DI/200000/43/391/2024 - Ustalenie możliwości nie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności gospodarczej przez okres 6 miesięcy.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) stanowisko przedstawione we wniosku złożonym dnia 15 kwietnia 2024 r. przez (...) (dalej: Przedsiębiorca)

* uznaje za prawidłowe w sprawie dotyczącej możliwości niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności gospodarczej przez okres 6 miesięcy,

* uznaje za prawidłowe w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia objęcia ubezpieczeniami.

Wnioskiem z dnia 15 kwietnia 2024 r., uzupełnionym w zakresie formalnym i merytorycznym w dniu 29 kwietnia 2024 r., Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej na podstawie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca wskazał, iź od dnia 1 października 2019 r. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce z o.o. W trakcie trwania tego zatrudnienia otworzył własną działalność gospodarczą - biuro rachunkowe w dniu 19 lutego 2023 r. W związku z tym z tytułu prowadzenia własnej działalności opłacał jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ pełny ZUS odprowadzał pracodawca w związku z zawartą umową o pracę.

Przedsiębiorca powziął wątpliwość czy w takiej sytuacji z tytułu prowadzenia własnej działalności gospodarczej mógł skorzystać z ulgi na start w okresie od 1 marca 2023 r. do 31 sierpnia 2023 r. (6 miesięcy), a potem z ZUS preferencyjnego? Czy też ulga na start nie przysługiwała Przedsiębiorcy?

Jednocześnie Przedsiębiorca nadmienia, iż jest to pierwsza działalność gospodarcza, nigdy wcześniej nie prowadził działalności gospodarczej oraz z tytułu tej działalności gospodarczej nie świadczył usług na rzecz spółki z o.o., w której był zatrudniony na umowę o pracę.

W uzupełnieniu do złożonego wniosku, Przedsiębiorca w piśmie z dnia 29 kwietnia 2024 r. wskazał, że wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę w spółce z o.o. wynosiło więcej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Przedsiębiorca poinformował, także że był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 października 2019 r. do 31 marca 2024 r.

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Przedsiębiorca uważa, że w okresie trwania umowy o pracę w spółce z o.o. oraz otworzenia własnej działalności gospodarczej świadcząc usługi kadrowo księgowe mógł skorzystać z ulgi na start w okresie od 1 marca 2023 r. do 31 sierpnia 2023 r., a po tym okresie przejść na ZUS preferencyjny opłacając tylko składkę zdrowotną z tytułu prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zauważyć należy, że Przedsiębiorca w złożonym wniosku wniósł o ustalenie możliwości niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej oraz w zakresie możliwości ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne I rentowe w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Jednocześnie treść art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

W myśl art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu tej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców - przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (tzw. ulga na start").

W świetle powyższego osoba rozpoczynająca wykonywanie działalności gospodarczej po raz pierwszy lub po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności i nie wykonująca w ramach tej działalności na rzecz byłego pracodawcy czynności wykonywanych uprzednio w ramach stosunku pracy, przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia tej działalności miała prawo do nie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (tzw. ulga na start), jednakże w sytuacji opisanej w złożonym wniosku od dnia 19 lutego 2023 r., a nie jak wskazał Przedsiębiorca od dnia 1 marca 2023 r., Jednocześnie należy wskazać, że w okresie korzystania z ulgi na start bez znaczenia pozostaje fakt równoczesnego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (z podstawą wymiaru składek nie niższą niż minimalne wynagrodzenie za pracę), bowiem niezależnie od tego czy osoba wykonująca działalność gospodarczą skorzysta z tzw. ulgi na start czy nie, obowiązek ubezpieczeń społecznych nie powstanie.

Natomiast, zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ust. 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

W świetle powyższego, prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek, w wysokości, o której mowa w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zależy od spełnienia obu ww. przesłanek.

Jednocześnie, katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określony został w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Powołany przepis zalicza do ubezpieczonych pracowników oraz osoby prowadzące pozarolniczą działalność. W myśl art. 9 ust. 1 i la wyżej powołanej ustawy osoby będące pracownikami spełniającymi jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi! z innych tytułów (inny niż umowa o pracę), których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym także z innych tytułów.

W przypadku osiągania z umowy o pracę wynagrodzenia w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, istnieje możliwość objęcia dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Powyższe oznacza, że umowa o pracę stanowi obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych, natomiast dla osób równocześnie prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, obowiązkowy tytuł do podlegania ubezpieczeniom ustalany jest w zależności od wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy. Jednocześnie dla osoby zatrudnionej tak długo jak trwa stosunek pracy, o ile osiągają wynagrodzenie odpowiadające kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 z późn. zm.), dodatkowe (poza pracownicze) tytuły do ubezpieczeń mają charakter dobrowolny.

Jednocześnie, opierając się na przedstawionych w złożonym wniosku informacjach dotyczących nieprowadzenia wcześniej pozarolniczej działalności oraz niewykonywania działalności na rzecz swojego uprzedniego pracodawcy uznać należy, że Przedsiębiorca ma możliwość deklarowania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od dnia objęcia ubezpieczeniami w myśl art. 18aa ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast, zasady ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i opłacania składek na ww. ubezpieczenie reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146). Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, w stanie faktycznym przedstawionym przez Przedsiębiorcę we wniosku jest to: umowa o pracę i prowadzenie działalności gospodarczej, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Zgodnie z powyższą ustawą osoby prowadzące działalność gospodarczą, w tym osoby niepodlegające ubezpieczeniom społecznym, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, opłacają obowiązkowo składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości uzależnionej od formy opodatkowania na zasadach określonych przepisami cytowanej ustawy.

Zatem, Przedsiębiorca z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej zobowiązany jest do opłacania tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne do momentu rozwiązania umowy o pracę, natomiast od dnia 1 kwietnia 2024 r. jako osoba wyłącznie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W konsekwencji uznać należy, że Przedsiębiorca od dnia 1 września 2023 r. miał możliwość deklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w wysokości nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę przez następne 24 miesiące od dnia objęcia ubezpieczeniami, jednakże z uwagi na stosunek pracy, do dnia jego rozwiązania, nie był zobowiązany do opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym 15 kwietnia 2024 r. opis stanu faktycznego oraz obowiązujące przepisy prawa stanowisko Przedsiębiorcy Zakład:

* uznaje za prawidłowe w sprawie dotyczącej możliwości niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności gospodarczej przez okres 6 miesięcy,

* uznaje za prawidłowe w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia objęcia ubezpieczeniami.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.