DI/100000/451/1004/2013 - Pobieranie nagród regulaminowych przez pracownika w okresie niezdolności do pracy, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 15 lipca 2013 r., przez przedsiębiorcę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą (...) uznaje za nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu miesięcznych nagród regulaminowych wypłacanych pracownikom przez pracodawcę, za okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy spowodowany chorobą.

W dniu 15 lip. pa 2013 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 3 lipca 2013 r., złożony przez przedsiębiorcę (...), spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...), o wydanie pisemnej interpretacji w trybie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawcy w treści złożonego wniosku wskazał, że § Regulaminu Wynagradzania obowiązującego spółce przewiduje składnik wynagrodzenia za pracę zwany miesięczną premią regulaminową (dalej juko premia). Zgodnie ze wskazanym § ww. Regulaminu:

"1. Pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w (...) przysługuje dodatkowi składnik wynagrodzenia w formie miesięcznej premii regulaminowej zwaną dalej premią.

2. Wysokość premii to (...) wynagrodzenia zasadniczego danego pracownika, określonego w umowie o pracę.

3. Premia wypłacana jest wraz z wynagrodzeniem zasadniczym.

4. Podstawowym warunkiem przyznania premii regulaminowej w pełnej (wysokości jest efektywne wykonywanie pracy i nienaganne wywiązywanie się z zadań określonych w indywidualnych zakresach czynności, a także wynikających z poleceń przełożonych sprzecznych z prawem lub umową o pracę oraz przestrzeganie obowiązujących w (...) zasad porządku i dyscypliny pracy,

5. Pracownik może być pozbawiony premii częściowo lub w całości w przepadku:

6. Pozbawienie pracownika premii w całości lub w części wymaga pisemnego zawiadomienia pracownika z podaniem przyczyny. Pracownik może w terminie 3 dni od dnia zawiadomienia złożyć odwołanie do Prezesa Spółki, który zobowiązany jest rozpatrzyć odwołanie i w ciągu 5 dni zawiadomić pracownika na piśmie o podtrzymaniu lub zmianie decyzji".

Z kolei indywidualne umowy o pracę pracowników wnioskodawcy przewidują, że danemu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie miesięczne za pracę, w skład którego wchodzi wynagrodzenie zasadnicze za pracę w określonej wysokości oraz miesięczna premia regulaminowa - w wysokości wynagrodzenia zasadniczego pracownika określonego w umowie, na zasadach określonych w Regulaminie Wynagradzania obowiązującym u pracodawcy. Premia nie jest obecnie pomniejszana za okresy pobierania świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa i jest faktycznie wypłacana pracownikom przez wnioskodawcę za te okresy w pełnej wysokości, a spółka odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne od premii.

Jednakże przedsiębiorca rozważa dodanie do Regulaminu Wynagradzania § ust... o następującym brzmieniu: "Prawo do premii, o której mowa w niniejszym paragrafie, przysługuje w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, a premia jest wypłacana za okresy pobierania ww. świadczeń, w związku z czym zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa premii nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstawy wymiaru świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa".

Na tle przedstawionego stanu faktycznego wnioskodawca powziął wątpliwości, które wyraził szeregiem pytań:

Jednocześnie wnioskodawca wyraża stanowisko, iż premia, o której mowa powyżej w kształcie nadanym w § Regulaminu Wynagradzania uwzględniającym planowany ust. w brzmieniu określonym po wyże, nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w całym okresie wypłacania premii, a nie tylko okresu choroby/macierzyństwa. Ponadto premia nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego.

Zdaniem spółki nieuwzględnianie premii w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jak równi, ż nieuwzględnianie premii w podstawie wymiaru zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego, będzie uzasadnione treścią planowanego w ust. Regulaminu Wynagradzania, który przewiduje zachowanie prawa do premii i jej wypłacanie w pełnej wysokości w okresie choroby/macierzyństwa. Zapis ten sprawia, że w przypadku premii będzie wyczerpana dyspozycja zarówno § 2 pkt 24 R oporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również art. 41 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Kluczowe znaczenie zdaniem wnioskodawcy z punktu widzenia ustalania podstawy wymiaru zasiłku ma również fakt, że premia jest faktycznie wypłacana w czasie nieobecności pracownika w pracy spowodowanej chorobą lub macierzyństwem, a zatem składnik wynagrodzenia jest pracownikowi wypłacany w okresie choroby niezależnie od długości niezdolności i nieobecności w pracy, to składnik ten nie powinien wpływać już na zwiększenie podstawy wymiaru zasiłku. Uwzględnienie tego składnika w podstawie wymiaru zasiłku i równoczesne wypłacanie go w okresie choroby powodowałoby, że pracownikowi ten sam składnik wynagradzania byłby niejako wypłacany dwukrotnie.

Stanowisko powyższe zdaniem wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, W jednym wyroków Sąd Najwyższy orzekł bowiem, iż do podstawy wymiaru zasiłku nie wilcza się tylko tych składników wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w myśl postanowień układu zbiorowego albo przepisy o wynagradzaniu, z zastrzeżeniem, że składniki te są wypłacane za okres pobierania tego zasiłku (wyrok SN z dnia 6 listopada 2008 r., I UK 92/08), W konsekwencji powyższego, z uwagi na treść art. 15 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zdaniem Wnioskodawcy premia nie powinna stanowić podstawy wymiaru emerytury i renty.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 5 sierpnia 2013 r. (wpływ do Oddziału ZUS w dniu 12 sierpnia 2013 r.) przedsiębiorca wskazał, że regulaminowa premia miesięczna przysługująca pracownikom w okresie pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

Z kolei w kolejnym uzupełnieniu wniosku z dnia 19 września 2013 r., (wpływ do Oddziału ZUS w dniu 23 września 2013 r.) spółka wskazała, że intencją wnioskodawcy jest uzyskanie stanowiska Zakładu co do tego, czy premia określona w § ust... Regulaminu Wynagradzania, która to premia nie jest obecnie pomniejszana za okresy pobierania świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa i jest faktycznie wypłacana pracownikom przez wnioskodawcę za te okresy w pełnej wysokości, co będzie również przewidywał Regulamin Wynagradzania w spółce, winna stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i czy składnik ten należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego? Ponadto w przypadku odpowiedzi negatywnej na ww. pytanie - czy premii nie należy uwzględniać przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyłącznie w czasie choroby i macierzyństwa, czy też przez cały okres wypłacania tej premii? Co więcej, Wnioskodawca chciałby wiedzieć, czy - w razie uznania, że premia nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne - premia ta winna być uwzględniana przy ustalaniu podstawy wymiaru i emerytury i renty?

W ocenie wnioskodawcy, ww. premia nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczam społeczne. Winno to dotyczyć przy tym całego okresu wypłacania premii, a nie tylko okresu choroby/macierzyństwa. Nadto, premia nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiary zasiłku chorobowego, jak również nie powinna stanowić podstawy wymiaru emerytury i renty.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Artykuł 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Przez pojęcie "indywidualnej sprawy" należy rozumieć wykładnię przepisów dokonywaną w oparciu wyłącznie o zawarty we wniosek i przedsiębiorcy opis istniejącego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego (art. 10 ust. 6 i 7 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Należy podkreślić, że przedsiębiorca uiścił opłatę od wniosku w wysokości 40 zł w związku z czym rozpatrzeniu podlega tylko jeden z przedstawionych przez wnioskodawcę stanów faktycznych, zgodnie z kolejnością zamieszczenia we wniosku, a dotyczący braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wypłacanej miesięcznej premii regulaminowej za okres choroby. Natomiast wniosek w części dotyczącej braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu miesięcznych nagród regulaminowych wypłacanych pracownikom za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, uwzględnienia miesięcznych nagród regulaminowych w podstawie wymian zasiłku chorobowego oraz uwzględnienia tej premii w podstawie wymiaru emerytury i renty. Zakład zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej obowiązany jest pozostawić bez rozpatrzenia.

Odnosząc się natomiast do wątpliwości przedsiębiorcy zawartych we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, a dotyczących braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu miesięcznych nagród regulaminowych wypłacanych pracownikom przez pracodawcę, za okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy spowodowany chorobą, stanowisko wyrażone w tym zakresie nie można jednak uznał za prawidłowe z uwagi na twierdzenie wnioskodawcy, iż wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne winno dotyczyć całego okresu wypłacania premii, a nie tylko za okres choroby.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczenie społecznych.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 24 przywołanego przez wnioskodawcę rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczania emerytalne i rentowe składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one Wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Z powyższego wywieść należy, iż przychody pracownika ze stosunku pracy, które uzyskuje on w okresie pobierania wynagrodzenia za czas choroby są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jedynie wówczas, gdy z przepisów wewnętrznych regulujących kwestie wynagradzania pracowników wynika jednoznacznie prawo pracownika do tych świadczeń za ten okres. W przypadku więc, gdyby regulacji tego typu nie był u danego pracodawcy przychody, które pracownik otrzymuje w okresie choroby lub w okresie pobierania zasiłków stanowić będą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Pomimo uregulowania tej kwestii w aktach prawa wewnętrznego wnioskodawcy, nie można jednak z brzmienia powyższego przepisu § 2 ust. 1 pkt 24 Rozporządzenia wywodzić uprawnienia do skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek za cały okres wypłacania danego składnika wynagrodzenia, gdyż prawodawca takiej możliwości nie przewidział. Dobrodziejstwo przewidziane w tym przepisie zostało ograniczone jedynie do wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w odniesieniu do składników wynagrodzeń, do których mocą postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu pracownik ma prawo w okresie niezdolności do pracy i pobierania wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku ale tylko za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Innymi słowy, w przypadku gdy pracownik był niezdolny do pracy spowodowany chorobą to wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest jedynie część danego składnika wynagrodzenia przysługująca za okres choroby. Natomiast część należna za pozostały okres, kiedy praca była świadczona i pracownik nie pobierał wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku stanowi postawę wymiaru składek na ubezpieczenia nawet jeżeli jest wypłacany w okresie niezdolności do pracy i pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy lub zasiłku.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.