DI/200000/451/136/2013 - Ustalenie tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych dla małżonka w przypadku zawarcia z nim umowy zlecenia.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym przez przedsiębiorcę (...) w dniu 6 lutego 2013 r. w sprawie ustalenia tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych dla męża wnioskodawcy w przypadku zawarcia z nim umowy zlecenia.

W dniu 14 lutego 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął kompletny wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zwrócił się o wydanie decyzji wraz z interpretacją do opisanego w złożonym wniosku zdarzenia przyszłego i wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą (...) przy której obecnie zatrudnia 3 pracowników. Przedsiębiorca informuje, że jest mężatka, a jej mąż jest emerytem policyjnym, zamieszkują razem i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Wnioskodawca zamierza zatrudnić męża w swojej firmie na umowę zlecenia, a konkretnie chce mu zlecić prowadzenie księgowości i rozliczeń z ZUS-em swojej firmy.

W związku z powyższym przedsiębiorca powziął wątpliwość czy dla ZUS-u jej mąż będzie osobą współpracującą w prowadzonej przez nią działalności, czy też może go zatrudnić jako zleceniobiorcę i opłacać składki do ZUS od ustalonego w umowie zlecenia wynagrodzenia. Wnioskodawca prosi również o informację czy musi za męża opłacać składkę wypadkową jeżeli pracę będzie wykonywał w miejscu ich zamieszkania (poza firmą).

Zdaniem wnioskodawcy, może zatrudnić męża na umowę zlecenia i traktować go jak zwykłego zleceniobiorcę (płacić składki od kwoty zawartej w umowie zlecenia) a nie jak osobę współpracującą. Jednocześnie wnioskodawca wskazuje, że opiera swoją opinię o wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r. (sygn. Akt 134/08 OSNP 2010/13-14/170). Ponadto zdaniem przedsiębiorcy nie musi opłacać składki wypadkowej, gdyż mąż będzie wykonywał pracę poza siedzibą firmy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do usl. 5 cytowanego przepisu w zw. z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do wydawania pisemnych interpretacji w sprawach dotyczących obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1, 4) i 5) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 powołanej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Natomiast stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Z wniosku przedsiębiorcy wynika, że planuje zatrudnić swojego męża na podstawie odpłatnej umowy zlecenia. Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. Brak jest bowiem w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców przepisu analogicznego do tego jaki zawarty jest w art. 8 ust. 2 ustawy w odniesieniu do pracowników, a wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Ponadto Oddział informuje, że zgodnie z art. 11 ust. 2 raz art. 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają na swój wniosek dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu oraz w obowiązującym od dnia 1 stycznia 2010 r. stanie prawnym - obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu, bez względu na to gdzie wykonywana jest praca. Natomiast stosownie do art. 18 ust. 3 w związku z ust. 1 oraz art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - zwanymi zleceniobiorcami - stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), jeżeli w ww. umowach określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Wobec powyższego w przedstawionym stanie przyszłym, w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia męża - obowiązek ubezpieczeń społecznych powstanie z tytułu wykonywania umowy zlecenia, a nie z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w Opolu. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.