DI/100000/451/1119/2013 - Obniżona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku

* uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 18 lipca 2013 r., złożonym w dniu 12 sierpnia 2013 r. (uzupełnionym pismem z dnia 9 września 2013 r. doręczonym w dniu 13 września 2013 r.) przez (...) prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) w (...), dotyczące dopuszczalności deklarowania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od podstawy wymiaru stanowiącej zadeklarowaną kwotę, nie niższą niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia,

* odmawia wydania interpretacji w zakresie dopuszczalności skorygowania przez wnioskodawczynię dokumentów zgłoszeniowych oraz deklaracji rozliczeniowych za okres od (...) r. do (...) r., w których podstawa wymiaru składek została zawyżona i został wskazany błędny kod zgłoszenia do ubezpieczeń.

Dnia 12 sierpnia. 2013 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek Pani (...) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 9 września 2013 r., doręczonym w dniu 13 września 2013 r.

Wnioskodawczym wskazała, iż od dnia (...) r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą (...).

Przedmiotem działalności jest świadczenie usług prawniczych (PKD 69.10.Z). Działalność gospodarcza, która nadal jest prowadzona, jest jej pierwszą i jedyną działalnością gospodarczą. Zarówno wcześniej, jak i obecnie nie prowadziła i nie prowadzi jakiejkolwiek innej niż powyżej wymieniona działalności określonej w art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych. Do dnia 30 września 2011 r. wnioskodawczym była zatrudniona na umowę o pracę w w (...) na stanowisku aplikanta radcowskiego. Do jej obowiązków należało w szczególności: wykonywanie czynności administracyjnych, przygotowywanie projektów dokumentów prawnych (umów, pism sądowych, opinii, porad itp.) pod ścisłym nadzorem i kierownictwem radców prawnych i adwokatów oraz przygotowywanie korespondencji do wysyłki. Umowa o pracę została rozwiązana z dniem r. po uzyskaniu przez nią uprawnień radcy prawnego. Od dnia (...) r. przedsiębiorca nawiązał stałą współpracę z (...) w (...), która wcześniej zatrudniała wnioskodawczynię na podstawie umowy o pracę. Na podstawie umowy o stałej współpracy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do jej obowiązków należy obecnie samodzielna obsługa prawna klientów kancelarii, w szczególności reprezentacja klientów przed urzędami oraz sądami, opracowywanie i sporządzanie pism procesowych, umów, opinii i porad prawnych oraz wsparcie pracowników i współpracowników ww. Kancelarii, w tym aplikantów radcowskich. Wobec powyższego bezsprzeczne jest, iż zakres czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię na rzecz Kancelarii w ramach działalności gospodarczej jest odmienny niż w czasie zatrudnienia na umowy o pracę. Samodzielnie wykonywane czynności polegające na świadczeniu usług pomocy prawnej związane są z możliwością wykonywania zawodu radcy prawnego, która wynika z pozytywnie złożonego egzaminu państwowego, odbytej aplikacji oraz wpisu na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych.

Wątpliwości wnioskodawczym budzi to, czy będzie mogła skorzystać z regulacji przewidzianej w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i deklarować oraz odprowadzać z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, w okresie pierwszych 24 miesięcy, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru, którą stanowić będzie zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Nadto przedsiębiorca pyta, czy w przypadku potwierdzenia stanowiska o dopuszczalności opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w obniżonej wysokości będzie istnieć możliwość skorygowania dokumentów zgłoszeniowych oraz deklaracji rozliczeniowych za okres od (...) r. do (...) r., w których podstawa wymiaru składek została zawyżona i został wykazany błędny kod zgłoszenia do ubezpieczeń (tekst jedn.: zamiast kodu 0570 0 0 wykazano kod 0510 0 0).

W treści własnego stanowiska w sprawie przedsiębiorca wskazuje, iż może skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych albowiem przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w dniu (...) r. nie była prowadzona jakakolwiek działalność określona w art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy systemowej oraz nie jest wykonywana działalność gospodarcza na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym były wykonywane czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Jak podkreśla wnioskodawczyni, czynności wykonywane w zakresie działalności gospodarczej wykonywanej przez licencjonowanego radcę prawnego nie są tożsame z czynnościami wykonywanymi przez aplikanta radcowskiego w ramach stosunku pracy. Brak tożsamości jest bezsprzeczny, gdyż jako aplikant wnioskodawczyni była zatrudniona w (...), a następnie już jako radca prawny prowadzący po raz pierwszy jednoosobową działalność gospodarczą nawiązała z byłym pracodawcą współpracę. Wnioskodawczyni obszernie argumentuje, iż zawód racy prawnego całkowicie różni się od zawodu aplikanta radcowskiego przywołując na potwierdzenie swojego stanowiska uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., zapadłego w sprawie o sygn. akt II UK 184/12.

W odniesieniu zaś do drugiego pytania zadanego w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, przedsiębiorca podkreśla, iż stosownie do art. 41 ust. 6 ustawy systemowej jeżeli płatnik stwierdzi nieprawidłowości w dokumentach rozliczeniowych, to jest obowiązany do złożenia korekt tych dokumentów. W przypadku wyboru opłacania składek ZUS przez pierwsze 24 miesiące zgodnie z art. 18a ustawy systemowej wnioskodawczyni powinna skorygować dokumenty zgłoszeniowe oraz deklaracje rozliczeniowe za okres od (...) r. do (...) r., w których podstawa wymiaru składek została zawyżona oraz został wykazany błędny kod zgłoszenia do ubezpieczeń.

Pismem z dnia 20 sierpnia 2013 r. Zakład wezwał przedsiębiorcę do wskazania, czy jego intencją jest uzyskanie przesądzenia ze strony Zakładu, iż czynności które wnioskodawczyni wykonywała w ramach zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) na stanowisku aplikanta radcowskiego różnią się od tych wykonywanych w ramach własnej praktyki radcowkiej - na co może wskazywać treść uzasadnienia własnego stanowiska w sprawie; czy też wątpliwość wnioskodawczyni budzi jedynie dopuszczalność opłacania przez nią z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia społeczne w obniżonej wysokości (na podstawie art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W piśmie z dnia 9 września 2013 r., doręczonym w dniu 13 września 2013 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, wnioskodawczym oświadczyła, iż obszerne wywody wskazujące na odmienny charakter zawodów radcy prawnego i aplikanta radcowskiego powinny zostać potraktowane jako element opisu stanu faktycznego. Argumentacja ta została przedstawiona wyłącznie w celu przedstawienia stanu faktycznego w wyczerpujący sposób zarówno w jej sytuacji Jak i podstaw prawnych przedstawionych różnic.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, w zakresie dopuszczalności deklarowania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (w okresie pierwszych 24 miesięcy jej prowadzenia) od podstawy wymiaru stanowiącej zadeklarowaną kwotę, nie niższą niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawczynię oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawczynię, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

W myśl art. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczenia społeczne obejmują: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa "ubezpieczenie chorobowe", ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych "ubezpieczenie wypadkowe".

Zgodnie z art. 18a ust. 1 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność gospodarczą, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Powyższe, nie ma zastosowania do osób, które:

Prawa do deklarowania jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie nabędzie więc w świetle cytowanego wyżej przepisu m.in. osoba podejmująca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej i wykonująca na rzecz swego byłego pracodawcy czynności tożsame z tymi, które wchodziły w zakres jej obowiązków pracowniczych u tego pracodawcy.

W myśl natomiast art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe z tym zastrzeżeniem, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

W związku ze stwierdzeniem przedsiębiorcy, iż w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadził jakiejkolwiek pozarolniczej działalności; jak również oświadczeniem iż między czynnościami podejmowanymi w ramach uprzednio zawartej umowy o pracę, a tymi które aktualnie podejmowane są przez wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej brak jest tożsamości, stanowisko zaprezentowane przez przedsiębiorcę w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należało za prawidłowe.

Jednocześnie Zakład informuje, iż działając w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie jest władny do wypowiedzenia się w kwestach związanych z wypełnianiem i składaniem dokumentów zgłoszeniowych, deklaracji rozliczeniowych, wyborem kodu tytułu podlegania ubezpieczeniom oraz w przedmiocie ewentualnej konieczności korygowania złożonej uprzednio dokumentacji ubezpieczeniowej. Zagadnienia te stanowią materię techniczną i wtórną względem ustalenia faktu podlegania ubezpieczeniom społecznych oraz wynikającego z niego obowiązku świadczenia składek na te ubezpieczenia. Problematyka ta. jako niezwiązana bezpośrednio z obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, nie może stanowić w świetle art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przedmiotu pisemnej interpretacji. Powyższe nie oznacza jednak, iż płatnik składek pozbawiony jest możliwości uzyskania w tym zakresie wyjaśnień ze strony Zakładu, gdyż przysługuje mu prawo do wystąpienia do właściwej terytorialnie (według siedziby płatnika składek) jednostki organizacyjnej Zakładu z zapytaniem na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Zapytanie to jest wolne od opłaty.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.