DI/100000/451/1402/2012 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu wypłacenia zleceniobiorcy dodatkowego odszkodowania z tytułu doznanego uszczerbku na zdrowiu w skutek wypadku przy świadczeniu pracy na podstawie zawartej umowy zlecenia.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 28 listopada 2012 r., złożonym w dniu 30 listopada 2012 r. (uzupełnionym w dniu 18 grudnia 2012 r.) przez przedsiębiorcę pana (...), prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...), w sprawie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu wypłacenia zleceniobiorcy dodatkowego odszkodowania z tytułu doznanego uszczerbku na zdrowiu w skutek wypadku przy świadczeniu pracy na podstawie zawartej umowy zlecenia.

W dniu 30 listopada 2012 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy pana (...), prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.). Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 14 grudnia 2012 r. (wpływ do ZUS O/Gdańsk w dniu 18 grudnia 2012 r.).

Wnioskodawca w treści złożonego wniosku wskazał, iż zatrudniony przez niego zleceniobiorca uległ wypadkowi przy wykonywaniu prac zleconych w siedzibie zleceniodawcy. Zleceniobiorca z tego tytułu, na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 16 listopada 2012 r. otrzymał jednorazowe odszkodowanie w kwocie 8.160,00 zł., po ustaleniu stałego, 12% uszczerbku na zdrowiu, doznanego urazu w wyniku zaistniałego wypadku przy wykonywaniu prac zleconych. Przedsiębiorca na pisemną prośbę zleceniobiorcy, zamierza wypłacić dodatkowo odszkodowanie w wysokości wskazanej przez zleceniobiorcę, tzn. takiej wysokości, jak otrzymał z ZUS tj. 8.160,00 zł.

Na tle powyższego stanu faktycznego wnioskodawca powziął wątpliwość, czy z tytułu wypłaty dodatkowego odszkodowania istnieje obowiązek naliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, składek na FP i FGŚP.

Jednocześnie wnioskodawca argumentuje, że na podstawie przepisów Rozporządzenia ministra pracy polityki socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, (Dz. U. z dnia 29 grudnia 1998 r.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887), oraz przychody wskazane w § 2 tego rozporządzenia, którego § 2 ust. 1 piet 7 stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowi jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci oraz odszkodowań za przedmioty utracone wskutek wypadku przy pracy, przysługujących od pracodawcy.

Przedsiębiorca wskazuje, iż przytoczone przepisy nasuwają wątpliwość, czy umowa zlecenia ma być traktowana jako stosunek pracy, dlatego przedsiębiorca wyraża stanowisko, że od wypłaty na pisemną prośbę zleceniobiorcy dodatkowego odszkodowania należy naliczyć i opłacić składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, składek na FP i FGŚP. W uzupełnieniu wniosku z dnia 14 grudnia 2012 r. przedsiębiorca wskazał, że dodatkowe, dobrowolne odszkodowanie z tytułu wypadku przy wykonywaniu pracy przez zleceniobiorcę, na podstawie zawartej umowy zlecenia, stanowi przychód z umowy zlecenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy co do zdarzenia przyszłego w zakresie wniosku o wydanie pisemnej interpretacji podlegającego rozpatrzeniu, należy uznać za prawidłowe.

Artykuł 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z kolei podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ubezpieczenie rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, to zgodnie z art. 18 ust. 3 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców ustala się zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Wskazana powyżej generalna zasada, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód doznaje ograniczenia normatywnego, bowiem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią przychody wymienione enumeratywnie w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), gdzie w § 2 zawarte jest wyłączenie określonych należności, jako nie wchodzących do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie należy podkreślić, że w związku z nowelizacją ww. Rozporządzenia rozszerzono możliwość stosowania przedmiotowych zwolnień na osoby zatrudnione między innymi na podstawie umowy zlecenia, bowiem zgodnie z § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy w zakresie ustalania podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenia rentowe dla pracowników zawarte w § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Ponadto należy mieć na uwadze treść art. 81 ust. 1. Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), który wprowadza zasadę, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osobami z nimi współpracującymi, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Zgodnie zaś z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121 z późn. zm.) analogicznie ustala się składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Odnosząc powyższe regulacje prawne do zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku, w którym zleceniodawca planuje wypłacić zatrudnionemu zleceniobiorcy z tytułu doznanego uszczerbku na zdrowiu spowodowanym wypadkiem przy pracy dodatkowe odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kwocie odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. poz. 167, nr 1322 z późn. zm.), to należy stwierdzić, iż wypłacona należność będzie stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, bowiem jak wskazał wnioskodawca w piśmie z dnia 14 grudnia 2012 r. stanowi przychód z umowy zlecenia, który nie został wskazany w cytowanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jako nie stanowiący podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Należy podkreślić, że brzmienie § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uległo zmianie. Aktualne brzmienie tego przepisu (od 30 stycznia 2004 r.) stanowi, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią odszkodowania za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy - należne od pracodawcy na podstawie art. 237¹ § 2 Kodeksu pracy.

Dodatkowo Zakład w trybie wydawania pisemnych interpretacji nie jest władny do wypowiadania się w przedmiocie ustalenia, czy umowa zlecenia jest traktowana jako stosunek pracy z uwagi na brzmienie cytowanego powyżej art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w związku z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi że Zakład wydaje interpretacje indywidualne w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej mniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego - (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.