DI/100000/451/406/2011 - Naliczenie i opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne od dodatków stażowych i szkoleniowych, wypłacanych uczestnikom szkoleń współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1.447, z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku:

- uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z siedzibą w (...) złożonym w dniu 16 czerwca 2011 r., a dotyczącym podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, sposobu finansowania i prawidłowości naliczenia składek na ww. ubezpieczenia od dodatków stażowych i szkoleniowych, wypłacanych uczestnikom szkoleń współfinansowanych, z Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

- uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) Zawodowego z siedzibą w złożonym w dniu 16 czerwca 2011 r., a dotyczącym opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, prawidłowości naliczenia składek na ww. ubezpieczenie od dodatków stażowych i szkoleniowych, wypłacanych uczestnikom szkoleń współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pod warunkiem, że wypłacane należności korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.

- odmawia wydania pisemnej interpretacji w sprawie wniosku z dnia 16 czerwca 2011 r. złożonego przez (...) z siedzibą w (...) w zakresie prawidłowości kodu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych., ustalania sposobu przeliczania kwot wypłacanych uczestnikom, szkolenia i stażu w przypadku ich obecności lub nieobecności na szkoleniu lub stażu, ustalenia kosztu całkowitego i sposobu naliczania kwoty dodatku stażowego i szkoleniowego do wypłaty.

Dnia 16 czerwca 2011 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wnioskodawca wskazał:, iż realizuje projekty współfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Wnioskodawca na mocy podpisanych umów z Wojewódzkim Urzędem Pracy w (...) (instytucja pośrednicząca) realizuje projekt "Szkolenie dla osób pozostających bez zatrudnienia, przygotowujących się do pracy w usługach opiekuńczych", w których biorą udział osoby pozostające bez zatrudnienia. Uczestnikom szkoleń są wypłacane świadczenia. w postaci: dodatku szkoleniowego w wysokości 4 zł za godzinę szkolenia i dodatek stażowy w wysokości 1370 zł wypłacany miesięcznie każdemu uczestnikowi projektu.

Powyższy stan faktyczny wzbudził u przedsiębiorcy szereg wątpliwości dotyczących tego, czy uczestnicy ww. szkoleń podlegają ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a od wypłaconych uczestnikom szkoleń stypendiów należy naliczać i opłacać składki na. te ubezpieczenia. Zdaniem wnioskodawcy od wypłacanych uczestnikom projektu dodatków szkoleniowych i stażowych należy pobrać i opłacić składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, zaś (...) jest podmiotem finansującym i płatnikiem; składek na powyższe ubezpieczenia, a podstawę wymiaru składek stanowi kwota przysługujących należności, które nie pomniejszają zarachowanej kwoty do wypłaty. Jednocześnie wnioskodawca uznał, iż uczestnicy szkolenia podlegają obowiązkowo, ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli nie podlegają temu ubezpieczeniu z innego tytułu, jednakże należna składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obniżana do kwoty 0 zł, gdyż wypłacane świadczenia finansowane ze środków europejskich korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Artykuł 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Stanowisko przedsiębiorcy co do obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, sposobu finansowania i prawidłowości naliczenia składek na ww. ubezpieczenia od wypłacanych dodatków stażowych i szkoleniowych w stanie faktycznym zawartym we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji należy uznać za prawidłowe. Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 9a w związku z art. 9 ust. 6a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty - kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe - dorosłych, zwanymi. dalej "osobami pobierającymi stypendium", jeżeli osoby te nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń, społecznych. Powyższe osoby zgodnie z art. 12 ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jako osoby podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, obowiązkowo podlegają również ubezpieczeniu wypadkowemu.

Natomiast ww. osoby biorące udział w szkoleniach, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osoby odbywającymi służbę zastępczą. Przepis ten nie wskazuje osób pobierających stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, jako osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. W myśl art. 11 ust. 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych brak jest także podstaw do opłacania składek na to ubezpieczenie chorobowe.

Zgodnie a art. 18 ust. 4 pkt 8 w związku z art. 20 ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób, o których mowa stanowi kwota, stypendium. Jednocześnie należy podkreślić, iż bez znaczenia pozostaje nazwa wypłacanego świadczenia określona w projekcie. Jeżeli z zawartej urnowy na realizację szkolenia lub stażu wynika prawo tej osoby do uzyskania świadczenia otrzymywanego z tytułu uczestnictwa w szkoleniu, to stanowi ono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe.

Składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe z godnie art. 16 ust. 3 i 9a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości, z własnych środków podmioty kierujące. Natomiast płatnikiem składek na osoby pobierające stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego są zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. za powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, też inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące, które korzystają z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206 z późn. zm.), która w art. 2 pkt 11 za publiczne środki wspólnotowe uznaje środki finansowe pochodzące z budżetu Wspólnot europejskich, a w szczególności z funduszy strukturalnych, o których mowa w przepisach Unii Europejskiej w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego.

Odnosząc się do obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przez uczestników projektu, to należy stwierdzić, że zgodnie art. 66 ust. 1 pkt 24a Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania, zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez podmiot inny niż powiatowy urząd pracy, nie podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, zaś zgodnie z art. 75 ust. 9a pkt 4 osoby, o których mowa w powyższym przepisie, zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego podmiot kierujący (beneficjent) na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, którym jest instytucja szkoleniowa korzystająca z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116,. poz. 1206 z późn. zm.) albo Ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 140, poz. 984 oraz z 2008 r. Nr 216, poz. 1370). Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne tych osób stanowi kwota odpowiadająca wysokości pobieranego stypendium (art. 87 ust. 8 pkt 4 Ustawy o świadczeniach, opieki, zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Natomiast zgodnie z art. 85 ust. 6a. za osobę, składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza podmiot kierujący (beneficjent) na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych. Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 137 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, późn. zm.), wolne od podatku dochodowego są środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146), zaś zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez płatnika, od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł. W kontekście powyższych ustaleń wnioskodawca wypłacając dodatki szkoleniowe i stażowe uczestnikom szkoleń, nie dokonując potrąceń zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, to tym samym składkę obliczaną za poszczególne miesiące obniża do wysokości 0 zł, jeżeli wypłacane należności korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż uczestnikami organizowanych szkoleń są osoby pozostające bez zatrudnienia, a osoby posiadające status osoby bezrobotnej na czas udziału w projekcie tracą status osoby bezrobotnej, a tym samym stanowisko przedsiębiorcy w tym zakresie opłacania składek na ubezpieczenie za uczestników projektu jest prawidłowe pod warunkiem, iż wypłacane należności korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Odnosząc się do wątpliwości przedsiębiorcy co do prawidłowości kodu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, ustalania sposobu przeliczania kwot wypłacanych uczestnikom szkolenia i stażu w przypadku ich obecności lub nieobecności, na szkoleniu lub stażu, ustalenia, kosztu całkowitego i sposobu naliczania kwoty dodatku stażowego i szkoleniowego do wypłaty, należy stwierdzić, że z brzmienia art. 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jednoznacznie wynika iż wydanie pisemnej interpretacji dotyczy wyłącznie tych przepisów z których bezpośrednio wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenie społeczne. Natomiast brak jest podstaw prawnych, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł w trybie art. 10 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej władczo rozstrzygać o kodzie zgłoszenia, do ubezpieczenia uczestnika projektu. Obowiązek wykazania określonego kodu dla osoby zgłaszanej do ubezpieczeń społecznych jest sprawą o charakterze technicznym, który nie przesądza o obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. W świetle przywołanego art. 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony również do rozstrzygania, co do kosztów całkowitych i sposobu naliczania kwot do wypłaty netto dodatku szkoleniowego i stażowego uczestnikom projektu, gdyż kwestie powyższe nie mieszczą się w zakresie przedmiotowym art. 10 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, gdyż w istocie dotyczą przepisów prawnych, z których nie wynika bezpośrednio obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

(...)

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń, społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca, od dnia doręczenia decyzji.