DI/100000/451/184/2011 - Obowiązek opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.) w związku z art. 33 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października. 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205 poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w sprawie wniosku z dnia 16 marca 2011 r., złożonego w dniu 28 marca 2011 r. (...) z siedzibą w (...)

- uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we ww. wniosku w zakresie interpretacji dotyczącej daty powstania obowiązku opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w sytuacji, gdy praca wykonywana, na określonym stanowisku została ' przez Państwową Inspekcję Pracy zakwalifikowana (na skutek skargi wniesionej przez pracownika), jako praca wykonywana w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze,

- odmawia wydania interpretacji w zakresie zmiany obowiązującego wykazu stanowisk pracy, na którym wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, gdy o obowiązku wpisu pracownika do ewidencji osób wykonujących pracę w ww. warunkach orzekła Państwowa Inspekcja Pracy

odmawia wydania interpretacji w zakresie wskazania daty wpisania do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Dnia 28 marca 2011 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 16 marca 2011 r., złożony przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wydał zarządzenie, w których określił wykaz stanowisk pracy, w których są wykonywane prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną, zgodnie z zał. nr 2 do ww. ustawy. W sporządzonym, wykazie, jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wskazano: dla elektrowni - operator nastawni głównej, dla elektrowni (...) - kierownik zmiany ruchu elektrycznego starszy mistrz, dla elektrowni (...) operator nastawni elektrycznej starszy elektryk dyżurny, dla elektrowni - kierownik zmiany ruchu elektrycznego starszy mistrz. Wnioskodawca umieścił pracowników zajmujących ww. stanowiska w wykazie, o którym mowa w art. 41 pkt 4 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych.

W 2010 r. kilku pracowników przedsiębiorcy złożyło skargi do Państwowej Inspekcji Pracy w (...) dotyczące nie umieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze lub szczególnych warunkach. Państwowa Inspekcja Pracy po wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydała nakazy umieszczenia określonych pracowników w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze lub szczególnych warunkach, jednakże rozstrzygnięcia te nie zawierają precyzyjnego wskazania daty, od której należy wykazywać skarżących się pracowników w ewidencji. Spółka, uznała i wykonała nakazy umieszczając skarżących się pracowników w ww. ewidencji od daty wpływu stosownej decyzji Państwowej Inspekcji Pracy. Od tej daty rozpoczęto również naliczać i odprowadzać składki za powyższych pracowników na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Jednakże przedsiębiorca powziął wątpliwości co do poprawnej daty, od której należy wykazywać pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze lub szczególnych warunkach, oraz co do okresu, za jaki należy opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych za tych pracowników, których umieszczenie w ww. wykazie nakazała Państwowa Inspekcja Pracy. Jednocześnie wątpliwości spółki wzbudza zagadnienie, czy w przypadku zmiany daty wpisu pracownika do ewidencji należne są odsetki od nieterminowo opłaconych składek.

Spółka w uzupełnieniu wniosku, które wpłynęło do Oddziału ZUS w Gdańsku w dniu 19 kwietnia 2011 r. zaprezentowała własne stanowisko, że pracowników, co do których Państwowa Inspekcja Pracy na skutek skargi, nakazała umieścić w ewidencji osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze należy umieścić od daty wpływu decyzji i od tej daty spółka, zdaniem wnioskodawcy powinien opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Jednakże zdaniem spółki obowiązek rozszerzenia ww. ewidencji o nowe stanowiska dotyczy wyłącznie tych stanowisk, na których wykonywanie pracy odbywa się wyłącznie przez pracowników, którzy złożyli skargi do Państwowej Inspekcji Pracy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje: Art. 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Stanowisko przedsiębiorcy co do stanu faktycznego zawartego we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji należy uznać za nieprawidłowe.

W katalogu spraw leżących w zakresie działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych spełniających warunki określone w art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej mieszczą się między innymi sprawy dotyczące obowiązku opłacania i podstawy wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, Obowiązek opłacania składek na ww. Fundusz ma umocowanie w przepisach Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008, nr 237, poz. 1656), która w art. 35 stanowi, że składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłaca się za pracownika, który wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zaś powstaje z dniem rozpoczęcia "wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym, charakterze, jednakże nie wcześniej niż od 1 stycznia 2010 r., a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac.

Nakaz wydany przez ww. organ jest decyzją administracyjną o charakterze deklaratoryjnym. Decyzja deklaratoryjna nie tworzy, nie zmienia ani nie znosi istniejących stosunków prawnych, a jedynie ustala w sposób wiążący prawa lub obowiązki strony, wynikające z normy prawnej - decyzje te stwierdzają tylko powstanie na mocy przepisów prawa określonych skutków prawnych, zaś w pewnym zakresie stwarzają nową sytuację prawną, ponieważ dopiero od. chwili wydania takiej decyzji, będzie można powołać się na tą nową sytuację prawną.

Zgodnie zaś z art. 41 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek jest obowiązany prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych, warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy w zakresie orzekania o zasadach tworzenia i prowadzenia przez płatników składek wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub szczególnym, charakterze. Natomiast z art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że sprawy sporne dotyczące nie umieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze rozpoznaje Państwowa Inspekcja Pracy. Pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze definiuje ww. ustawa w art. 3, a wykaz tych prac został określony w załączniku nr 1 i 2 do ustawy. A zatem stwierdzenie, że dany rodzaj pracy jest pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest, stwierdzeniem faktu a nie prawa, gdyż o tym. czy ktoś wykonuje taką pracę przesądza jedynie spełnienie określonych ustawą warunków, a nie akt administracyjny wydawany przez organ właściwy. W konsekwencji stwierdzić należy, iż rozstrzygnięcia - nakazy wydawane w tym zakresie są wiążące dla stron postępowania (pracownika i pracodawcy), ale również Zakładu. Nakaz ten stwierdza obowiązek umieszczenia danego pracownika w ewidencji osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przez pracodawcę, i wywołuje skutek w zakresie spełnienia ustawowych warunków do podlegania obowiązkowi opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych z mocą wsteczną (ex tune), tzn. z rzeczywistym dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Z uwagi na powyższe płatnik ma obowiązek uiścić zaległe składki na Fundusz Emerytur Pomostowych pracownika wpisanego do ww. ewidencji za cały okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w tym również za okres przed wydaniem decyzji przez Państwową Inspekcję Pracy. Natomiast zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych od nieopłaconych w terminie składek na FEP należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), jeżeli ich "wysokość przekracza 6,60 zł.

Jednocześnie Zakład nie jest właściwy w zakresie zasad tworzenia i prowadzenia przez płatników składek wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, o których mowa w art. 41 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, w tym również wskazywania daty, z jaką należy wykazywać danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, W świetle powyższego przepisu obowiązek oceny, czy dany rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika na określonym stanowisku pracy powinien być uznany za pracę w szczególnych warunkach, czy też o szczególnych charakterze spoczywa na płatniku, gdyż to on zobowiązany jest prowadzić ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest obowiązek opłacania składek na FEP. W konsekwencji stwierdzić należy, iż w tym zakresie brak jest podstaw do wydania interpretacji w trybie art. 10 tej ustawy.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja, nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca. 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie.

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.