom społecznym i w konsekwencji nie są zobowiązane do obowiązkowego opłacania składek. W związku z faktem, iż osoby pełniące funkcję członków rady nadzorczej na podstawie powołania w drodze uchwały Walnego Zgromadzenia nie zostały wymienione w ustawie o SUS wśród osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, należy uznać, że od wynagrodzenia tych osób z tytułu pełnienia funkcji członków Rady Nadzorczej nie ma obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 382 § 1 Kodeksu spółek handlowych, rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonywania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki. Do kompetencji rady nadzorczej, na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, do czasowego wykonywania czynności przez członka zarządu, którzy zostali odwołani, złożyli rezygnację albo z innych przyczyn nie mogą sprawować swoich czynności. W przypadku niemożności sprawowania czynności przez członka zarządu rada nadzorcza powinna niezwłocznie podjąć odpowiednie działania w celu dokonania zmiany w składzie zarządu. Rada nadzorcza wykonuje swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych.

Pełnienie funkcji członka Rady Nadzorczej tworzy tzw. stosunek organizacyjno - prawny pomiędzy Spółką a osobą powołaną. Stosunek ten został uregulowany na gruncie Kodeksu spółek handlowych, który określa kompetencje, obowiązki oraz zasady odpowiedzialności członków Rady Nadzorczej. Należy jednak podkreślić, iż stosunek ten ma charakter autonomiczny i nie powoduje nawiązania osobnego stosunku pracy lub stosunku cywilnego. Wynagrodzenie dla członków rady Nadzorczej jest elementem stosunku organizacyjnego pomiędzy spółką a członkami Rady Nadzorczej, może wynikać wyłącznie z postanowień statutu albo uchwały walnego zgromadzenia, nigdy zaś z umowy między spółką a członkiem rady. Jeżeli o wynagrodzeniu członków Rady Nadzorczej decydowałby zarząd w jakiejkolwiek umowie, to stawiałoby to pod znakiem zapytania bezstronność nadzoru sprawowanego nad spółką. W praktyce tego typu umowy nie są spotykane, a miejscem formułowania standardów sprawowania mandatów są regulaminy Rady Nadzorczej lub statuty. Jest to szczególne wynagrodzenie wynikające ze stosunku prawnego łączącego członka rady ze spółką, który powstaje na skutek wybrania go do rady lub powołania go w inny sposób. Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe implikuje wniosek, że od wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członków Rady Nadzorczej nie ma obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne.

W katalogu zawartym w art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o Świadczeniach Opieki Zdrowotnej Finansowanych ze Środków Publicznych, wśród osób obowiązkowo podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu wymieniono członków rad nadzorczych posiadających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Oznacza to, że obowiązek ten dotyczy wyłącznie rezydentów i a contario, nie dotyczy nierezydentów będących członkami rady nadzorczej Spółki. Jeżeli dana osoba zasiada w radzie nadzorczej, lecz nie zamieszkuje w Polsce, to nie podlega w Polsce obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Innymi słowy, członkowie rady nadzorczej posiadający status nierezydenta nie podlegają w ogóle obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Reasumując, należy stwierdzić, iż od wynagrodzenia, które było / będzie wypłacane osobom pełniącym funkcje członków Rady Nadzorczej Spółki na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia, otrzymywanego z tytułu pełnienia przez te osoby funkcji członków Rady Nadzorczej, nie było / nie będzie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, a w przypadku nierezydentów będących członkami rady nadzorczej - także składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Powołany przepis nie zalicza do ubezpieczonych osób pełniących funkcje członków Rady Nadzorczej, zatem pełnienie tej funkcji nie rodzi obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.