DI/200000/43/159/2024 - Ulga na start. Preferencyjne składki na ubezpieczenia społeczne

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) uznaje stanowisko Przedsiębiorcy: (dalej: Przedsiębiorca) przedstawione we wniosku z dnia 7 lutego 2024 r. za:

Wnioskiem z dnia 7 lutego 2024 r., uzupełnionym w dniu 14 lutego 2024 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Przedsiębiorcy:

W okresie od lutego 2022 r. do marca 2023 r. Przedsiębiorca był zatrudniony jako pracownik etatowy w Holandii. Od. (...)04.2023 r. zaczął prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą na terenie Polski, zaznaczając przy tym, że nigdy wcześniej nie prowadził działalności gospodarczej na terenie Polski oraz innych Państw. Od początku prowadzenia działalności w Polsce Przedsiębiorca podjął współpracę na rzecz byłego pracodawcy z Holandii i świadczy te same usługi w ramach swojej działalności gospodarczej, jakie świadczył w ramach stosunku pracy. Przedsiębiorca wskazał, że nie skorzystał od początku prowadzenia działalności gospodarczej z ulgi na start kod: 054000 oraz preferencyjnego ZUS kod: 057000 w związku z tym, że w ustawie nie jest jasno opisana definicja byłego pracodawcy.

Pytanie Przedsiębiorcy:

Czy w związku z powyższym może skorzystać z ulgi na start kod: 054000 oraz preferencyjnego ZUS kod: 057000, jeśli spełnia wszystkie inne konieczne wymogi?

Pismem z dnia 14 lutego 2024 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę o uzupełnienie złożonego wniosku poprzez:

- wniesienie opłaty za drugi wyodrębniony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawione w złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej na rachunek bankowy: PKO BP SA I Regionalny Oddział Korporacyjny w Warszawie I Centrum Korporacyjne w Warszawie: 61 1020 5590 0000 0302 8160 1019, tytułem realizacji sprawy nr: DI/200000/43/159/2024;

- wyjaśnienie, czy Przedsiębiorca prowadził lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, pozarolniczą działalność, tj.: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawała wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, pozostawała akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usługa, pozostawała komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, a także prowadziła publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty;

- wyjaśnienie, czy rozpoczynając prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej od dnia 3 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca dokonał stosownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego według schematu podlegania ubezpieczeniom właściwego dla danej ulgi - w przypadku Przedsiębiorcy: "ulgi na start" i ulgi-"składki preferencyjne";

- uzupełnienie opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego o informacje, że w okresie zatrudnienia poza granicami Polski właściwym dla Przedsiębiorcy ustawodawstwem nie było ustawodawstwo Polskie - Zakład wyjaśnił również, że powyższa informacja powinna być elementem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego Przedsiębiorcy. Zakład procedując nad wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w pierwszej kolejności analizuje stan faktyczny/zdarzenie przyszłe Przedsiębiorcy, czy w jego opisie zostały przedstawione wszystkie okoliczności mające później wpływ na stanowisko Zakładu. Umieszczenie elementu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w we własnym stanowisku w sprawie jest niewystarczające do wydania interpretacji indywidualnej.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie pismem z dnia 14 lutego 2024 r. Przedsiębiorca poinformował:

- opłata za drugi wyodrębniony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawione w złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej została uregulowana. W załączniku Przedsiębiorca przesłał odpowiednie potwierdzenie;

- nie prowadził w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, pozarolniczej działalności, tj.: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawała wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, pozostawała akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usługa, pozostawała komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, a także prowadziła publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty,

- rozpoczynając prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej od dnia 3 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca nie dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego według schematu podlegania ubezpieczeniom właściwego dla danej ulgi tj. "ulgi na start" i ulgi "składki preferencyjne",

- w okresie zatrudnienia poza granicami Polski właściwym dla Przedsiębiorcy ustawodawstwem nie było ustawodawstwo Polskie, lecz Holenderskie.

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Biorąc pod uwagę, że stosunek pracy z zagranicznym pracodawcą nie stanowi tytułu do ubezpieczeń w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, Przedsiębiorca uważa, że może skorzystać z prawa do ulgi na start oraz preferencyjnego ZUS-u. Stanowisko Przedsiębiorcy znajduje również potwierdzenie w decyzji ZUS z dnia 15 listopada 2013 r. (nr 1532/2013) oraz decyzji ZUS z dnia 5 maja 2017 r. (nr 495/2017) gdzie stwierdzono, że wykonywanie pracy na rzecz byłego zagranicznego pracodawcy nie ma znaczenia przy ustalaniu, czy przedsiębiorca spełnia warunki do skorzystania z ulg. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy zagranicznego pozwala przedsiębiorcy na skorzystanie z ulg, pod warunkiem że w całym okresie wykonywania tej pracy (w ramach stosunku pracy) nie było właściwe dla przedsiębiorcy ustawodawstwo polskie. Praca, którą Przedsiębiorca wykonywał była świadczona dla podmiotu w innym niz Polska państwie członkowskim UE.

Analiza stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Z przedstawionego przez Przedsiębiorcę stanu faktycznego wynika, że w okresie od lutego 2022 r. do marca 2023 r. był zatrudniony jako pracownik etatowy w Holandii. Od kwietnia 2023 r. rozpoczął po raz pierwszy prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą na terenie Polski. Od początku prowadzenia działalności w Polsce Przedsiębiorca podjął współpracę na rzecz byłego pracodawcy z Holandii i świadczy te same usługi w ramach działalności gospodarczej, jakie świadczył w ramach stosunku pracy. Przedsiębiorca nie skorzystał z "ulgi na start" oraz preferencyjnego ZUS w związku z tym, że w ustawie nie jest jasno opisana definicja byłego pracodawcy. Uważa jednak, że może skorzystać z prawa do "ulgi na start" oraz preferencyjnego ZUS-u, bowiem wykonywanie pracy na rzecz byłego zagranicznego pracodawcy nie ma znaczenia przy ustalaniu, czy przedsiębiorca spełnia warunki do skorzystania z ulg. W przypadku Przedsiębiorcy w okresie zatrudnienia w Holandii właściwym ustawodawstwem nie było ustawodawstwo polskie. Rozpoczynając prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej od dnia kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca nie dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego według schematu podlegania ubezpieczeniom właściwego dla danej ulgi, tj. "ulgi na start" i ulgi "składki preferencyjne.

Odnosząc się do stanowiska Przedsiębiorcy przedstawionego we wniosku, Zakład wyjaśnia:

Przepis art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców wskazuje - "Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej". W myśl natomiast art. 18 ust. 2 ww. ustawy przedsiębiorca może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

Natomiast w myśl art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

* prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,

* wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą opłacać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą określoną w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawały wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, pozostawały akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usługa, pozostawały komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, a także prowadziły publiczne lub niepubliczne szkoły, inne formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Zarówno z treści art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców jak również z treści art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej mogła skorzystać z "ulgi na start" oraz miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała tożsamych czynności na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. Powyższe oznacza, iż zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego będzie wykonywana działalność nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Artykuł 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, jak i art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odnoszą się do niewykonywania czynności na rzecz byłego pracodawcy. Pod pojęciem "byłego pracodawcy" należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 z późn. zm.) pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Ponadto, mając na uwadze treść art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazać należy, że płatnikiem składek za pracowników jest pracodawca.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że współpraca w ramach prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności gospodarczej z byłym zagranicznym pracodawcą, w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem dla Przedsiębiorcy nie było ustawodawstwo polskie, nie jest negatywną przesłanką uniemożliwiającą skorzystanie z powyższych ulg.

Jednakże uwzględniając opis stanu faktycznego przedstawiony we wniosku, Przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z ulgi umożliwiającej niepodleganie ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy, tzw. "ulga na start" od dnia podjęcia działalności gospodarczej, bowiem nie zadeklarował chęci skorzystania z tej ulgi. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu 051000 jest równoznaczne z rezygnacją z korzystania z powyższej ulgi, wynika to bowiem wprost z art. 18 ust. 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców. W przypadku rezygnacji z "ulgi na start", do czego prowadzący działalność ma prawo zgodnie z powyższym przepisem, Przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia ani wstecz, ani na bieżąco (jeśli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy). Kolejny raz będzie mógł skorzystać z "ulgi na start" dopiero po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od dnia zakończenia bądź zawieszenia działalności gospodarczej.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne należy zatem ustalić (według wskazanego w dokumentach zgłoszeniowych kodu tytułu ubezpieczenia 051000) zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi: podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

W konsekwencji powyższego, Zakład nie potwierdza prawidłowości stanowiska Przedsiębiorcy w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej, tzw. "ulga na start".

Odnosząc się z kolei do drugiej ulgi wskazanej przez Przedsiębiorcę tj. preferencyjnych składek, uwzględniając stan faktyczny przedstawiony we wniosku, Zakład wyjaśnia:

Zgodnie z art. 18aa ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, przez zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami, a przepis art. 13 pkt 4 stosuje się. W przypadku wskazanym w ust. 1 objęcie ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony - art. 18aa ust. 2 ww. ustawy.

Z powyższego przepisu wynika, że osoby, które zrezygnowały z "ulgi na start" przed upływem 6 miesięcy jak i osoby, którym upłynął 6 miesięczny okres "ulgi na start", opłacają przez 24 miesiące kalendarzowe składki od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Przy czym, zastosowanie mają warunki określone w art. 18a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Okres 24 miesięcy należy liczyć, w przypadku osób, które zrezygnowały z "ulgi na start" przed upływem 6 miesięcy - od dnia wskazanego we wniosku objęcia tymi ubezpieczeniami, który nie może być wcześniejszy od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.

W opisanym stanie faktycznym Przedsiębiorca na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej spełniał warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jednakże zadeklarował podstawę wymiaru składek w kwocie wyższej tj. wynikającej z ogólnej zasady zawartej w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym, zadeklarowana przez płatnika składek podstawa wymiaru składek za dane miesiące była zgodna z obowiązującymi przepisami, dlatego też brak jest podstaw do jej zmiany. Powyższe nie oznacza, że Przedsiębiorca na bieżąco nie może deklarować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę do upływu 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając powyższe, Zakład uznał stanowisko Przedsiębiorcy za:

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.