DI/200000/43/995/2023 - "Ulga na start" + składki preferencyjne

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) uznaje stanowisko Przedsiębiorcy: (dalej: Przedsiębiorca) przedstawione we wniosku z dnia 16 października 2023 r. za:

Wnioskiem z dnia 16 października 2023 r., uzupełnionym w dniu 31 października 2023 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Przedsiębiorcy: (...)

Przedsiębiorca zwraca się z uprzejmą prośbą o wydanie interpretacji indywidualnej. Pytanie dotyczy zagadnienia, czy biorąc pod uwagę poniższe okoliczności może skorzystać z ulgi na start oraz małego ZUS. Czy można w przypadku Przedsiębiorcy zastosować art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dzięki któremu Przedsiębiorca mógłby opłacać preferencyjne składki przez 24 miesiące, mając na uwadze, iż:

Przedsiębiorca ukończył studia na Uniwersytecie Medycznym w (...) na wydziale Lekarsko- Stomatologicznym oraz odbył staż podyplomowy lekarza dentysty, który ukończył 30 września 2023 r. Przedsiębiorca otworzył jednoosobową działalność gospodarczą i chciałby pracować na podstawie zawartej umowy □ współpracę w kilku podmiotach leczniczych, również w miejscu, gdzie odbywał staż podyplomowy lekarza dentysty stażysty.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty umowa o pracę, którą Przedsiębiorca zawarł na czas określony, ma na celu przygotowanie zawodowe obejmujące realizację programu stażu podyplomowego. Dodatkowo zgodnie z art. 15b ust. 1 jako lekarz dentysta stażysta działania w ramach stażu podyplomowego odbywał pod nadzorem lub po konsultacji z innym uprawnionym lekarzem, będącym opiekunem Przedsiębiorcy. W ramach stażu był również zobligowany do zaliczania sprawdzianów weryfikujących wiedzę z zagadnień związanych z określonymi stażami cząstkowymi. Dodatkowo lekarz dentysta stażysta posiada ograniczone prawo wykonywania zawodu przyznane na czas odbywania stażu podyplomowego i jest uprawniony do wykonywania zawodu wyłącznie w miejscu odbywania stażu podyplomowego.

Zgodnie z art. 15d ust. 1 na staż podyplomowy Przedsiębiorca został skierowany do określonego, uprawnionego podmiotu leczniczego przez Izbę Lekarską Uchwałą nr (...)/2022 Rady Lekarskiej w z dnia 1 września 2022 r. Ponadto czas trwania stażu jak i termin jego rozpoczęcia i zakończenia są narzucone odgórnie i regulowane m.in. przez ustawę z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2023 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty uzyskanie pełnego prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty uzależnione jest od odbycia stażu podyplomowego.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2023 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty środki na wynagrodzenie za umowę o pracę zawartą na czas określony w celu odbycia stażu podyplomowego przekazywane są podmiotowi leczniczemu, w którym odbywa się staż, przez Marszałka Województwa, w tym przypadku Marszałka Województwa.

W ramach umowy o współpracę w miejscu, w którym Przedsiębiorca odbywał staż podyplomowy, planuje świadczyć usługi w poradni, zajmującej się leczeniem dysfunkcji skroniowo-żuchwowych (TMDs - Temporomandibular Disorders). Ramowy program stażu lekarza dentysty nie obejmuje stażu cząstkowego w dziedzinie leczenia dysfunkcji narządu żucia, w związku z czym zakres świadczonych przez Przedsiębiorcę usług nie będzie pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach stażu podyplomowego lekarza dentysty stażysty.

Podsumowując, czynności, które wykonuje lekarz dentysta stażysta w ramach stażu podyplomowego mają charakter szkoleniowy, a czynności wykonywane przez lekarza dentystę posiadającego pełne prawo wykonywania zawodu cechuje samodzielność i pełna odpowiedzialność prawna. Wniosek ten wynika bezpośrednio z ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Okoliczności opisane powyżej uzasadniają, że umowa o pracę w ramach stażu ma charakter szkoleniowy, a czynności wykonywane przez lekarza stażystę nie są tożsame z czynnościami wykonywanymi przez lekarza w ramach działalności gospodarczej. Pracę lekarza z pełnym prawem do wykonywania zawodu charakteryzuje całkowita samodzielność. Odbycie stażu jest niezbędne do uzyskania uprawnień, a miejsce jego odbywania wyznacza Izba Lekarska, nie jest więc to wybór zależny od lekarza stażysty.

Przedsiębiorca uprzejmie prosi o rozpatrzenie sprawy.

Stanowisko Przedsiębiorcy:

W tożsamej sprawie został wydany wyrok przez Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 marca 2023 r., sygn. akt VI U 29/23. Wyżej wymieniony wyrok stanowi, że w stosunku do lekarzy, którzy po zakończeniu stażu podyplomowego zakładają działalność gospodarczą i kontynuują pracę u tego samego pracodawcy, znajduje zastosowanie art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd uznał stanowisko ubezpieczonej za prawidłowe. Czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej nie są równoznaczne z tymi, które były wykonywane przez lekarza podczas stażu podyplomowego na podstawie umowy o pracę. Można to wytłumaczyć tym, że czynności, które wykonuje lekarz w trakcie stażu mają charakter szkolenia, a czynności wykonywane przez lekarza, który posiada pełne prawo wykonywania zawodu, definiuje pełna samodzielność.

W tym miejscu Przedsiębiorca odnosi się do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Rozdział II, art. 32, który stanowi, że wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne oraz, że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Inny polski obywatel, będący lekarzem lub lekarzem dentystą kontynuuje pracę w ramach umowy o współpracę z podmiotem, w którym wcześniej odbywał staż podyplomowy i można wobec niego zastosować art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z tego powodu decyzja odmowna wobec Przedsiębiorcy będzie miała charakter dyskryminacji w życiu społecznym i gospodarczym.

Pismem z dnia 20 października 2023 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę o wniesienie opłaty za drugi przedstawiony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, tj. "składki preferencyjne" oraz o przedstawienie własnego stanowiska w sprawie, do którego Zakład wydając pisemną interpretację będzie mógł się odnieść.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie Przedsiębiorca w dniu 31 października 2023 r. dokonał stosownej opłaty w kwocie 40,00 zł oraz przedstawił własne stanowisko w sprawie. Przedsiębiorca uważa, że przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi na start oraz z małego ZUSu w myśl art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Analiza stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego: Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Przedsiębiorca ukończył studia na Uniwersytecie Medycznym w na wydziale Lekarsko - Stomatologicznym oraz odbył staż podyplomowy lekarza dentysty, który ukończył 30 września 2023 r. Następnie otworzył jednoosobową działalność gospodarczą i chciałabym pracować na podstawie zawartej umowy o współpracę w kilku podmiotach leczniczych, również w miejscu, gdzie odbywał staż podyplomowy lekarza dentysty stażysty. Przedsiębiorca uważa, że przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi na start oraz prawo do opłacania preferencyjnych składek przez 24 miesiące.

Wyjaśniając wątpliwości Przedsiębiorcy Zakład wskazuje:

W myśl art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców-"Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej".

Natomiast w myśl art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które: * prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność. * wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą opłacać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą określoną w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawały wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, pozostawały akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usługa, pozostawały komplementanuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, a także prowadziły publiczne lub niepubliczne szkoły, inne formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Z treści art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej mogła skorzystać z ulgi na start oraz miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała tożsamych czynności na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. Powyższe oznacza, iż zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego będzie wykonywana działalność nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Zarówno art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, jak i art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odnoszą się do niewykonywania czynności na rzecz byłego pracodawcy. Pod pojęciem "byłego pracodawcy" należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 z późn. zm.) pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Ponadto, mając na uwadze treść art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazać należy, że płatnikiem składek za pracowników jest pracodawca.

Uwzględniając opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę przesłanka (...) nie wykonuję działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku procy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej nie została spełniona. Argument Przedsiębiorcy, że nie można przyjąć, iż czynności wykonywane przez lekarza-dentystę w ramach stażu są tożsame z czynnościami wykonywanymi przez lekarza-dentystę samodzielnie w ramach działalności gospodarczej jest niewystarczające na uznanie stanowiska za prawidłowe.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 2010 r. sygn. akt I UK 323/09 wyjaśnia, że (...) dodanie art. 18a miało na celu wprowadzenie preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które po raz pierwszy podejmują działalność gospodarczą na własny rachunek. Powyższe adresowane było do osób, które nie miały dotychczas stałych źródeł dochodów (stałej pracy), od których byłyby opłacane składki, i które decydują się na podjęcie własnej działalności. Dalej Sąd Najwyższy wyjaśnia (...) wykonywanie przez lekarza prowadzącego indywidualną praktykę lekarską działalności gospodarczej (zawodowej) na rzecz byłego pracodawcy, w postaci świadczenia usług zdrowotnych nie może być uznane, z powodu uzyskania kwalifikacji do samodzielnego wykonywania tych czynności, za nieodpowiadające czynnościom wykonywanym przez tego lekarza w ramach stosunku pracy. (...) Tym samym usługi zdrowotne (w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego) świadczone przez lekarza prowadzącego działalność gospodarczą (zawodową) w formie indywidualnej praktyki lekarskiej na rzecz podmiotu, w którym był zatrudniony jako stażysta, wyłączają możliwość preferencyjnego ustalenia wysokości składki na zasadach opisanych w art. 18a ustawy systemowej, gdy usługi te odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach istniejącego stosunku pracy, a więc obowiązkom wynikającym z łączącej lekarza jako pracownika i zasad opieki zdrowotnej jako pracodawcę umowy o pracę.

W wyroku z dnia 14 lipca 2021 r., sygn. akt III AUa 196/21 Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalający apelację Przedsiębiorcy, wskazał, że (...) przez zwrot: "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane wcześniej przez pracownika w ramach stosunku pracy. Wystarczy więc, aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy choćby w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała przewidzianego w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych prawa do opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w wysokości ustalonej od podstawy wymiaru składek nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy praca wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zupełnie inny charakter niż zakres czynności wykonywanych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę - osoba prowadząca działalność gospodarczą może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne przez okres 24 miesięcy od rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (...). Dalej Sąd Apelacyjny wskazuje: (...) usługi w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego świadczone przez lekarza specjalistę prowadzącego indywidualną praktykę lekarską, jak i lekarza rezydenta - na podstawie umowy o pracę, należy kwalifikować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z przepisami tej ustawy lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską nie świadczy innych usług z zakresu ochrony zdrowia od zadań wykonywanych przez lekarza rezydenta (...).

W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 stycznia 2015 r., sygn. akt III AUa 1263/14, który wskazał, że jedynie ze względu na okoliczność braku uprawnień wnioskodawcy do wykonywania tych czynności samodzielnie, wobec ustawowego wymogu odbycia stażu będącego niezbędnym elementem doskonalenia zawodowego lekarzy, usługi medyczne świadczone były pod nadzorem lekarza dentysty posiadającego pełne uprawnienia do wykonywania zawodu. Sama ta okoliczność nie przesądza, źe wnioskodawca wykonywał inne czynności z zakresu opieki zdrowotnej - stomatologicznej, niż czynności świadczone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz tego podmiotu. Ponadto Sąd Apelacyjny zauważył również, że usługi w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego świadczone przez lekarza stomatologa prowadzącego indywidualną praktykę lekarską jak i lekarza stomatologa stażysty na podstawie umowy o pracę należy kwalifikować zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z tą ustawą lekarz stomatolog prowadzący indywidualną praktykę nie świadczy innych usług z zakresu ochrony zdrowia od lekarza dentysty stażysty.

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że Przedsiębiorca nie spełnia przesłanki do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz prawa do stosowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustalonej na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając powyższe, Zakład uznał stanowisko Przedsiębiorcy za:

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 3S ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.