DI/200000/43/58/2024 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracowników, którym pracodawca będzie udostępniać nieodpłatnie dom mieszkalny własnościowy (wydzielone pokoje) stanowiący przedmiot najmu od osoby prywatnej

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (zwany dalej: Zakładem) w związku z wnioskiem złożonym 11 stycznia 2024 r., uzupełnionym w dniu 24 stycznia 2024 r. przez (...) (zwana dalej: Przedsiębiorcą) uznaje stanowisko za prawidłowe w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników, którym pracodawca będzie udostępniać nieodpłatnie dom mieszkalny własnościowy (wydzielone pokoje) stanowiący przedmiot najmu od osoby prywatnej.

Wnioskiem złożonym w dniu 11 stycznia 2024 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24 stycznia 2024 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie.

Opis zdarzenia przyszłego:

Przedsiębiorca prosi o interpretację w następującej sprawie:

Spółka (...) zamierza w przyszłości wynająć dom mieszkalny własnościowy od osoby prywatnej w celu nieodpłatnego udostępnienia pracownikom (od osoby która pełni funkcję prokurenta w firmie).

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Spółka zamierza w przyszłości wynająć dom mieszkalny własnościowy od osoby prywatnej (niezwiązanej z firmą) w celu nieodpłatnego udostępnienia pracownikom. Spółka będzie ponosić całość comiesięcznego kosztu najmu domu. Poszczególni pracownicy będą zajmować określoną część użytkową powierzchni domu (wydzielone pokoje). W poszczególnych miesiącach dom będzie zamieszkiwać różna ilość pracowników.

Podstawą nieodpłatnego przychodu dla poszczególnego pracownika będzie kwota ustalona wg stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie wg powierzchni, którą dany pracownik będzie użytkował.

Od tak wyliczonej podstawy powinny być odprowadzone składki emerytalne i rentowe ze strony pracownika i pracodawcy.

W dniu 19 stycznia 2024 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę o wskazanie, czy w swoich przepisach o wynagradzaniu Przedsiębiorca posiada ustaloną wysokość / kwotę ekwiwalentu pieniężnego świadczenia w naturze w postaci udostępnienia pracownikom domu mieszkalnego.

W dniu 24 stycznia 2024 r. Przedsiębiorca złożył odpowiedź na wezwanie, w której wskazał, że pracodawca w swoich przepisach zakładowych nie posiada ustalonej wysokości ekwiwalentu pieniężnego świadczenia w naturze w postaci udostępniania pracownikom domu mieszkalnego.

Analiza zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 728 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się:

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych, jak również

- przychodów wymienionych w § 2 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dna 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne I rentowe.

Za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty ww. rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oznacza to, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią jedynie te przychody, które prawodawca enumeratywnie wymienił w § 2 ust. 1 pkt 1-30 powołanego rozporządzenia.

Wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu udostępnionego pracownikowi lokalu mieszkalnego nie została wymieniona w ww. rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i w związku z tym podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z § 3 wskazanego rozporządzenia wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, w razie ich braku, zgodnie z pkt 3 tego paragrafu - jeżeli przedmiotem świadczenia jest udostępnienie lokalu mieszkalnego:

Udostępnianie lokalu mieszkalnego jest świadczeniem w naturze, które stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. dla celów ubezpieczeń wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w przypadku braku uregulowania powyższego, wartość pieniężna świadczeń w naturze, jeżeli przedmiotem świadczenia jest udostępnienie lokalu mieszkalnego ustalana jest zgodnie z pkt 3 lit. a-d powyższego przepisu.

Z treści wniosku wynika, iż Przedsiębiorca w przyszłości zamierza wynająć dom mieszkalny od osoby prywatnej celem nieodpłatnego udostępnienia pracownikom. Przedsiębiorca będzie ponosić całość comiesięcznego kosztu wynajmu domu, natomiast poszczególni pracownicy będą zajmować określona część użytkową powierzchni domu - tj. wydzielone pokoje.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Przedsiębiorca prezentuje stanowisko, iż do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne powinien uwzględnić kwotę czynszu określoną według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie wg powierzchni, którą dany pracownik będzie użytkował. I od tak wyliczonej podstawy powinny być odprowadzone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ze strony pracownika i pracodawcy.

Z takim stanowiskiem Przedsiębiorcy należy się zgodzić, bowiem przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie § 3 ww. rozporządzenia. Opisane świadczenie w postaci udostępnienia pracownikom domu mieszkalnego (wydzielone pokoje) stanowiącym własność prywatną wynajmującego należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, przepisy o wynagradzaniu nie regulują tej kwestii, to wartość pieniężną wskazanego świadczenia ustala się zgodnie z § 3 pkt 3 lit. c) powołanego rozporządzenia, a w przypadku wynajęcia lokalu mieszkalnego dla pracownika w domu stanowiącym własność prywatną - wysokości czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a miastach - w danej dzielnicy.

Zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie stanowiła kwota w wysokości czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a w miastach - w danej dzielnicy, a w przypadku udostępniania lokalu mieszkalnego więcej niż jednemu pracownikowi kwota podstawy wymiaru składek powinna zostać wyliczona proporcjonalnie.

Stanowisko Zakładu:

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 11 stycznia 2024 r. przez Przedsiębiorcę opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy Zakład uznaje za prawidłowe stanowisko w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników, którym pracodawca będzie udostępniać nieodpłatnie dom mieszkalny własnościowy (wydzielone pokoje) stanowiący przedmiot najmu od osoby prywatnej.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.