DI/200000/43/880/2023 - Ulga na start w przypadku współpracy radcy prawnego z byłym pracodawcą

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społeczny (zwany dalej: Zakładem) w związku z wnioskiem złożonym 10 września 2023 r., przez Panią (...) (zwaną dalej: Przedsiębiorcą) uznaje stanowisko za prawidłowe w sprawie niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Wnioskiem złożonym 10 września 2023 r., Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie indywidualnej interpretacji w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek powyższy został uzupełniony dwukrotnie pismem z dnia 25 września 2023 r. oraz pismem z dnia 10 października 2023 r.

Opis zdarzenia przyszłego:

Przedsiębiorca założył działalność gospodarczą z dniem września 2023 r. po raz pierwszy. Przedsiębiorca chciałby podjąć współpracę z byłym pracodawcą, u którego zatrudniony był na umowę o pracę na czas nieokreślony do dnia sierpnia 2023 r. Natomiast przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie wykonywał na rzecz swojego byłego pracodawcy de facto żadnych czynności od listopada 2021 r. do dnia rozwiązania stosunku pracy. W tym czasie przebywał na zwolnieniu lekarskim, następnie bez przerwy na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, potem wykorzystał cały zaległy urlop wypoczynkowy, z ostatnim dniem urlopu przysługującego u tego pracodawcy stosunek pracy został rozwiązany za porozumieniem stron. Nie zachodzi zatem w sytuacji Przedsiębiorcy okoliczność, o której mowa w wyżej cytowanym przepisie, tj. byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Czynności, które wykonywał dla tego pracodawcy do listopada 2021 r. wchodziłyby w zakres prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności gospodarczej.

Zatem Przedsiębiorca powziął wątpliwość czy fakt, że ani w bieżącym ani poprzednim roku kalendarzowym nie wykonywał faktycznie pracy na rzecz swojego pracodawcy z uwagi na korzystanie z wyżej opisanych świadczeń uprawnia Przedsiębiorcę do skorzystania z "ulgi na start", mimo że nadal w tym okresie pozostawał w stosunku pracy?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Wniosek Przedsiębiorcy dotyczy prawa skorzystania z tzw. ulgi na start.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo Przedsiębiorców ma do niej prawo osoba fizyczna, która po raz pierwszy podejmuje działalność gospodarczą i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W dniu 18 września 2023 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę o jednoznaczne wskazanie, czy prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadził pozarolniczą działalność.

W dniu 29 września 2023 r. Przedsiębiorca złożył pisemną odpowiedź na wezwanie, w której oświadczył, że nie prowadzi i w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej.

W dniu 10 października 2023 r. do Przedsiębiorcy skierowano ponowne wezwanie do uzupełnienia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji poprzez wskazanie, na jakim stanowisku Przedsiębiorca był zatrudniony u byłego pracodawcy w ramach stosunku pracy i co konkretnie należało do jego obowiązków w ramach umowy o pracę, oraz co jest przedmiotem obecnie prowadzonej działalności gospodarczej (zakres przedmiotowy prowadzonej działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 10 października 2023 r., w sprawie uzupełnienia wniosku o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa Przedsiębiorca oświadczył, że u poprzedniego pracodawcy pozostawał zatrudniony od września 2020 r. na stanowisku radca prawny. Jego obowiązki polegały na reprezentowaniu pracodawcy przed sądami, sporządzaniu pism procesowych, opinii prawnych, udzielaniu porad i konsultacji prawnych. W prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności gospodarczej obowiązki tożsame: reprezentacja przed sądem, sporządzanie pism, opinii itd. Przedsiębiorca wskazał, iż nie taki był jednak sens jego zapytania.

Ustawa jasno wskazuje, że nie mogą być to czynności tożsame z czynnościami wykonywanymi w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej.

W tym (wskazanym ustawą) czasie nie wykonywał na rzecz byłego pracodawcy żadnych czynności, gdyż od listopada 2021 r. do dnia maja 2022 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim, od dnia maja 2022 r. do dnia maja 2023 r. na urlopie macierzyńskim rodzicielskim, a od dnia maja 2023 r. do dnia rozwiązania stosunku pracy na urlopie wypoczynkowym.

Zatem czynności które wykonywał na rzecz byłego pracodawcy były tożsame, natomiast czynności te nie były wykonywane ani w bieżącym, ani w poprzednim roku kalendarzowym przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, tylko wcześniej, w czasie którego art. 18 ustawy - Prawo Przedsiębiorców nie obejmuje.

Analiza zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców - przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

W myśl art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu tej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, z powyższego wynika, źe osoba rozpoczynająca wykonywanie działalności gospodarczej po raz pierwszy lub po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności i nie wykonująca w ramach tej działalności na rzecz byłego pracodawcy czynności wykonywanych uprzednio w ramach stosunku pracy, przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia tej działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (tzw. "ulga na start"). Powyższe oznacza, że ww. osoba nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem nie podlega ubezpieczeniom społecznym w okresie 6 miesięcy stosowania tzw. "ulgi na start".

Mając na uwadze brzmienie powyżej wskazanego przepisu zauważyć należy, że art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, uzależnia możliwość skorzystania przez Przedsiębiorcę z tzw. "ulgi na start" (tj. braku obowiązku ubezpieczeń społecznych w okresie pierwszych 6 miesięcy) od spełnienia przesłanki niewykonywania w ramach prowadzonej działalności na rzecz byłego pracodawcy czynności tożsamych do uprzednio (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywanych w ramach stosunku pracy.

W przedmiotowej sprawie stanowisko Przedsiębiorcy należy uznać za prawidłowe. W treści przepisu art. 18 ustawy - Prawo Przedsiębiorców - użyte jest sformułowanie "wykonywał (...) czynności". Tym samym, dla określenia przesłanek dopuszczalności (lub jej braku) skorzystania z "ulgi na start" nie jest wystarczający sam fakt pozostawania w stosunku pracy, a faktyczne wykonywanie powierzonych przez pracodawcę czynności (obowiązków) przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy.

Sformułowanie dotyczące "wykonywania czynności", zawarte w art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, należy intepretować zgodnie z ich literalnym brzmieniem, czyli utożsamiać z faktyczną realizacją, wykonaniem czynności w ramach stosunku pracy, a nie jedynie ograniczeniem się do samego potwierdzenia istnienia stosunku pracy pomiędzy pracownikiem, a byłym pracodawcą. Przedsiębiorca wskazał, iż do dnia sierpnia 2023 r. był zatrudniony na umowę o prace u byłego pracodawcy, z tym zastrzeżeniem, iz od listopada 2021 r. do dnia rozwiązania umowy o pracę tj. do sierpnia 2023 r. faktycznie nie wykonywał żadnych czynności z zakresu umowy o pracę, bowiem przebywał na zwolnieniu lekarskim, następnie na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim i wykorzystał cały zaległy urlop wypoczynkowy bez przerw, a z ostatnim dniem urlopu wypoczynkowego stosunek pracy został rozwiązany z pracodawca za porozumieniem stron. Przedsiębiorca wskazał, iż do listopada 2021 r. świadczył w ramach umowy o pracę czynności tożsame z obecnie wykonywanymi w ramach podjętej działalności gospodarczej, jednak wskazuje na fakt braku przestanki wykonywania na rzecz pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym faktycznie pracy w ramach trwającego stosunku pracy z uwagi na nieobecność spowodowaną zwolnieniem lekarskim, urlopami macierzyńskim i rodzicielskim i w końcu wykorzystaniem urlopu wypoczynkowego do dnia rozwiązania stosunku pracy.

Zatem Przedsiębiorca w opisanym zdarzeniu przyszłym może skorzystać z "ulgi na start" określonej w art. 18 Prawa Przedsiębiorców.

Uwzględniając powyższe, Przedsiębiorca spełnia przesłanki do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Zakład zaznacza, że w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska Przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o opis zdarzenia przyszłego lub stanu faktycznego.

Stanowisko Zakładu:

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 10 września 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy Zakład uznał stanowisko za prawidłowe w sprawie niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.