DI/200000/43/1109/2023 - Ustalanie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego członkom zarządu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy o świadczenie usług zarządzania, w stosunku do których nie ma zastosowania ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółki

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) uznaje stanowisko Przedsiębiorcy (...) : Sp. z o.o. przedstawione we wniosku złożonym dnia 17 listopada 2023 r. za prawidłowe w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego członkom zarządu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy o świadczenie usług zarządzania, w stosunku do których nie ma zastosowania ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

Wnioskiem z dnia 17 listopada 2023 r., uzupełnionym w dniu 11 grudnia 2023 r. Przedsiębiorca (...) wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis zdarzenia przyszłego Przedsiębiorcy:

(...) Spółka z o.o. z siedzibą w (...) (oznaczona dalej jako Spółka) zwraca się o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej zdarzenia przyszłego, niemniej koniecznym jest przywołanie wszystkich okoliczności sprawy, w tym historycznych.

Wskazać więc należy, że Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) Sp. z o.o. Uchwałą nr /2019 z dnia 12.2019 r. wydaną na podstawie Aktu Założycielskiego Spółki określiło zasady kształtowania wynagrodzeń Członków Zarządu Spółki.

Jak wynika z § ww. Uchwały, Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki udzieliło upoważnienia Radzie Nadzorczej Spółki do ustalenia szczegółowych postanowień dotyczących wynagradzania Członków Zarządu Spółki w oparciu o postanowienia przedmiotowej Uchwały, które co należy podkreślić, odpowiadają zasadom określonym w ustawie z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (oznaczonej dalej również jako Ustawa), w zakresie określonym w ww. Uchwale, w tym w szczególności do wysokości wynagrodzenia.

Rada Nadzorcza Spółki Uchwałą nr. /1/2020 z dnia. (...) 04.2020 r. zmienioną Uchwałą nr /1/2021 z dnia. (...) 09.2021 r., Uchwałą nr /1/2022 z dnia. (...) 01.2022 r. oraz Uchwałą nr /1/2022 z dnia. (...) 12.2022 r. ustaliła szczegółowe zasady i wysokości wynagrodzenia

Członków Zarządu Spółki. Jak wynika z § 1 ust. 1 ww. Uchwały Rady Nadzorczej w sprawie ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu, Spółka zawiera z Członkami Zarządu umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki, z obowiązkiem świadczenia osobistego, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Zarówno Uchwała Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki nr /2019 z dnia 12.2019 r., Jak i Uchwała Rady Nadzorczej Spółki nr /1/2020 z dnia 04.2020 r. w sprawie ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu odnoszą się w swojej treści do regulacji zawartych w Ustawie. Niemniej Ustawa nie stanowi podstawy prawnej wydania niniejszej regulacji wewnętrznych Spółki.

Podkreślenia wymaga, że stosownie do § ust. (...) ww. Uchwały Rady Nadzorczej Spółki w sprawie ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu, Spółka zawiera z Członkami Zarządu umowę o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu pełnienia Funkcji, przy czym Zarządzającemu przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości obliczonej jako 0,5 krotność miesięcznego wynagrodzenia stałego x 6, które będzie płatne w 6 równych ratach miesięcznych.

Na podstawie przywołanych powyżej regulacji Spółka zawarta z Członkami Zarządu Spółki umowy o świadczenie usług zarządzania, o charakterze umowy cywilnoprawnej (oznaczone dalej jako Umowa/Umowy). Umowy zostały zawarte na czas pełnienia funkcji do dnia wygaśnięcia mandatu, w szczególności z tytułu odwołania, złożenia rezygnacji lub upływu kadencji.

W Umowach określono m.in. wysokość wynagrodzenia stałego i zmiennego przysługującego Zarządzającemu. Od wypłaconego wynagrodzenia stałego i zmiennego, zgodnie z oświadczeniem złożonym przez Zarządzającego (Członka Zarządu) są naliczane i odprowadzane składki ZUS (emerytalne, rentowe, dobrowolna chorobowa, wypadkowa, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zdrowotna).

Jednocześnie w Umowach zostały określone kwestie odszkodowania, które Zarządzający może otrzymać po rozwiązaniu Umowy. Zgodnie z zapisami zawartymi w § Umów, po ich rozwiązaniu w okresie 6 miesięcy po ustaniu pełnienia Funkcji, Zarządzający nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej w rozumieniu art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a z tytułu przestrzegania Zakazu Konkurencji będzie mu przysługiwało odszkodowanie. Warunkiem wypłaty odszkodowania jest składanie Spółce pisemnego oświadczenia przez Zarządzającego o przestrzeganiu Zakazu Konkurencji po ustaniu funkcji.

W związku z kadencyjnością Zarządu Spółki, a co za tym idzie realną możliwością wejścia w życie zapisów § Umowy, dotyczących zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji członka Zarządu i świadczenia usług zarządzania, Spółka powzięła wątpliwość czy kwota odszkodowania wypłacanego na zasadach określonych powyżej, podlega składkom na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, czy jednak powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (oznaczonego dalej również Rozporządzenie).

Pismem z dnia 5 grudnia 2023 r., doręczonym w dniu 11 grudnia 2023 r. Przedsiębiorca w odpowiedzi na wezwanie Zakładu z dnia 22 listopada 2023 r. uzupełnił opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku poprzez wskazanie:

W pierwszej kolejności Przedsiębiorca podniósł, że Wnioskodawca nie naruszył przywołanych przez Organ przepisów art. 37 ust. 1, 3, 4 lub 6 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 221). Wniosek z dnia 17 listopada 2023 r. o wydanie indywidualnej interpretacji zawiera bowiem wszystkie elementy, które zostały określone w przywołanych przepisach ustawy - Prawo przedsiębiorców. W szczególności w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji zostało wskazane, że odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji, wypłaconego na podstawie umowy o świadczenia usług zarządzania Spółką na rzecz byłego Członka Zarządu Spółki stanowi przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647). Co więcej powyższe wynika również w końcowych wniosków Spółki.

Niemniej wykonując wezwanie Organu, Spółka z o.o. - w ślad za wnioskiem z dnia 17 listopada 2023 r. - również w ramach opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego ponownie wskazuje, że:

- odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji, wypłacone na rzecz byłego Członka Zarządu Spółki na podstawie umowy świadczenia usług zarzadzania Spółką, będzie stanowiło przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647), oraz podtrzymuje, że z przyczyn szczegółowo opisanych we wniosku:

- do opisanego powyżej odszkodowania nie znajdują zastosowania:

o § 2 ust. 1 pkt 4, zw. z § 5 ust. 2 pkt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 728), o ustawa z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. 1907), - od wypłaconego odszkodowania należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Przedsiębiorca dodał, że podtrzymuje wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 17 listopada 2023 r.

Pytanie nr 1

Czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w Umowie zawartej na podstawie wewnętrznych regulacji Spółki, które jedynie odsyłają do przepisów ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne?

Pytanie nr 2

Czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w umowie zawartej na podstawie wewnętrznych regulacji Spółki, które jedynie odsyłają do przepisów ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Wskazać więc należy, że co do zasady umowa o świadczenie usług zarządzania - kontrakt menedżerski, jest w istocie umową nienazwaną o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Osoba zarządzająca z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 13 pkt 2 ustawy o Systemie Ubezpieczeń - w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania zarządu do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla tej osoby dobrowolne, o czym stanowi art. 11 ust. 2 wskazanej ustawy.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. 2 art. 18 ust. 3 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o Systemie Ubezpieczeń podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego odnośnie zlecenia (w tym w oparciu o umowę o zarządzanie) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o Systemie Ubezpieczeń są zaś, zgodnie z brzmieniem art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Według brzmienia § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia, przepisy paragrafów 2-4 Rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w § 2 Rozporządzenia w odniesieniu do umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług ma charakter "odpowiedni" i uzależnione jest od źródła, charakteru oraz podstawy prawnej przychodów. Nie każde bowiem wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług.

Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy Rozporządzenia należy interpretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o Systemie Ubezpieczeń. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wskazane z § 2 Rozporządzenia, znajdzie zastosowanie do umów zlecenia/umów o świadczenie usług (w tym w odniesieniu do umowy o zarządzanie Spółką).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101, 101⁴) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających rządom Kodeksu cywilnego, czy też innych umowo świadczenie usług.

W związku z faktem, iż - jak już wskazano powyżej - § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartość jedynie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zawarte zostały na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy co do zasady brak jest podstaw do rozciągnięcia zastosowania tego wyłączenia na umowy o zarządzanie spółką.

Niemniej koniecznym jest ustalenie czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji wypłacane będzie członkowi zarządu na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania zawartej zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji, z obowiązkiem świadczenia osobistego takiego członka, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Co istotne zapisy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji, zawarte są w art. 8 ust. 1 Ustawy. Natomiast z treści art. 8 ust. 2 ww. Ustawy wynika, że w sprawach określonych w ust. 1, przepisy art. 101¹101⁴ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

Z powyższych przepisów wynika więc, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o Ustawę o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami została uregulowana w szczególny sposób dla tej grupy osób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji.

W związku z powyższym wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji dla osób, zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy Ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jednocześnie, z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym wyłączenie będzie miało zastosowanie również w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

(Tak: Interpretacja indywidualna z 21 lipca 2021 r., sygn. DI/100000/43/2021, decyzja nr 325) - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku).

Z powyższych względów w okolicznościach niniejszej sprawy koniecznym jest ustalenie czy do umów o zarządzanie Spółką zawartych z Członkami Zarządu Spółki zastosowanie znajdą przepisy Ustawy.

Jak zostało wskazane powyżej z Członkami Zarządu Spółki zostały zawarte umowy, co do których - poprzez § ust. oraz § Uchwały nr /2019 z dnia. (...)12.2019 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Sp. z o.o., a także § Uchwały nr /1/2020 z dnia 04.2020 r. Rady Nadzorczej Sp. z o.o. - przepisy

Ustawy zostały przywołane jedynie jako "model stosowania". Przywołane Uchwały NZW oraz Rady Nadzorczej nie zostały bowiem podjęte na podstawie przepisów Ustawy, w tym art. 1 ustawy.

Zdaniem Spółki art. 1 ust. 1 i ust. 2 Ustawy nie ma ona zastosowania do Spółki, gdyż żaden ze wskazanych w tych przepisach podmiotów nie wykonuje spraw w Spółce. Udziały w sp. z o.o. posiada bowiem: dwie spółki prawa handlowego (przy czym jednej z tych spółek - kontrolowanej przez spółkę (...) z udziałem Skarbu Państwa - przypada pakiet ponad 95% udziałów w sp. z o.o.) oraz trzy osoby fizyczne.

W konsekwencji, w okolicznościach sprawy nie znajdą zastosowania również pozostałe regulacje wynikające z Ustawy. Spotka nie ma bowiem obowiązku stosowania Ustawy. Regulacje przewidziane w Ustawie Spółka wprowadziła do stosowania w swojej organizacji fakultatywnie, w wyniku realizacji określonej polityki korporacyjnej, na podstawie wewnętrznych aktów - przywołanych powyżej uchwał Zgromadzenia Wspólników i Rady Nadzorczej.

Wskutek powyższego nie ma podstaw do stasowania przepisów Ustawy przy rozstrzygnięciu wątpliwości, z którymi Spółka zwróciła się do Organu. Zastosowanie znajduje więc: a contario § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, w zw. z § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd Najwyższy po pogłębionej analizie prawnej zawartej w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 lipca 2022 r. II USKP 228/21 wskazał, że: "Wyłączenie z podstawy wymiaru składek odszkodowania wypłaconego byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 (2) k.p., nie ma zastosowania do osób wykonujących pracą na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - § 1, § 2 ust. 1 pkt 4, § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe".

Sąd Najwyższy uznał więc, że wyłączenie z § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia - w spółkach niepublicznych - nie znajduje zastosowania do umów o zarządzanie (świadczenia usług zarządzania).

Podobnie w wyroku z 13 lipca 2023 r. (sygn. II USKP 228/21) Sąd Najwyższy wskazał, że: "Zakaz konkurencji jest częścią całego zobowiązania, a nie samodzielnym tytułem podlegania ubezpieczeniom społecznym. Jeśli jest częścią umowy cywilnej, to przychód z tej umowy, czyli również z zakazu konkurencji, stanowi podstawę składek. Uprawnione jest zatem stanowisko, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek odszkodowania wypłacanego byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 (2) k.p., nie ma zastosowania do osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia

Z tych wszystkich względów zdaniem Spółki - od odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, wypłaconego na podstawie umowy o świadczenia usług zarządzania Spółka na rzecz byłego Członka Zarządu Spółki, do której nie znajdują zastosowania przepisy Ustawy należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne.

Tożsame stanowisko w ocenie Spółki należy zaprezentować w odniesieniu do składki zdrowotnej. Stąd wyłączenie, o którym mowa powyżej w odniesieniu do składek na ubezpieczenia społeczne nie powinno znaleźć zastosowania również w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Analiza zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zgodnie z art. 18 ust. 1, 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy (tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących) stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Ponadto w myśl art. 20 ust. 1 tej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowią podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.

Natomiast zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.). do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osób z nimi współpracujących stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Artykuł 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że przychodami są: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu m.in. umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.

Szczegółowe uregulowania dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek zostały zawarte w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Powyższe rozporządzenie w § 2 zawiera zamknięty katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia, przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde Jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajduje zastosowanie do umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101 i 101⁴) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających przepisom Kodeksu cywilnego, czy też innych umów o świadczenie usług. Zatem wyłączenie zawarte w § 2 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia nie ma zastosowania do zleceniobiorców - w opisanym zdarzeniu przyszłym członków zarządu pełniących funkcję w ramach umowy o świadczenie usług zarządzania.

W tym miejscu należy wskazać, na przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655). Ww. ustawa ma zastosowanie do podmiotów reprezentujących Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, państwowe osoby prawne, komunalne osoby prawne w zakresie wykonywania praw z akcji przysługujących tym podmiotom.

Zapisy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji zawarte są w art. 8 ust. 1 powyższej ustawy. Natomiast z treści art. 8 ust. 2 ww. ustawy wynika, że w sprawach określonych w ust. 1, przepisy art. 101¹101⁴ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio, przy czym odszkodowanie za każdy miesiąc, o którym mowa w tych przepisach, nie może być wyższe niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka organu zarządzającego przed ustaniem pełnienia funkcji. Zatem, kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, została uregulowana w szczególny sposób dla tej grupy osób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji.

Jednakże w opisie zdarzenia przyszłego Przedsiębiorca wskazał, że Spółka nie ma obowiązku stosowania przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Regulacje przewidziane w tej ustawie Spółka wprowadziła do stosowania w swojej organizacji fakultatywnie, w wyniku realizacji określonej polityki korporacyjnej, na podstawie wewnętrznych aktów. Z Członkami Zarządu Spółki zostały zawarte umowy, co do których - poprzez § ust. oraz § Uchwały nr /2019 z dnia 12.2019 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o., a także § Uchwały nr. /1/2020 z dnia '.04.2020 r. Rady Nadzorczej (...) Sp. z o.o. - przepisy ww. ustawy zostały przywołane jedynie jako "model stosowania". Przywołane Uchwały nie zostały bowiem podjęte na podstawie przepisów powyższej ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, w tym art. 1 ustawy. Zdaniem Przedsiębiorcy od odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, wypłaconego na podstawie umowy o świadczenia usług zarządzania Spółka na rzecz byłego Członka Zarządu Spółki, do której nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne. Tożsame stanowisko w ocenie Spółki należy zaprezentować w odniesieniu do składki zdrowotnej. Stąd wyłączenie, o którym mowa powyżej w odniesieniu do składek na ubezpieczenia społeczne nie powinno znaleźć zastosowania również w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zakład podziela stanowisko Przedsiębiorcy i uznaje, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zakazu konkurencji dla osoby, zatrudnionej na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania, w stosunku do której nie mają zastosowania przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Stanowisko Zakładu

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku złożonym dnia 17 listopada 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy Zakład uznał stanowisko za prawidłowe w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego członkom zarządu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy o świadczenie usług zarządzania, w stosunku do których nie ma zastosowania ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...)

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.